Tutsaklar anlatıyor: Duyabildiğim tek ses hakaret

img

ANKARA - Cezaevlerinde hak ihlallerinin en ağırını, Kuzey ve Doğu Suriyeli tutsaklar yaşıyor. Çocuk olmasına rağmen yaşı büyütülerek ağırlaştırılmış müebbet hapis verilen Akar İkbal, yaşadıklarını "Duyabildiğim tek ses hakaret" sözleriyle özetledi. 

Türkiye cezaevlerinde bulunan 20 bini aşkın yabancı tutuklu ve hükümlülerin maruz bırakıldığı ayrımcılık ve hak ihlallerine dikkat çektiğimiz “Cezaevinin görünmeyen yüzü” başlıklı haber dizimizin ikinci bölümüne Kuzey ve Doğu Suriyeli tutsaklarla devam ediyoruz. Çok sayıda sorunla karşı karşıya bırakılan ve çoğu politik tutsak olan tutsaklar, en temel haklarına dahi ulaşamıyor. Avukat ve aileleriyle görüşme olanağına sahip olmayan tutsaklar, tecrit içinde tecrit koşullarında tutuluyor. 
 
VASİLİK HAKLARI YOK 
 
Tutsakların ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için cezaevi hesaplarına para yatıran aileleri, avukatları ve yakınları gözaltına alınıyor, haklarında dava açılıyor, "Örgüte finansman sağlamak" suçlamasıyla tutuklanıyor. Türkiye uyruklu, akraba, eş ve dostlarının gönderdiği para ise "gönderen yabancı değil" denilerek iade ediliyor. Tutsakların, ailelerinin, akrabalarının ve arkadaşlarının başına bu tür şeylerin gelmemesi için yasal olarak "vasi tayin" hakkı kapsamında "vasi tayini" ise, "vasiler" hakkında istihbarat birimlerinin hazırladığı raporlar doğrultusunda "uygun değildir" gerekçesiyle reddediliyor. 
 
TAHLİYE OLSALAR BİLE İŞKENCE SÜRÜYOR
 
Kuzey ve Doğu Suriyeli tutsakların karşılaştığı başka bir sorun ise cezaevlerinin İdare ve Gözlem Kurullarının hazırladığı raporlarla herhangi bir mahkeme kararı olmaksızın tahliyelerinin ertelenmesi ve infazlarının yakılması durumu. 30 yıl gibi uzun sürelerle tutsak edilen Kuzey ve Doğu Suriyeli tutsakların birçoğunun tahliyeleri bu raporlar doğrultusunda 2 ile 4 yıl arası sürelerle uzatılıyor. Tahliye edilen tutsaklar, Suriye'ye gönderilmek üzere Geri Gönderme Merkezlerine gönderiliyor. Ailelerinden ayrı şekilde cezaevlerinden daha ağır koşullarda geri gönderme merkezlerinde ya da kanunda öngörülmeyen barınma merkezlerinde kapalı tutulan tutsakların, özgürlük ve güvenlik hakları kısıtlanarak adeta şantaj yapar şekilde gönüllü geri dönüş evrakları imzalatılmaya zorlanıyor. Tutsaklar zaman zaman ise Suriye'ye iade adı altında, Türkiye destekli paramiliter gruplara teslim ediliyor. Bu gruplar ise alıkoydukları tutsaklar ağır işkencelerden geçirerek yüklü miktardaki fidye karşılığında ailelerine teslim ediyor. 
 
AİLEYLE TELEFON GÖRÜŞMESİ: 270 TL
 
Tutsaklar, zaman zaman sivil toplum örgütlerine gönderdikleri mektuplarla, görüşe giden avukatlarla seslerini kamuoyuna duyurmaya çalışıyor.  O tutsaklardan biri de Yozgat 1 No’lu T Tipi Cezaevi’nde bulunan Kuzey ve Doğu Suriyeli Muhammed Reşo. Vasi ataması kabul edilmeyen Reşo, tutsak edilen arkadaşlarıyla arıcılığıyla yaşadığı sorunları anlatan Reşo, Türkiye'de yaşamayan ailesiyle yaptığı 10 dakikalık telefon görüşmesi için 270 lira ödemek zorunda kaldığını aktarıyor. Reşo, "Aylık telefon görüşme masrafım bin lirayı geçiyor. Diğer mahpusların telefon görüş ücreti ise 10 dakika için 8 lira. Ancak o da 10 liraya çıkarıldı. Daha önceki aylarda 10 dakika için 27 liraya görüşme yapabiliyordum, ama son iki aydır 270 lira ödemek zorundayım" ifadelerini kullandı.
 
