İdris Şahin: İktidar hak ve özgürlükleri pazarlık konusu yapmadan adım atmalı

img
ANKARA - DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı İdris Şahin, iktidarın temel hak ve özgürlükleri pazarlık konusu yapmadan, hasta tutsaklar, kayyım uygulaması ve anadil gibi konularda adım atması gerektiğini vurguladı. 
 
Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan'ın "Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı" üzerine PKK 12'nci Kongresi'ni yaparak fesih kararı ve silahsızlanma kararı aldı. Kararın ardından Abdullah Öcalan'ın yıllardır yaptığı Meclis'te bir komisyon kurulması önerisi, MHP lideri Devlet Bahçeli tarafından da önerildi. Bahçeli, Meclis'te temsil edilen partilerden 100 üyeli bir üst komisyon ve buna bağlı alt komisyonların kurulmasını önerdi. Birçok muhalefet partisi, sürecin şeffaf yürütülmesi ve kapsayıcılığı nedeniyle öneriyi sıcak karşıladı. Komisyon fikrini ilke olarak benimseyen partiler, yöntem, içerik, siyasi çıkar gibi konularda da iyimser bir temkinlilikle yaklaştı. 
 
Meclis'te temsil edilen Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA Partisi) Genel Başkan Yardımcısı İdris Şahin, partisini sürece yönelik tutumuna, Meclis'te komisyon kurulması önerisine, atılması gereken adımlara, iktidardan beklentilere, iktidarın adım atmamasına yönelik Mezopotamya Ajansı'nın (MA) sorularını yanıtladı.
 
5-7 Mayıs 2025'te PKK'nin gerçekleştirdiği kongre ve 12 Mayıs'ta açıklanan kararlar ile yeni bir aşamaya evrilen "sürecin" geldiği noktayı nasıl yorumluyorsunuz?
 
Biz öncelikle DEVA Partisi olarak, silahların bırakılmış olmasını, örgütün kendini feshetme kararını son derece olumlu buluyoruz. Çünkü günümüz Türkiye'sinde artık silahın yerinin olmadığına inanıyoruz. Biz, ülkedeki sorun ve sıkıntıların çözüm adresi olarak parlamentoyu önceleyen, her daim parlamentonun olması gerektiğine inanan bir siyaset anlayışı içerisinde hareket ediyoruz. Dolayısıyla meşru demokratik yollarla siyaset yapma imkânı var ise sonunda meşru demokratik yollarla siyaset yapılır ve bunun adresi de parlamentodur. Bu nedenle, 5-7 Mayıs tarihleri arasında yapılan kongre, örgütün silah bırakması ve feshetmesi, ülkemiz adına yeni bir başlangıç olarak değerlendiriyoruz. Bu meseleyi bir son olarak değil, bundan sonraki süreçte demokratik sürecin gelişmesi, temel hak ve özgürlükler alanında atılacak adımlar açısından bir ilk adım ve başlangıç olarak görüyoruz.
 
Türkiye'de özellikle 1993'ten bu yana dönem dönem başarısız sonuçlanan çözüm girişimleri yaşandı. Bunun sonucunda da toplumda derin bir güven bunalımı yarattığı ifade edildi. Gelinen bu dönemde hem bu bunalımı aşmak hem de uzun süredir toplumdaki kutuplaşmaların ortak bir umuda evrilmesi için nasıl bir yol haritası gerekiyor?
 
