Bulak: Pirtûka ewil a çîrokên kurdî ya modern Şewqa Sibê ye

img

NAVENDA NÛÇEYAN - Pirtûka "Şewqa Sibê" ku ji nav weşanên Lîsê vê mehê çap bû, li gorî amedakarê pirtûkê rojnamevan Îbrahîm Bulak pirtûka ewil a çîrokên kurdî ên modern e. Bulak dibêje nivîskarê vê Nûrî Hîzanî jî ne kurd e, ermen e.   

Pirtûka çîrokan "Şewqa Sibê" ku çapa vê ya pêşî 1934 li Êrîvanê derketiye îsal bi amadekariya rojnameger û nivîskar Îbrahîm Bulak ji nû ve ji alî weşanên Lîsê vê çap bû. Ji bo em çêtir li ser pirtûk û nivîskarê vê agahdar bin bi Îbrahîm Bulak re peyivîn. 
 
KESEK JIBÎRÇÛYÎ YE 
 
Bulak derbarê nivîskarê pirtûkê Nûrî Hîzanî de van agahiyan dide: ''Nûrî Hîzanî sala 1896’an li qeza Hîzana Bedlîsê tê dinê. Saxfilitiyekî ji Qirkirina Ermeniyan e. Piştî ku berê xwe dide Ermenistanê li wir xwendina xwe ya bilind li Êrîvanê kuta dike. Di nav nifşê yekê Kurmancên Sovyetê de tenê kurd tunebûn. Heta serê pêşî barê bêtir li ser pişta Mesîhiyên Kurdîaxêver bûn. Pê re pê re dersdar û nivîskarên kurdan çêdibin. Nûrî Hîzanî jî ermen e û kurdî dizane. A esas hingî kurd tunebû kurmanc hebû û ermenên kurdîaxêver jî xwe jê dîdît. Mirov dikare kurmancbûnê wekî nasnameyeke kulturî û civakî pênase bike. Kurdbûn an jî kurdîtî dawiya salên 1950'î û 60’an xurt dibe nexasim di nav nifşê duduyan de. Kurdbûn herçiqas hêmanên kulturî û civakî jî bihewîne bêtir nasnameyeke polîtîk e û endamên wê gişt kurd in. Nûrî Hîzanî jî ermenekî ji nifşê yekê ye. Navê xwe yî ermenîkî, Hovakim Margaryan e. Şair, nivîskar û mamosteyê kurdî ye ku îro roj mirov dikare ji bo wî bêje kesekî jibîrçûyî ye. Di sala 1966’an de bi minasebeta 70 saliya wî li Êrîvanê ji aliyê kurdan ve jê re şahiyeke qedigirtinê tê çêkirin. Hingî Emerîkê Serdar ku li gel niviskariya xwe rojnamavenek bû, xebera vê şahiyê ji Riya Teze re nivisiye. Min çer kir, ji çendî kesan pirsî jî ez bi ser agahiya ka kîjan salê miriye,venebûm.''
 
BEHSA ŞERÊ LI AGIRÎ DIKE 
 
Bulak derheqê pirtûkê de jî van agahiyan dide: ''Tê de 8 çîrok hene ku behsa jiyana kurdên li Sovyetê dikin. Wekî berhemên vî nifşî wî jî berê xwe dide paşdamayîna kurmancan, qenciya dewleta şêwrê, qelend, jihevmêrkuştin, bindestiya jinê û hwd. Taybetiya Şewqa Sibê ew e ku kitêba ewil a çîrokên modern ên kurmancî ye. Berî Nûbar a Wezîrê Nadir û Şivanê Kurmanca ya Erebê Şemo çap bûye. Di nav çîrokên wî de bi ya min a balkêş behskirina wî a Şerê Agirî ye. Ji ber heta demekî di nav Kurdên Sovyetê de kes nediwêrî behsa vî şerî bike. Têkiliyên Sovyetê bi dewleta Tirk re alîkî ji ber Xoybûnê jî bi Taşnak re tifaqek çêkiribû ev mesele tam bûbû tabû. Heta ji nivîskarên kurdan dihat di berhemên xwe de jî nefreta xwe a li dijî Taşnakan nîşan didan. Wekî mînak Şikoyê Hesen di helbestekê xwe de dibêje 'Romê, daşnaka koka me qeland'. Taşnak jî wekî dijiminekî çavsor ê kurdan datîne li kêleka tirkan. Dîsa ez mînakeke din bidim ji bo baş bê fêhmkirin. Di Hawarê de di hejmara 8'an de (12 Îlona 1932'yan derçûye) cara ewil behsa Riya Tezê û weşanên din ên çapbûyî tê kirin. Heciyê Cindî bi rêya nivîskarê Ermenî Prof. Dr, Harutyun Migirdiçyan rojnameyan dişîne ji Celadet re. Lê ew serê wî gelek diêşîne û ew jî pêla ku Sovyet li Taşnak hatiye xezebê bêpar namîne û bi pêwendiya wî bi Federasyona Şoreşger a Ermenistanê (Taşnak) heye, tê sûcdarkirin û demekê dikeve hepsê.  Jixwe Nûrî Hîzanî jî bi erênî behsa vî şerî nake, ji perspektîfa siyaseta Sovyetê li vî şerî û şerên din ên kurdan mêze dike.''
 