ODA DEĞİŞİMENE RET 
 
Bafra T Tipi Cezaevi’nde bulunan Efrinli Serbest Süleyman kendisiyle 22 Ağustos tarihinde gerçekleştirilen avukat görüşünde, kendisine ve diğer tutsaklara uygulanan kötü muameleye dikkat çekti. Pandemi öncesinde boyun fıtığı ameliyatı olması gerektiğini ancak iptal edildiğini ifade eden Süleyman, ağız içi araması dayatması nedeniyle hastaneye sevkini ve ameliyatını kabul etmediğini aktardı. Cezaevi müdürünün sosyal faaliyetleri ve etkinlikleri engellemeye çalıştığını anlatan Süleyman, bir yıl içerisinde 5 kez oda değişimi için başvuru yaptığını ancak "suç potansiyelini arttırır" iddiasıyla reddedildiğini söyledi. 
 
ARAMALAR SEVK VE İNFAZ UZATMA GEREKÇESİ
 
Süleyman, 14 Ağustos tarihinde 6 adet defterine el konulduğunu söylerken, bu durumun tutanaklara dahi yansımadığını ve söz konusu arama-el koyma uygulamalarının sürgün ve infaz uzatma gerekçesi yapıldığını dile getirdi. Yaşadığı sorunlardan bir tanesi de ACEP (Akıllı Teknolojilerin Ceza İnfaz Kurumlarına Entegrasyonu) sistemi. Süleyman, bu durumu şu sözlerle anlattı: "Ailemle yaptığım 10 dakikalık görüş 12 lira. Bu nedenle kantinden 12 liralık kontör alıyordum. Bazen arkadaşlarım alıyor ve kartlarını bana veriyorlardı. ACEP sistemi geldikten sonra bize Vakıfbank kartı verildi. Bu kartta para olmaması durumunda hiçbir şey yapamıyoruz. Bir kalem bile alamadım, ailemle görüşemedim. 10 dakikalık görüşme için 325 lira isteniyor. Ayda bin 275 liraya ihtiyacım var, ancak vasim iltica ettiği için hesabıma para yatırılamıyor" diye belirtti. 
 
YÜKSEK GÜVENLİK'TE DURUM 
 
Vasisi bulunamayan tutsakların birçoğu yaşadıkları mağduriyetleri beraber tutuldukları arkadaşları aracılığıyla sivil toplum örgütleriyle paylaşırken, Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde bulunan tutsaklar için durum farklı. Yüksek Güvenlikli Cezaevleri'nde tek kişilik hücrede tutulan tutsakların dışarıyla irtibatları neredeyse imkansız. 
 
DAYANIŞMA FIRSATLARI YOK: 1 YILDIR KETIL BEKLİYOR
 
Sincan 1 No'lu Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu'nda bulunan Kuzey ve Doğu Suriyeli tutsaklar Ferhad Musa ve Şadi Mohammed de vasi sorunu nedeniyle maddi ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Hücrede tutuldukları için birbirleriyle dayanışma imkanları da bulunmuyor. Aynı cezaevinde bulunan tutsakların fazla olan su ısıtıcısı (ketıl) idare tarafından depoya kaldırılırken, ketılın Musa'ya verilmesi için tüm tutsaklar talepte bulundu, ancak 1 yıldır hesabında para olmayan Musa'ya ketıl dahi verilmedi. 
 
VASİ YOK, VEKALET YOK, MAHKEME KARARI YOK!
 
Sincan 2 No'lu Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi'nde bulunan Derwiş İsmail, Ahmed Aziz, Muhammed Halife de vasi tayini istihbarat raporları nedeniyle reddedilen tutsaklar arasında. İsmail için vasi atansa da mahkemenin kararı onaylamaması nedeniyle görüş imkânı henüz tanınmıyor. Ve söz konusu üç tutsağın da vekalet çıkarılamadığı için avukat talebi karşılanamıyor.  
 