Hem devlet nezdinde hem de örgütle alakalı konularda bu sürecin devlet eliyle yürütülmüş olmasını son derece kıymetli buluyoruz. Ama devleti şu an itibarıyla temsil eden sadece MİT değil, aynı zamanda iktidarın küçük ortağı Sayın Bahçeli'nin açıklamaları da olmalıdır. Bu sürece Sayın Erdoğan'ın samimi bir şekilde sahiplenmesi gerektiğine inanıyoruz. Evet, 2009'da ve 2013'te bu benzer süreçler yaşanmıştı. Bunlar, samimiyet eksikliği nedeniyle yarım kaldı ve çok büyük hayal kırıklıklarına sebep verdi. Bundan sonraki süreç içerisinde böyle bir lüksümüz yok. Bu süreci, 'umut yüzde 5 bile olsa. 1 Ekim sürecinin olumlu sonuçlanmasına dair bir ihtimal söz konusu olsa bile bunu sonuna kadar destekleriz' demiştik DEVA Partisi olarak. Bugün geldiğimiz noktada, oldukça önemli bir eşiğin aşıldığını düşünüyoruz. Bundan sonraki süreç içerisinde, temel hak ve özgürlüklerle, terörün tasfiyesi, silahların bırakılması gibi hususların ayrı ayrı yöntemlerle yönetilmesi gerektiğine inanarak söylüyoruz. Bunu da bir tecrübeye dayalı olarak paylaşıyoruz.  Çünkü geçtiğimiz dönemde, 2013-2015 arasında, 'Nerede hata yaptınız?' diye soracak olursanız, o süreçte vatandaşların temel hak ve özgürlükleriyle örgütün taleplerini aynı masada konuşmuş olmasının, bu işin akamete uğramasının olumsuz etkilediğini gördük. Şimdi burada elbette ki örgütle farklı yöntemlerle görüşmeler yapılmalı, devlet burada belirli gizliliklerde olabilir, farklı anlaşmalar olabilir. En nihayetinde millet olarak hükümete, hükümet olarak da devletin tüm kurumlarına güvenmek gerekiyor. Bu konuda milletimizin, hükümetin ve devletin kurumlarına gerekli desteği vermek suretiyle gerekirse bazı konularda kamuoyunun tam manasıyla bilgisi dışında da görüşmeler gerçekleşebilir. Çünkü örgütün tasfiyesi, silah bırakması meselesi dünyada farklı örneklerle gözümüzün önüne gelmiştir. Çatışma çözümü diye bir hadise vardır. Bu çatışma çözümü örneklerinden yola çıkarak, bu mesele çözülebilir. Ancak temel hak ve özgürlükler konusu, kişilerin anasından doğduğunda sahip olduğu haklar, bizim DEVA Partisi olarak parti programımızda da ifade ettiğimiz üzere, hiçbir pazarlığın konusu olamaz. Peşinen, defaten yerine getirilmeli. Bu yönde gerekli olan yasal düzenlemeler, gerek yasa değişikliği gerek anayasal düzenlemelerin derhal yerine getirilmek suretiyle sorunun çözülmesi gerekir. Bu mesele ülkenin çok önemli enerjisini tüketti. Gençliğin, geleceğe bir vizyonla bakma, umutla bakma perspektifini elinden aldı. Ülkenin savunma sanayisi olsun, diğer alanlarda olsun pek çok alanda daha hızlı gelişmesinin önüne geçti. Ekonomik olarak çok büyük kayıplar oldu ama asıl kayıp sosyal alanda oldu. Birbirimizle et ve tırnak gibi bir toplumun parçası olan halkları neredeyse ayrışma noktasına getirebilecek kadar önemli bir süreçten geçtik. Dolayısıyla bugün geldiğimiz noktada; barış, herkesin kazanacağı ama herkesin de ödün vermesi gereken bir süreç olduğunun biz farkındayız. Taraflar dediğimiz, hem siyasetin tarafları hem de 86 milyonun tamamı, bulunduğu noktadan bir adım geri atmak ve bir ortak paydada buluşmak gibi bir yükümlülük içerisindedir.
 
 MHP Genel Başkanı Bahçeli'nin önerdiği, Meclis'te temsil edilen 16 siyasi partinin yer alacağı bir komisyon fikrini nasıl değerlendiriyorsunuz? Sürecin sağlıklı ilerlemesi için parlamento nasıl bir rol üstlenmeli?
 
 
Hasta ve hükümlüler için, gebe kadınlar için, yeni çocuklu annelerin hükümlü ve tutuklularla ilgili düzenleme yapmak için illa örgütün silah bırakmasını beklemeye gerek yok. Bugün kayyumlar sona erdirilebilir.
 