Sernavên din

25/09/2022
12:19 Malbata Şenyaşar: Erdogan çima zilma li Rihayê nabîne?
12:19 Balafiran êrişî Akre û Amediyeyê kirin
12:01 Berdevka TJA’yê Ayşe Gokkan: Heta tecrîd were şikandin em ê li ber xwe bidin
11:40 Înfaza girtiyê nexweş Yapici hate şewitandin
10:44 ‘Jin, jiyan, azadî’ veguherî felsefeya jinan’
10:06 Jin di azadiya Abdullah Ocalan de bi israr in
10:01 Li Girtîgeha Bedlîsê dermanên xerabûyî hatine tespîtkirin
09:14 Keça girtiyê nexweş Ozkan: Bavê min 27 sal in li ber xwe dide
09:13 Li Girtîgeha Tîpa S a Antalyayê gefa kuştinê li girtî xwarin
09:06 TJA 4’emîn Konferansa xwe ya Jinan li dar dixe
09:05 Rojnamevena îranî Mehbûb: Ji Rojavayê heta Îranê bilindbûna têkoşîna 'Jin jiyan azadî'yê ne tesaduf e
09:04 Îlkay Akkaya: Em vegeriyane salên 90'î
09:01 Rapora pêzaniyê ya qezaya Dêrikê derpêş kiriye ku tu 'qisûra' Cengîz Holdîngê tune ye
09:00 ROJEVA 25'Ê ÎLONA 2022'YAN
24/09/2022
23:21 Li Amedê konsera Rûken Yilmazê
22:51 Mîhrîcana Şanoyê ya ŞanoWanê didome
21:47 Ciwan ji bo Jîna Amîniyê meşiyan
20:17 Keça xwe bi kilaman bi rê kir
19:13 Hewlêriyan qetilkirina Jîna Amîniyê şermezar kir
19:09 Cenazeyê Hacîn Sûcînê hat veşartin
19:05 Îranê Biradostê bombebaran kir
17:18 MKGP’ê û DFG’ê ji rejîma Îranê re got: Rojnamevanan demildest berdin
17:13 Rûniştina F: Divê Huseyîn Durmaz di zûtirin demê de bê berdan
16:58 Dayikên Şemiyê: Heta ku windakiriyên dawî bên dîtin em ê têkoşîna xwe bidomînin
16:49 Anter: Yên vê pirtûkê dixwînin dê gelek aliyên Apê Mûsa yên nayên zanîn hîn bibin
16:34 Aktîvîstê îranî Hosseîn Ronaghî û parêzerên wî hatin girtin
16:32 Girtiyê nexweş Yûsûfoglû sewqî nexweşxaneyê nayê kirin
16:18 Tifaqa Ked û Azadiyê 'Nexşerê'ya xwe aşkere kir: Têkoşîna hevpar dê bibe meşa ber bi demokratîkbûnê ve
15:55 Tifaqa Ked û Azadiyê Nexşerêya xwe aşkera kir: Em ji bo çareseriyê tên
15:52 Akkaya bertek nîşanî qedexeya konserê da: Ez ê gotina stranan bidomînim
15:38 ‘Mirinên li girtîgehan cînayetên siyasî ne’
15:34 Jinan li Dîlokê bang kir: Em ê bi hev re cîhaneke azad ava bikin
15:23 Ev 25 sal in agahî ji Zozan û Orhan Eren nayên girtin
15:21 Polîsê ku hevjîna xwe qetil kir, mir
15:11 Hêzên rejîmê aktîvîsta îranî Ronaghî derb kir
15:10 Xebatkarên Rojnameya Xwebûnê: Çi dibe bila bibe rojanamegeriya kurdî wê bidomê
14:21 Ermenîstanê teslîm kirin, MÎT’ê got ‘Me bi operasyonê girtin’
13:47 Li Girtîgeha bi Ewlekariya Bililnd a Eregliyê girtî xistine hucreyên yekkesî
13:19 KNK, PJAK û KODAR’ê geşedanên li Îranê nirxandin
12:55 Zilamê ku Zelîha Dûrmûş qetil kir hate girtin
12:42 Polîsekî li Cizîrê hevjîna xwe kuşt
12:19 Malbata Şenyaşar: Yên li dijî vê hêzê disekinin dê winda bikin
12:05 Li Îranê berxwedan belav dibe: Li bajarê Şîno yê kurdan polîs ji kolanan vekişiyan
12:03 Cenazeyên Sûcîn û Kiye radestî malbatên wan hatin kirin
11:54 Ji protestoyên Îranê: Tekane daxwaza me guhertina rejîmê ye
10:38 Rojnameger Porgham: Li Îranê qonaxeke psîkolojîk a girîng hat derbaskirin
10:09 Demîr jî weke Amînî bi heman hincetê hatiye qetilkirin: Dersoka wê vebû!
10:05 Mirineke biguman: Xwe nekuşt, hat kuştin