34 YILDIR CEZAEVİNDE TAHLİYESİ ERTELENDİ
 
Afyon 1 No'lu T Tipi Cezaevi'nde bulunan Kuzey ve Doğu Suriyeli Dijwar Nesri, tam 34 yıldır cezaevinde. Son gerçekleşen kurul görüşmesinde ise infazı 3 ay daha uzatıldı. Nesri, 12 Eylül tarihinde avukat ile gerçekleştirdiği görüşmede, kurulda kendisine hiçbir soru sorulmadığını ve bir gün öncesinden kendisiyle ön görüşme yapıldığını anlattı. Nesri, yaşananları şöyle dile getirdi: "Bana açıkça çıkarsam örgüte katılıp katılmayacağımı sordular. 'Çocuklarımın yanına gideceğim. Hapishanede 34 yıla girdim, benden daha fazla cezaevinde kalan kimse yok. Sağlık sorunlarım var, tahliyem saçma gerekçelerle erteleniyor" diye kaydetti. 
 
'DUYABİLDİĞİM TEK SES HAKARET'
 
Kırşehir Yüksek Güvenlikli Cezaevi'nde bulunan Kuzey ve Doğu Suriyeli tutsak Akar İkbal, Kürtçe konuştuğu için defalarca hakaret ve tehditlere maruz bırakıldığını dile getirdi. Ailesi Türkiye'de yaşamadığı için hesabına para yatırılmayan İkbal, hiç kimseyle iletişimi olmadığı için telefon görüşmesi dahi yapamıyor. İkbal, "Duyabildiğim tek ses hakaret" diyor. 
 
ENGELLİ TUTSAK 8 AY HORTUM BEKLEDİ
 
İkbal'in sol kolu kesik. Bu nedenle ihtiyaçlarını tek başına gideremiyor. İkbal buna rağmen tek kişilik hücrede tutuluyor. İkbal'in, fiziksel engelinden dolayı lavaboda kullanması için cezaevi idaresinden talep ettiği hortum ise hesabında para olmadığı için tam 8 ay verilmedi. Sonrasında ise cezaevi müdürünün inisiyatifiyle bir metrelik bir hortum temin edebildi. 
 
YAŞI BÜYÜTÜLDÜ, KEMİK TESTİ DİKKATE ALINMADI
 
İkbal’in yaşı, gözaltı sürecinde polisler tarafından olduğundan büyük yazıldı. O süreçte 16 yaşında olan İkbal’in yargılamasında, Adli Tıp Kurumu verilen kemik yaşı testine rağmen "suça sürüklenen çocuk kanunu" işletilmedi ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilen İkbal'in dosyası Yargıtay tarafından onandı. 
 
'KİMLİKSİZLEŞTİREN UYGULAMALARDAN VAZGEÇİLMELİ'
 
Uzun süredir yabancı tutsaklara dair çalışmalar yürüten İHD Ankara Şube Eş Başkanı Ömer Faruk Yazmacı, genel sorunların yanı sıra yabancı tutsakların farklı özel ihtiyaçlara sahip olduğunu ve grupların bir birinden ayrıştığını ifade etti. Yazmacı, "Bu nedenle her grup için özgün stratejiler üretmek ve uygulamaya geçmek elzemdir. Türkiye, kanunları, yönetmelikleri uluslararası anlaşmalarda yer verilen sorumluluklarını ve görevlerini yerine getirmek yerine özgün stratejiler ve uygulamaları gerçekleştirmeli. İntikam duygusuyla mahpusların kimliğine ve ideolojik görüşüne göre ayrıştırarak mahpusların hayatını zorlaştıracak, tecrit rejimiyle mahpusları yalnızlaştıracak, kimliksizleştirecek, bedenini ve belleğini esir almayı hedeflemekten vazgeçmeli. Mağduriyetinin ortadan kaldırılabilmesi için yasa ve uygulamalar yeniden düzenlenmelidir" diye konuştu.
 