Bu konuda parlamentoda kurulması teklif edilen komisyonu son derece kıymetli buluyoruz. Ancak içeriğini kabul etmiyoruz. Böyle bir öneri söz konusu olamaz. 100 kişiyle çalışacak bir komisyon, asla ve asla sorunları ve sıkıntıları çözme adresi olamaz. Tam bir çatışma ortamına dönüştürür. Dolayısıyla daha farklı bir şekilde; Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde ihtisas komisyonları kurulabilir, araştırma komisyonu kurulabilir... Bu konuda uzlaşma komisyonları kurulabilir. Geçmişte iç tüzük ve anayasa uzlaşma komisyonları kurulmuştu. Mecliste temsil edilen siyasi partilerin eşit temsil edildiği, belli konularda eşit müzakere imkânının sağlandığı bir komisyon kurulabilir. Ve demokratik toplum olmanın gereği yapılmalı. Bu meselelerin çözülmesi için, bunlar taksit taksit gündeme getirilecek, "step by step" (adım-adım) devam edecek süreçler değil. Biraz önce de ifade ettiğim üzere temel hak ve özgürlükler ise, bu parlamentonun milletten aldığı destek, yaklaşık yüzde 98'lere varan bir destek. Temsiliyet oranı son derece yüksek bir parlamento. Seçimlerin geride henüz daha iki yıl bırakılmış, önümüzde de üç yıl gibi bir süre var. İktidar partisi samimi bir arzu içerisindeyse bu konuları, özellikle temel hak ve özgürlükler konusunda getirir parlamentoya. El birliğiyle parlamentodan gerekli yasal düzenlemeler yapılmak suretiyle çıkartılabilir. Ancak biz halen iktidarın yeterince samimi olmadığını düşünüyoruz. Son dört aydır infaz paketinde yer alan 10'uncu yargı paketini millet bekliyor. Hasta ve hükümlüler için, gebe kadınlar için, yeni çocuklu annelerin hükümlü ve tutuklularla ilgili düzenleme yapmak için illa örgütün silah bırakmasını beklemeye gerek yok. Bugün kayyumlar sona erdirilebilir.
 
Komisyon önerisinin yapılması ile ilgili yöntemsel bir itirazınız var mı?
 
Parlamentoda çoğunluk itibarıyla da dördüncü sırada olan bir partinin liderinin doğrudan bütün sürecin tek hâkimiymiş gibi kendince kurguladığı bir yöntemi parlamentoya dayatmış olmasını asla ve asla kabul edemeyiz. Yine parlamentonun içerisinde Meclis Başkanı mutlaka grup başkanlarını çağırabilir, grup başkan vekillerini çağırabilir. Bu sürece nasıl bir katkı sağlayabilir, onu ortaya koyabilir. Ama bunu ortaya koyabilmesi için parlamento yasama faaliyeti görecektir. Bu konunun gerçek muhatabı iktidarın kendisidir, bu sistemde Sayın Cumhurbaşkanı'dır. Sayın Cumhurbaşkanı bu meseleye ne kadar hâkimdir? Bu meselenin hangi ölçüler içerisinde çözülmesini istemektedir? Bu konuda da mutlaka muhalefet liderlerini bilgilendirmekle yükümlüdür. Bu sürece dair en azından Meclis'te bir kapalı oturum yapılabilir, gelinen aşama netliğiyle ortaya konulabilir. Diyelim ki parlamentoda kapalı da olsa oldukça geniş bir kitleye bu bilgiler verilemiyorsa, devlet organları bu süreci yürütenler en nihayetinde grubu bulunan partilerin grup başkanlarına verebilir. Partilerinin liderlerine verebilir bu yönde. Bazı isimlerle görüştüklerini gayet iyi biliyoruz. Ama biriyle görüşüp diğeriyle görüşmezseniz, bu takdirde bir toplumsal mutabakattan bahsetmek mümkün olmaz. Bu sürecin en sıkıntılı yönlerinden biri de iktidar ortakları tarafından DEM Parti'nin meşru bir aktör ve paydaş olarak kabul edildiği, ana muhalefet partisi ve diğer partilerin yok sayılmasıdır. Bunu da demokrasiye inanmış hiçbir kimsenin kabul etmesi mümkün olamaz. Biz bu olaya şöyle bakıyoruz. Bu meseleye hem ana muhalefetin hem diğer muhalefet partileri en az iktidar kadar sahiplenmeli ki 50 yılı aşkın süredir kangren haline gelmiş olan bir sorunun selametle sonuçlanabilmesi lazım. Bu nedenle herkesin kendi üzerine düşeni hakkıyla yerine getirmesi ve buraya otururken masaya ön koşulsuz oturması, sürecin varışla sonuçlanmasını, sürecin başarıyla netice vermesi adına hareket etmesi gerekir.
 
Komisyonun sadece siyasi parti temsilcilerinden oluşturulması, toplumsal mutabakat açısından yeterli mi? Örneğin sivil toplumun da dahil edilmesi gerekmez mi?
 
