İZMİR - Yüksek kira ve vergilerden dolayı "devlete çalıştıklarını" belirten Kemeraltı esnafı, 2024 yılının kendileri için kötü geçtiğini ve 2025 yılının daha da kötü geçeceğini belirtti.
Ekonomik krizin giderek derinleştiği, yoksulluğun daha da arttığı 2024 yılı geride kalırken, krizi en derin hisseden kesimlerden biri de esnaflar oldu. Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) verilerine göre; ekonomik zorluklar nedeniyle 2024’ün ilk 7 aydında 51 bin 55 esnaf kepenk kapattı. TESK’e göre son 3 üç yıldır kepenk kapatan esnaf sayısı her geçen yıl artıyor.
İzmir’de Kemeraltı Çarşısı esnafı yüksek kiraların ve vergilerin kendilerini zor duruma soktuğunu söyledi. Tarihi Kemeraltı Derneği Başkanı Semih Girgin ve Kemeraltı Çarşısı esnafı 2024 yılının esnaf için nasıl geçtiğini ve 2025 yılı beklentilerine dair değerlendirmelerde bulundu.
‘MUTLU DEĞİLİZ’
Tarihi Kemeraltı Derneği Başkanı Semih Girgin, esnafın kepenk kapatmasında temel sebebin ekonomik sorunlar olduğunu belirterek, “Burası ticaretin merkezi ve hem turizm hem de tarih anlamında çok değerli bir çarşı. Keşke hiçbir esnaf kepenk kapatmasa ama hayatın gerçekleri var ve birçok şehrimizde bu kayıpları yaşıyoruz. Esnafımız ne diyorsa doğrudur. Mutlu olduğumuz bir dönem değil. Geçmişe yapılan hataların cezasını maalesef hep birlikte yaşıyoruz. Vergi gerçekten şu an esnaf için büyük bir yük. Kiralar inanılmaz derecede arttı. Bizim duyumlarımıza göre; devlete ait mekanlarda insanlar yüzde 65 civarında kira artışlarıyla karşılaşacaklar. Özel mülkiyet sahipleri de yine çok yüksek kiralarla insanları ablukaya aldı. Bu durum ikili bir şekilde çözülebilir ama kira artıyorsa kazancın da bu yönde artması lazım. İnsanların cebindeki paranın çoğalması lazım ki esnaf kazansın. Giderler sürekli artarsa gelir-gider dengesini kurmak çok zor olur” dedi.
‘2025 ZOR GEÇECEK’
İzmir’in bir turist kenti olduğunu hatırlatan Girgin, yabancı turist eksikliğine de değinerek, Kemeraltı esnafının durumunun iyi olması için yabancı turistin daha fazla İzmir’e gelmesi gerektiğini vurguladı. Girgin, şöyle devam etti: “Bu sene gurbetçilerimiz ve turistler fiyatlardan yakındılar. Fiyatlar da çok ciddi bir artış oldu. Geçmişte karlı gördükleri Türkiye şu an onlar için karlı değil. Bu yüzden bayram ve seyranda insanlar yurtdışına gitmeyi daha uygun gördü. Esnaf ve müşteri arasındaki dengeyi sağlamak yöneticilerin iradesine kalmış. Bu iradenin 2025 yılında daha iyi oturtturulması lazım ve bunun için de piyasa koşullarını rahatlatmak gerekir. Rahatlatma sağlanmadığı sürece vergiler her zaman esnaf üzerinde yük olacaktır. 2025 zor geçecek. 2024’teki gidişatı hepimiz biliyoruz. Esnaf bugün 10 liraya aldığı malı yarın daha yüksek fiyata alıyor.”
2024 YILI ESNAFIN BEKLENTİLERİNİ KARŞILAMADI
Esnaf Sabahattin Batihan, 2024 yılının kötü geçtiğini ve esnafların çok yıprandığı belirterek, piyasanın esnafın beklentilerini karşılamadığını kaydetti. Batihan, “Hesabımızı yaparken gelir ve gider dengesini sağlamakta zorlanıyoruz. Maliyetler yüksek, kar marjları düşük. Pahalı alıp düşük satıyoruz. Kiralarımız, çok yüksek. Müşteri bir ürün almak için birçok dükkana uğrayıp öyle ürünü alıyor. Müşteri de haklı olarak tutumlu davranıyor. Müşteriler genelde zamların esnaftan kaynaklı olduğunu düşünüyor ama öyle bir durum söz konusu değil. Bizden şikayetçi olan çok müşterimiz var ama bunun bizle bir alakası yok. Doların yüksek olması her şeyi etkiliyor ve dolayısıyla bu durum bizim fiyatlarımıza da yansıyor. Normalde yüzde 60-70 kazanmamız gerekirken yüzde 20’lerde kazanıyoruz. Asgari ücret yüzde 40 bile artmazken, birçok üründe yüzde 40’tan fazla fiyat artışı oldu. 2025’de halkın yükü azalması lazım, vatandaşın alım gücünün de artması lazım” diye belirtti.
‘ZAMLARIN SORUMLUSU BİZ DEĞİLİZ’
Sevda Pısıl, zamlardan dolayı sattıkları ürünün yerine yenisini koyamadıklarını belirterek, “Kiralar ve vergiler başını almış gidiyor. Kazandığımızı devlete veriyoruz. Ben petshop işi yapıyorum. Bu sıkıntılı durumdan hayvanlar da etkileniyor. Petshoplarda KDV oranlarının düşürülmesi lazım. KDV’ler düşürülürse daha fazla cana bakmış oluruz. Küçücük dükkana dünya kadar kira ödüyoruz. Müşteriler sanki zamları biz yapıyormuşuz bakıyor. Ancak bunun sorumlusu biz değiliz. Ürünü zamlı aldığım için ben de cüzi bir fark yansıtıyorum. Kiralar serbest bırakıldı. Herkes kendisine göre artışlar yapıyor. Umarım vergiler düşer ama düşeceğini de pek sanmıyorum. Devlete çalışıyoruz. Bu durumdan memnun değilim. Asgari ücrete yapılan zam devede kulaktır” diye konuştu.
‘2025 DAHA KÖTÜ OLACAK’
Mustafa Bakaç, “Fiyatların yükselmesi insanların alım gücüne yansıyor. İnsanlar dükkana girdikleri zaman çok düşünüyorlar ve en iyisini almak istiyorlar. Fakat ceplerine baktıkları zaman içerisinde para yok. Esnafı en çok zorlayan kira ve vergilerdir. Bundan dört sene önce bu dükkanın kirası 2 bin lirayken şimdi 30 bin lira. Bu da haliyle ürünlere yansıyor. Her sene bir önceki seneyi aratıyor. Dolayısıyla 2025 daha da kötü olacak” dedi.
‘KEPENK KAPATMALARIN SEBEBİ PAHALILIK’
Hasan Yaşar, esnafın pahalılıktan dolayı kepenk kapatmak zorunda kaldığını belirterek, şunları kaydetti: “Her şey o kadar pahalı ki esnaf çok zor durumda. Yapılan zamlardan esnafın suçu yok. Toptancıdan pahalıya alıyoruz ve daha sonra o fiyatın üstüne belli miktar ekliyoruz. Maliyetler çok yüksek. Eğer ıhlamurun toptan fiyatı bin 500 olursa halk bu ıhlamuru nasıl alacak. Halkın aldığı maaş ne ki? Esnafın kepenk kapatmasının nedeni pahalılıktır. 20 sene önceki kazançla şimdiki kazanç arasında çok fark var. 2025’de daha kötü günler bizi bekliyor. Çok zor durumdayız.”