MA / Fırat Can Arslan

Diğer başlıklar

01/07/2025
23:31 MİT Başkanı İbrahim Kalın Hewlêr'i ziyaret etti
23:23 'Jin, jiyan, azadî' diyen yönetmen yeniden gözaltında
23:07 Tetwan'da binler festival konserinde buluştu
22:48 Gözaltına alınan 23 öğretmen serbest bırakıldı
22:15 Amed, Agirî ve Êlih'te halk buluşmaları: Devlet şeffaf davranmalı, adım atmalı
21:43 Çiğdem Doğu: Kürt halkı kendi kendini yönetmeli
Ayten Dêrsim: Her mahallenin komünü olmalı
21:34 Emekçiler 'Kayıma karşı ne yapmalı' sorusunu tartıştı
20:52 Torun: Meclis sürecin yasal düzenlemelerini bir an önce hayata geçirsin
20:28 Mêrdîn'de Demokratik Toplum bulaşmalarının startı verildi
20:17 Kadınlar, kadın katliamlarına karşı yürüdü
20:00 Hindistan'da fabrikasında patlama: En az 36 işçi yaşamını yitirdi
19:55 Orman yangıları nedeniyle 50 binden fazla kişi tahliye edildi
19:41 Amed'de bir kadın katledildi
19:26 KESK İzmir Şubeler Platformu'ndan gözaltı protestosu
19:13 Bakırhan, Avrupa'dan gelen heyetle bir araya geldi
18:45 İHD: Yangına müdahaledeki gecikme yaşamı tehdit ediyor
18:29 Seferihisar'da yangın: Başkandan yardım çağrısı
18:12 Kayyım protestolarında 5 tahliye
17:53 Özel'den 'Leman' açıklaması: Saygısızlığa da linçe de izin vermem
17:35 Sekasur'da başlatılan çadır nöbeti devam ediyor
17:21 Öğretmenler yürüyüşünde 23 gözaltı
17:05 HDK'den Leman açıklaması: İfade özgürlüğünü savunacağız
16:49 Erdoğan: Mizah kisvesiyle yapılan açık bir kışkırtmadır
16:24 Reşat Aşan ilk duruşmada tahliye edildi
16:24 Petrolün içme suyuna karıştığı köyde inceleme yapıldı
16:23 İzmir’deki gözaltılara tepki
16:18 DEM Parti komisyon taslağını Kurtulmuş’a sundu
16:14 İzmir'de 10 bin hektar alan yandı
15:45 İran’da altı ayda 424 kişi idam edildi
15:21 DEM Parti’nin komisyon için sunacağı taslağın detayları
15:06 Beyoğlu’nda provakatif buluşma
15:01 İHD Ankara Gençlik Komisyonu kuruldu
14:47 CHP kurultayı davasında ‘görevsizlik’ kararı kaldırıldı
14:45 Tarım Orkam-Sen TİS taleplerini açıkladı
14:37 Emekliler TÜİK’e yürüdü: Artık yeter
14:33 Nimet Tanrıkulu’nun davası eksik hususlar gerekçesiyle ertelendi
14:20 Tülay Hatimoğulları’ndan TESK’e ziyaret
14:18 Avrupa’dan gelen heyetten DEM Parti'ye ziyaret
14:01 IFJ: Hong Kong’da basın özgürlüğündeki sorunlar sürüyor
13:54 Dumlu Cezaevi'ndeki tutsaklara soruşturma
13:52 Leman dergisine erişim engeli
13:48 Leman dergisi çalışanlarının emniyetteki ifadeleri tamamlandı
13:47 Gemlik’te 3.0 şiddetinde üçüncü deprem
13:41 Barış ve Demokratik Toplum Süreci’nde kritik hafta
13:24 İran: ABD güvence vermezse müzakere yok
13:21 İstanbul'un enflasyonu belli oldu
13:17 Erxenî’de şüpheli ölüm
13:11 Gemlik'te 4.2 büyüklüğünde deprem
13:08 İmamoğlu: Bu ülke kumpaslarla uyanmak zorunda değil
13:08 31 yılın ardından ‘Herne Pêş’ marşıyla karşılandı
13:06 DAD'tan Madımak açıklaması: Hakikatleri Araştırma Komisyonu kurulsun