 
Sivil toplumun olmadığı, akademinin olmadığı, kanaat önderlerinin olmadığı bir sürecin sağlıklı bir şekilde işlemesi söz konusu olamaz.
 
İktidar, demokrasi deyince sadece sandıktan çıkmayı kabul ediyor. 'Sandıktan çıktım, 50+1 aldım, artık bu ülkeyi dilediğimce yönetebilirim' mantığında. Oysa demokrasinin gereği, sivil toplumun bu işin içerisinde olmasını gerekir. Sivil toplumun olmadığı, akademinin olmadığı, kanaat önderlerinin olmadığı bir sürecin sağlıklı bir şekilde işlemesi söz konusu olamaz. 2013 sürecinde akil adamlar vardı. Türkiye'nin değişik noktalarına görevlendirilmiş isimlerdi. Komisyon kuruldu. Komisyonunda pek çok yine mağdur yakınlarından tutun, şehit ve gazi ailelerine kadar ve terörün içerisinde geçmiş dönemde cezaevinde yatmış, çıkmış olanlardan, baro başkanlarına kadar onlarca insan bu Meclis'te dinlendi ve bu işe katkı sağladı. Buralardan da mutlaka bir ders çıkartmak gerekir. Geçmiş uygulamalardan ders almayan, geleceğe yönelik son derece somut adımlar atma şansına sahip değildir. Dolayısıyla biz elbette ki sivil toplumun burada son derece önemli bir yerinin olduğuna inanıyoruz.
 
DEM Parti, süreç hakkında partiniz ile yaptığı görüşmede bilgilendirmelerde bulunduğunu belirtti. Bu görüşmelerde neler konuşuldu?
 
Bulunuyor ama DEM Parti'nin de yeterince bilgi sahibi olmadığını görüyoruz.  Bu meselede sadece muhalefet olarak kendimizi yeterince bilgi eksikliğiyle donanmış insanlar olarak görüyoruz. DEM Parti'nin de belirli konularda devletin İmralı'yla yürüttüğü sürece tam olarak vakıf olmadığına yönelik benim şahsımda bir kanaat var. Yani bunu birebir de liderler görüşmesinde farklı paylaşımlar olduğunu bilmiyorum, ama benim edindiğim bilgi, DEM'in yetkililerinin de belirli konularda devletin İmralı'yla yürüttüğü süreç içerisinde bazı konularda tam bir bilgi sahibi olmadığı. 
 
Sizinle daha önce gerçekleştirdiğimiz röportajımızda, "İmralı'nın silah bıraktırma iradesine dönük" soru işaretlerinizi paylaşmıştınız. Ancak 27 Şubat'ta İmralı'nın çağrısının koşulsuz karşılık bulduğunu ve PKK''nin silahsız mücadele kararı aldığını gördük… Hala aynı yerde mi duruyorsunuz?
 
 
O günkü 27 Şubat çağrısı; son derece kıymetliydi. Çağrıda "Bugünün Türkiye'sinde artık silahlarla bizim mücadele edecek bir tarafımız kalmadı" denildi.
 
Biz DEVA Partisi olarak ihtiyatlı bir iyimserlik içerisinde hadiseyi karşılıyoruz. Çünkü olayın şeffaf yönü yok ve atılmış bir adım da. Bugün itibarıyla atılmış bir adım sonrasında konuşuyoruz ve bunu bir başlangıç olarak değerlendiriyoruz. Yani olgunlaşmış bir süreç olarak yine görmüyoruz. Silahların bırakılması, örgütün kendini feshetmiş olması bir başlangıç. Bundan sonraki adımları atması gereken, şüphesiz ki iktidar. İktidarın henüz son grup toplantısına kadar Sayın Erdoğan'ın konuyu sahiplendiğine dair çerçeveli bir konuşma yaptığına şahit olmadık. Ama sizinle yaptığımız röportaj sonrasında devletin bu işin neresinde olduğunu görmemiz açısından bir duruş. Şimdi biz kendi önümüze açılan pencereler dâhilinde bir değerlendirme yapıyoruz. İşin özünü ve arkasını tam manasıyla bilmediğimiz için ihtiyat payını sürekli olarak bırakıyoruz. Ben Sayın Ömer Çelik'in ifadesinden de şunu anlıyorum ki İmralı'nın bu ifadesi tam manasıyla örgütün türevleri üzerinde bir karşılık bulmadı. Sadece PKK'yi ilgilendiren bölüm itibarıyla bir fesih kararı var. Bunların silahlarını teslim etmesi ve tam manasıyla örgütün feshine yönelik atılacak adımlara dair de somutlaşmış bir durumun olmadığını gösteriyor. O günkü 27 Şubat çağrısı; son derece kıymetliydi. Çağrıda "Bugünün Türkiye'sinde artık silahlarla bizim mücadele edecek bir tarafımız kalmadı" denildi. Ama biz aynı örgütün açık alanlarında şunu da görüyoruz; amaçta bir farklılık yok sadece araçta bir farklılık var. Bugün amaca giden yolda sadece yöntem değişikliğini ifade ediyorlar. Devamında bunun hangi vesilelerle karşılık bulacağını izleyip göreceğiz. Şu aşamada henüz deklarasyonun dışında bizde bir bilgi yok.
 