09:49 ‘Heke li gorî hiqûqê nêzî Doza Anter bûbûna dê têkiliya dewlet û çeteyan derketa holê’
09:36 Li dijî şerê taybet di tûrnûvayê de bûn yek
09:19 Mazlum Ebdî piştgirî da protestoyên li Îranê
09:11 Girtîgehê amûrên paqijiyê desteser kir, nexweşî belav bû
09:11 Li Edliyeya Êlihê mudaxileyî biryara serbestberdanê hat kirin!
09:00 ROJEVA 24'Ê ÎLONA 2022'YAN
08:21 Cenazeyê Hatîce Ay bi girseyî li gundê xwe hat veşartin
23/09/2022
23:19 ŞanoWanê 3’yemîn Mîhrîcana Şanoyê diyarî Jîna Amîniyê kir
22:46 Xelatên Rojnamevaniyê yên Mûsa Anter hatin dayîn
21:54 Li Loristanê jî xwepêşandan dest pê kirin
21:03 Piştî hat gotin dê cenaze bê dayîn, malbatê navber da nobeda xwe ya edaletê
20:41 Wêneyê Amîniyê bi sûran ve daliqandin
20:18 Nobeda Edaletê: Ên xwe li bêdengiyê datînin şirîkên vî sûcî ne
19:12 Ciwan ji bo Jîna Amîniyê meşiyan
18:53 Di operasyonê de pêşefserek mir
18:39 Li MED-DER'ê ji bo nivîskaran roja îmzeyê
18:25 Sal û 6 meh ceza li nûçegihana Jinnewsê Onverê hat birîn
17:55 Malbatê ji bo cenazeyê keça xwe dest bi Nobeda Edaletê kir
17:38 Jina ku otobêsa şaredariyê pê li wê kir jiyana xwe ji dest da
17:28 Li Rihayê zarokekê bi awayekî biguman jiyana xwe ji dest da
17:21 Kujer doza lêborînê li polîsan kir, ji ber ku 'ew reht kirine'
16:54 Otobusa şaredariyê li jinêkê da
15:46 Artêşa tirk Şengal bombebaran kir
15:40 Demîrtaş û Mizrakli ji bo Jîna Mahsa Amînî pora xwe jê kirin
15:38 Serokê HAK-Îş’a Mêrdînê li avahiya sendîkayê mirî hate dîtin
14:50 Li Mêrdînê 2 cenaze li goristana bêkesan hatin veşartin
14:02 Wezareta Çandiniyê ji bo neçîra pezkoviyekî îhale vekir
13:47 80 wêjevanan piştgirî dan Tifaqa Ked û Azadiyê
13:46 Tevî ku cenaze hatine teşhîskirin jî nadin malbatan
13:28 Çalakiyên jinan didomin: Ev rejîm neçarî tunebûnê ye
13:14 Dê forûma ‘Jinên ciwan xwe bi şerê gel ê şoreşgerî diparêzin’ bê lidarxistin
12:24 PDK, li ser girê ku leşker lê hatin kuştin baregehekê ava dike
12:21 Ji bo piştgiriya bi jinên îranî re bang: Werin em agirê serhildanê geştir bikin
12:20 Mîhrîcana ŞanoWan îro dest pê dike
12:01 Ferît Şenyaşar: Bila destê siyasî yê li ser dozê bê rakirin
12:01 Erdên gundiyan bi darê zorê jê standin û dan Cengîz Holdîngê
11:47 Malbat û wasiyê Abdullah Ocalan ji bo hevdîtinê serî li dozgeriyê dan
11:44 Jina ducanî bi awayekî biguman birîndar bû
11:43 Bavê Jîna Amînî: Cenazeyê keça min nîşanî me nedan
11:29 Doza Girtina HDP’ê: Dewlet bû seferber
11:19 Rewşa girtiyê nexweş Yûsûfoglû roj bi roj girantir dibe
11:10 Dora cîsmê ku leşkeran îmha nekirî bi keviran girtin
10:56 Av. Şakar: Komîteya Wezîran neçare ku biryara DMME’yê pêk bîne
09:06 Gotibû hemû lazimatiyên wan hatine peydakirin lê derket holê ku tenê 200 lîre daye
09:05 ‘Zarok ji ber tesîsa çopê ya Şaredariya Çewligê nexweş dikevin'
09:05 ‘Meşa Cûdî bû çavkaniya moralê'
09:04 Tifaqa Ked û Azadiyê: Armanca me yekîtiya herî berfireh a jinê ye
09:04 Jina ku ji bêgavî dest ji Îranê berda: Divê gel di vî şerî de bi ser bikeve
09:00 ROJEVA 23'YÊ ÎLONA 2022'YAN
08:52 Keştiya penaberan noqî avê bû: 34 kes mirin
22/09/2022
20:35 Karkerê ji ser înşeatê ket jiyana xwe ji dest da
19:17 Çar girtî nîvê şevê hatine sirgûnkirin