12:50 Bakırhan: Komisyon kurulsun, demokratikleşme adımları atılsın
12:30 Avrupa’dan gelen heyetten Öcalan ile görüşmek için dilekçe
12:20 Bakan Yumaklı’dan yangınlara dair açıklama
12:04 Gemlik'te deprem
11:28 Bahçeli LeMan Dergisi’ni hedef aldı
11:19 Hatay’da yangın yayılıyor: 27 uçak, 105 helikopter nerede?
11:18 AB’nin dönem başkanlığı Danimarka'ya geçti
11:17 Elkê'de 3 bölgeye girişlere yasak
11:17 DEM Parti: Muhalefeti bastırmaya yönelik her yaklaşımın karşısındayız
10:58 Fotoğraf yarışmasında dereceye girenlerin ödülleri verilmedi
10:53 ABD, Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldırdı
10:52 Beyoğlu'nda gösteri ve yürüyüşler bir gün yasak
10:51 İstanbul'un 24 ilçesinde 8 saatlik elektrik kesintisi
10:49 Türkdoğan: Komisyon kurulursa siyasi ve hukuki zeminin önü açılacak
10:34 IHRNGO: Yeni yasa casusluk suçlamalarıyla idam riskini arttırıyor
10:13 Manisa'nın 3 ilçesinde orman yangını
09:40 İzmir'deki orman yangını 3'üncü gününde
09:25 Bayındır: Küresel gelişmeler Ulusal Kongre'yi zorunlu kılıyor
09:22 Gimgim’de kadınlar kültür, doğa ve özgürlük için buluştu
09:13 Feride Eralp: Kadınların özgür olduğu bir barış için çalışalım
09:12 Antakya'da yangın sürüyor
09:11 Tutsakların turşusuna 'stok' gerekçesiyle el konuldu
09:10 Hesandîn'de ÇED'siz faaliyet: Geri dönüşü zor tahribat uyarısı
09:08 Fatma Bostan Ünsal: Söylem dışında siyasi ve hukuki adımlar atılmalı
09:07 Riha'da çocuğa tecavüz davasının duruşması görülecek
09:06 Baro başkanları: TBB yasa izleme ve gözlem heyetleri kurmalı
09:05 Rozerin Çukur’un ailesinden AYM’ye tepki: Adaleti bulamadık
09:05 Seferi Yılmaz: Savaş rantçılarına karşı herkes barış için çalışmalı
09:02 Yazar Taç: Sürece sıkı sıkıya tutunalım
09:00 01 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
07:45 İzmir'de CHP'lilere operasyon: Tunç Soyer gözaltına alındı
00:23 Tetwan festivali: Biz kadınlar sürece hazırız
30/06/2025
23:56 LeMan'ın Beyoğlu'ndaki binasına saldırı
23:43 LeMan: Sürülen lekeyi kabul etmiyoruz
23:23 Amed’de Demokatik Toplum Buluşmaları: Daha çok örgütlenmeliyiz
22:36 Agirî’de Demokratik Toplum Bulaşmaları sürüyor
22:29 Trump, Suriye'ye yaptırımların hafifletilmesine ilişkin kararname imzalayacak
22:23 Leman dergisine 'karikatür' soruşturması
22:18 Hasta tutsak Ayık için çağrı: Sağlık hakkına erişimi sağlansın
22:07 Kadın festivali Xecê ve Beser Şahin konseriyle sona erdi
21:39 ‘Nemrut Krater Gölü ve Kalderası tehdit altında’
21:36 Riha’da gerçekleştirilecek 250 halk buluşmasının startı verildi
21:31 Leyla Dolaş'ı katleden fail tutuklandı
21:26 Tülay Hatimoğulları'ndan Hatay'daki yangın için çağrı: Halk, kaderine terk edilmesin
21:16 Kadınlar uyuşturucuya karşı yürüdü
21:10 Aydın ve sanatçılar barışı konuştu: Herkes süreci sahiplenmeli
20:50 Erdoğan: Son hadiseler sürecin stratejik bir adım olduğunu teyit etmiştir