Meclis kulislerinde sürecin hukuki ve yasal zeminine dair gelişmelerin 1 Ekim 2025 tarihi sonrasına bırakılacağı konuşuluyor. Sürecin zamana yayılmasını nasıl değerlendiriyorsunuz? Sizce bu sürecin zamana yayılması sağlıklı olur mu?
 
Bakın, DEVA Partisi olarak bu konuda son derece netiz. Yani siz silahla, örgütle müzakereler devletin konusu. Devlet bu konuda dilediği gibi tasarrufta bulunabilir ve gerekli görüşmeleri yapabilir. Biz onların yapabileceği görüşmelerde de millet olarak kendilerine belirli bir opsiyon açtık ve millet bu yetkiyi kendilerine verdi. Hiç kusura bakmasınlar. Diyemezler ki "Ya bu millet bize bu yetkiyi vermedi"  Hayır, sonuna kadar yetki verilmiş. Ve şu anda da bunu kullanabilirler. Ama bir de bizim temel hak ve özgürlüklerle ilgili bir kısım düzenlemelerimiz var. Bu düzenlemeler için hiçbir şeyi beklemeye gerek yok. Eş zamanlı olarak parlamento çalışır. Bu temel hak ve özgürlüklerle ilgili adımlar atılır. Öbür tarafta da devletin organları ve yetkilileri terör örgütüyle müzakerelerini devam edebilir. Çatışma çözüm örneklerini uygulayabilir. Silah bırakmaya ilişkin örgütün feshine ilişkin süreç devam ettirilebilir. Asıl olan burada niyettir. Eğer sizin niyetiniz iyiyse ve samimiyseniz, bunu bir pazarlık konusu haline getirmeyin.
 
Nedir bu pazarlık konusu haline getirilemeyecek konular?
 
 
O yüzden biz, "Vatandaşın talepleri konusunda, kendini ifade etme, anadilde eğitim konusunda, temel hak ve özgürlükler açısından vatandaşlık tanımı, diğer hususlar konusunda bir an önce adımlar atılmalı" diyoruz.
 
Bunlar sadece DEM Parti'nin talepleri olarak değerlendirilmemeli. Örgütün talebi de değil. Bu, insan olmanın gereği, yapılması gereken, atılması gereken adımlardır. Bunun için illaki bir örgütten size bir talep gelmesine veyahut bu talebin DEM'den gelmesine gerek yok. Hasta hükümlü ve tutuklularla ilgili düzenleme isteniyor. Yine diğer vatandaşlara uygulanan infaz indirimleri... Adalet Bakanı, "Biz ceza adaletini çıkartacağız" diyor şu anda. Ceza adaletinden bahsediyor. Kimsenin ceza adaletine itiraz ettiği yok. Ceza adil olsun, adalette olsun. Bir kimse suç işlemişse karşılığını 86 milyona eşit uygulayın. Ama bir infaz düzenlemesinden de 86 milyon eşit olarak yararlanabilmeli. Cezada adalet istiyorsan infazda eşitlik isteyeceksin. İnfazda bir kısım ayrımlar yapmak suretiyle siyasi suçları ayrı, adi suçları ayrı bir kategoriye koymak anayasanın eşitlik ilkesine de aykırıdır. Ve cezaevlerindeki tutum ve davranışlar, oradaki sicil hatları gibi hususlar. Bunlar bir çırpıda gerçekleştirilebilecek hadiselerdir. Şu anda iktidarın herhangi bir sayısal çoğunluğa ihtiyacı var mı, kayyum uygulamalarını kaldırabilmek için? Hiçbir sayısal çoğunluğa ihtiyacı yok. Bugün kaldırabilir. Bugün yargının bir tek hareketiyle yüzde 50 bağımsızlığına kavuşturabilir. Ben size emir ve talimat vermiyorum. Siz adil davranın, eşit davranın ve mevzuata uygun hareket edin, desin yargıya. Pek çok problem bu haliyle çözülebilir. O yüzden biz vatandaşın talepleri konusunda, kendini ifade etme, anadilde eğitim konusunda, temel hak ve özgürlükler açısından vatandaşlık tanımı, diğer hususlar konusunda bir an önce adımlar atılmalı diyoruz. Şimdi masaya otururken önyargılı olarak oturmaz ve "Benim ülkemin insanının 86 milyonun huzuru, kardeşliği ve barışı için ben adım atacağım" diyorsanız, sizin elinizi kolunuzu bağlayan bir şey yok. Kimsenin bu ülkenin üniter yapısıyla bir problemi yok. Birlikte yaşama arzusuyla alakalı bir problem yok. Birlikte yaşama arzusu olduktan sonra, üniter yapıya saygılı olduktan sonra vatandaşın temel hak ve özgürlükleri konusunda adım atmak için hiçbir müzakereye gerek olmamalı. Peşinen bunlar yerine getirilmeli. Şu anda parlamentonun bunu yapabilecek iradesi var. Geçmişte Cumhuriyet Halk Partisi ve MHP bu işlere karşı çok ağır eleştirilerde bulunuyordu ve sokağı hareketlendirebilecek bir güce sahiplerdi. Bugün ana muhalefette Milliyetçi Hareket Partisi de bu meselenin bir an önce çözülmesini istiyor. O yüzden iktidarın behemahal bir adım atması gerek. Sadece sözle, hamasetle bu işi başkalarına ciro etmekle bu işten kurtulma şansı yok. Dolayısıyla burada adım atması gereken iktidar, onlar söylemeden bizim bir şey söylememizde de çok fazla esprisi yok. Çünkü biz peşinen ilk günde söyledik. "Varız" dedik, şu an itibarıyla DEVA Partisi'nin 11 milletvekili var, 11 milletvekiliyle birlikte bu sürece katkı sağlayabiliriz. Bize düşen vazife neyse, biz burada hazırız diyoruz. Ama önümüze konulan hiçbir şey olmadan tek başımıza bizim ne yasa yapma şansımız var ne de ülkeyi yönetebilecek bir irademiz var. Bu millet yönetme iradesini AK Parti'ye verdi. Parlamentoda yasa yapma yetkisini yine iktidar ortaklarına, MHP'ye ve AK Parti'ye, 300'ü geçecek sayıda milletvekiline sahip oldukları için onlara tanıdı. Dolayısıyla burada adım atması gereken onlar. Bizim de atılan adımları görüp olumlu bir şekilde katkı sağlamak. Bakın, süreci bozan asla olmayız.
 
 Tüm muhalefetin bu süreçte birincil aktör olarak yer alması, sürece daha fazla dahil olması neyi değiştirir? Muhalefetin bu süreçteki rolü nasıl olmalı?
 
Şu an itibarıyla muhalefetin, çok sınırlı sayıda itirazların dışında bu meselenin çözümüne dair bir itirazı yok. Muhalefetin tamamı destek veriyor. Ama o büyüten söz ve söylemler tamamen siyasilerin yukarıda konuştuklarının aşağıya sirayet etmesinden kaynaklı olan sorunlardır. Son genel seçimler öncesinde iktidar ortaklarının bu işi nasıl şeytanlaştırdıklarını hep birlikte görüyoruz. Bunu kendi adımıza hiç üzerimize almıyoruz. Çünkü biz ilk günden itibaren diyoruz ki, demokratik meşru yollarla siyaset yapan herkesle müzakere ederiz, oturur konuşuruz. Biz ilk günde, partiyi ilk kurduğumuz süreç içerisinde bu sözler de bana aittir. DEM Parti'yle görüşecek misiniz, onlarla oturup müzakere edecek misiniz, dediğimizde, sıkılı yumruklarla asla müzakere olmaz. Bizim 86 milyon vatandaşımızı ayrıştıracak, ötekileştirecek bir dil kullanmamız söz konusu olmaz. Elbette ki DEM'le de görüşeceğiz. Parlamentoda millet iradesini temsil eden her kim varsa, bizimle görüşmek istediği müddetçe, elbette ki önce dil, sonra hareket. Önce dilimizi düzelteceğiz, sonra da eylemimizi düzelttikten sonra bunun arkasının geleceğine de inanıyoruz.
 