20:17 Antakya'da yangın sürüyor: 500 kişi tahliye edildi
19:53 Colemêrg'te 4.4 büyüklüğünde deprem
19:33 Mêrdîn'de Zeynep Kınacı ve Sema Yüce anması
19:00 DEM Parti Amed Gençlik Meclisi'nden çalıştaya davet
18:56 Barış Anneleri’nden TUAY-DER’e ziyaret: Barışa çok yakınız
18:51 Petrol içme suyuna karıştı, kadınlar valiliğin önünde toplandı
18:30 İstanbul'da 3 kişi tutuklandı
17:57 AFAD: Yangın mağdurlarına 162 bin lira destek verilecek
17:36 İstanbul için kuvvetli rüzgar uyarısı
17:32 Türk-İş: Açlık sınırı 26 bin 115 lira
17:29 Şirnex’te 'İklim ve Kıyı Kanunu’na tepki
17:07 Almanya'da enflasyon yüzde 2'ye düştü
16:32 Amed Ekoloji Meclisi'nden bildirge: Komünlerle doğayı savunalım
16:29 Temelli: Hukuki altyapı ve güvence sağlanmalı
16:20 Emekliler için araştırma önergesi
15:47 Kadınlar 'Jineoloji Atölyesi'nde bir araya geldi
15:38 Barışa İhtiyacım Var Kadın İnisiyatifi 8 Temmuz’da Ankara’ya çağırıyor
14:50 Bodrum'da yangın
14:40 Şirin Ebadi: Evin Cezaevi’nde tutsaklara yönelik işkence arttı
14:17 2 kişinin hayatını kaybettiği olayda barış sağlandı
14:06 Kadın festivali ikinci gününde
14:03 'Hayata Dönüş Operasyonu' davasında karar çıkmadı
14:01 Barolardan 'zeytinlik yasasına' karşı mücadele çağrısı
14:00 Berivan Araz'ın taziyesine kitlesel ziyaret
13:58 Özgür Özel'den Saraçhane çağrısı
13:56 Kadın tutsaklara ‘Newroz kutlaması’ cezası
13:43 Kerim Boran cezaevinden çıktı
13:24 Antakya'da yangın yerleşim yerine ulaştı
12:48 CHP’den ilk açıklama: Partimizi teslim etmeyiz
12:00 CHP'nin kurultay davasında ‘görevsizlik kararına itiraz’ süreci beklenecek
11:37 Semsûr'da bir kadın katledildi
11:32 TÜİK’e göre işsiz sayısı 2 milyon 972 bin
11:30 DEM Parti ‘ara zam’ talebiyle İstanbul’da sahaya indi
11:21 Anneler: Birlik sağlanmalı
10:00 Abdullah Öcalan ile görüşmek isteyen isimler Türkiye'ye geliyor
09:53 Xêro Abbas: Sanatçılar sürece omuz vermeli
09:32 De Conca: Çözüm Öcalan’ın manifestolarında
09:30 3 kentte yangınlar kontrol altına alındı
09:03 DEM Parti İstanbul eşbaşkanı: Süreci demokratik zemine çekme görevi bize düşüyor
09:02 Şiddet uygulayıp tehdit ettiler: Burası Guantanamo
09:02 Mersin’deki sivil toplum örgütlerinden iktidara 'adım at' çağrısı
09:01 İstanbul Sözleşmesi’nin feshinin üzerinden 4 yıl geçti: Vazgeçmeyeceğiz
09:00 30 HAZİRAN 2025 GÜNDEMİ
08:55 İzmir'de yangınlar 2'nci gününde: 10 mahalle boşaltıldı
08:16 Hasta tutsak Boran'ın cezası kaldırıldı
08:03 Omerya'daki yangın kontrol altına alındı
00:15 Tozan Alkan, Alevi deyişlerinden oluşan yeni bir albüm hazırladı
29/06/2025
23:47 Türkiye, Kurojaro ve Metina'yı bombaladı
23:24 Erdîş’teki şenlik alanından Abdullah Öcalan’a selam
23:08 İzmir ve Manisa'da yangın: 1 tutuklama 1 gözaltı
22:13 Özgür Özel'den kurultay davasına ilişkin açıklama
22:03 İstanbul’da halk buluşmalarına yoğun katılım