 Tarihe dönük baktığımızda Türk ve Kürt halklarının 1071'den bu yana stratejik bir ittifak halinde olduğunu görüyoruz. Bu tarihsel perspektifi ve bugünkü süreç bağlamında nasıl değerlendiriyorsunuz?
 
Bu coğrafyada ayrışmamızı gerektirecek hiçbir sebep yok. Bir ve beraber olduğumuzda neler yaptığımızı tarih bize gösteriyor. Bugün de gösteriyor, yarın da gösteriyor. Enerji fay hatlarının ve kimlik fay hatlarının yoğun olduğu bölgeler her zaman dış müdahalelere açık. Ama kendini bilen, ülkesini seven, geleceğini düşünen her bir insanın dışarıdan fikrine veya dayatmasına değil, dışarıdan kışkırtmasına veya teşvikine değil, kendi içinden gelen öz hissiyata göre hareket etmesi lazım. Şu anda yürüyen sürecin de ben bu hissiyatla yürüdüğü kanaatindeyim. Umuyorum ve inanıyorum ki, bölgemizde bir an önce bu meseleler taksite bağlanmadan ve zamana yayılmadan çözülmesi halinde bambaşka bir Türkiye ile karşı karşıya kalacağız. Etrafımızda olup bitenlerin Türkiye'ye sıçramaması için hiçbir neden yok. Bunu gerçekleştirebileceğine inanıyorum. Sürece dair de umutlarımız oldukça güçlü. Ben umutla yol yürümemiz gerektiğine inanıyorum. Elbette ki bu süreçte kim olursa olsun, diline, üslubuna ve topluma karşı vereceği mesajlarla da dikkatli ve sağduyulu olmaya davet ediyorum. Şımarıklık, bu işin zafer sarhoşluğu gibi lanse edilmiş olması ve geçmişte kabuk bağlayan yaraları tekrar kanatmaya çalışılması bu sürece çok büyük bir ihanet ve çok büyük bir kötülük olur. Bu davranışı sergileyen kim olursa olsun, onu da uyarmak bize vazifemiz olsun.
 
MA / Fırat Can Arslan - Melik Varol

Diğer başlıklar

12/12/2025
23:20 Maden ocağında 5 işçi gazdan etkilendi
21:46 Yürüyüş Mersin'e ulaştı: Ekmek ve barış istiyoruz
21:38 DEM Parti İmralı Heyeti ile Özel görüşecek
21:12 Epstein albümünden Trump’ın yeni fotoğrafları paylaşıldı
20:59 Türkiye'den giden gemiye Rusya saldırdı
20:54 Riha'dan seslendiler: Talepleri çuvallarla Meclis'e taşıyacağız
20:45 Dêrsim’de kadınlar barışı konuştu
20:37 Sonay Bayramoğlu: Belediyeler kent yönetimi olmaktan çıktı
20:33 ODTÜ'de tecavüz failinin yurtta barındırılmasına karşı protesto
19:50 Asgari Ücret İnisiyatifi: Ücreti emekçiler belirlesin
19:44 Özel ve 6 milletvekillinin dokunulmazlıkların kaldırılması istemiyle fezleke
19:35 Yürüyüşün Ege kolu: Bütçe halka ayrılsın
19:28 223 işçinin direnişi sürüyor: Barış olmadan emek korunmaz
19:25 Bakırhan: Bütçe, savaşa değil emekçiye harcansın diye yola çıktık
19:15 Erzirom’da ‘Ekmek ve barış için bütçe’ şiarıyla açıklama
18:59 Neslihan Şedal: Eşbaşkanlık sistemi ile dünyaya öncülük ettik
18:54 Amed film festivalinde 18 film ve belgesel gösterildi
18:31 Cizîr'de Barış ve Demokratik Toplum buluşması
18:23 Bütçe görüşmeleri: Dillerin yaşatılması için tek bir kuruş dahi ayrılmadı
17:49 İHD: İç Anadolu bölgesi cezaevlerinde 335 ağır hasta tutsak bulunuyor
17:44 Kocaeli’de 7 işçinin yaşamını yitirdiği bina yıkıldı
17:38 UNICEF: Gazze’de 2 çocuk soğuktan hayatını kaybetti
17:35 Ahmet Özer: Sürecin toplumsallaşması için adımlar atılmalı
17:30 Meclis'teki istismar soruşturmasında 4 kişi hakkında gözaltı kararı
17:27 Temelli: Hangi füze karnımızı doyuracak?
17:20 İHD'den tutsaklara yeni yıl dayanışma kartı
17:16 Gazeteci Aykol'a PEG işlemi uygulandı
17:13 Beritan Güneş Altın: Bütçede uyuşturucu ile mücadeleye ayrılan pay 0,02
17:04 Ailesinden 4 kişiyi kaybeden tutsağın taziyeye gelmesi için 200 bin TL istendi
17:02 DEM Parti’nin ‘çözüm’ raporunda neler var?
16:31 Çetin Arkaş: Kalıcı barış için bir zihniyet dönüşümüne ihtiyaç var
16:22 Yüksel Genç: Halk süreç konusunda ciddi anlamda temkinli
16:17 Bakanlık önünde 'asgari ücret' protestosu
16:11 Putin ve Erdoğan görüşmesinde Ukrayna konusu ele alındı
15:46 Şirnex'ta koruculardan pezkovî katliamı
15:45 Karadeniz madenleri Yıldız Holdinge veriliyor
15:40 Agirî Belediyesi, itfaiye binasının açılışını yaptı
15:32 Amed'de petrol için verilen 'ÇED gerekli değil' kararı iptal edildi
15:29 Asgari Ücret Tespit Komisyonu ilk toplantısını gerçekleştirdi
15:10 Colemêrg'te yüksek faturalar protesto edildi
14:58 Rapor: Bin kadından yalnızca 1’i adli yardıma erişiyor
14:45 Pervin Buldan: Barış Yasası olmalı
Devlet Bahçeli: Pervin hanımın her cümlesine imzamı atarım
14:37 Çukurova'da 'Ekmek ve Barış için Bütçe' yürüyüşü: Bütçe barışa aktarılsın
14:26 Cizîrê Kantonu Belediye Birliği Başkanı: Rojava'da kararlar komünlerde alınıyor
14:19 Cezaevi raporu: İnfaz erteleme ve işkence uygulamaları artarak sürüyor
14:08 DEM Parti İmralı Heyeti ile Bahçeli görüşmesi başladı
13:17 Duran Kalkan: Bu sürece katılmayan kaybeder
13:16 Ankara’da toplu taşımaya yüzde 35 zam
13:13 'Barış için yerel yönetimlerin özerkliği desteklenmelidir'
13:03 Emek ve Barış için Bütçe: Ekmek ve barış hakkına ulaşmak zorundayız
12:43 Babacan: Sürecin en büyük eksikliği Erdoğan'ın kamuoyunu bilgilendirmemesi
DEM Parti Heyeti: Yasal düzenlemeler barışı katkı sunmalı
12:30 Mêrdîn’deki kazada ölen Fidan ailesinin 4 ferdi defnedildi
12:10 Mêrdîn’de genç kadına tecavüz eden 2 kişi tutuklandı
12:09 ‘Güvenlik’ gerekçesiyle kapatılan yol kontrol noktası kurularak açıldı
11:52 İmralı Heyeti Ali Babacan’la bir araya geldi
11:47 Tuncer Bakırhan: Hepinizi mücadeleye çağırıyoruz
11:27 Diyarbakır Valiliğinden konsolosluklarla görüşmeyi kısıtlayan karar
11:03 Gülistan Sönük: Demokratik toplumu kurmak hepimizin görevi
10:57 Tülay Hatimoğulları: Savaşa ayrılan bütçeye ‘hayır’ diyeceğiz
10:39 ‘Kalıcı barış için temel hak ve özgürlükler inşa edilmeli’
10:08 İzBB işçileri: Taleplerimiz karşılanana kadar mücadelemiz sürecek
09:53 Polisten ajanlaştırma mesajı: Bu hikayede yanan sen olma
09:42 Daniela Patti: Abdullah Öcalan’ın serbest bırakılmasını sağlamalıyız
09:38 İHD’li Jiyan Tosun: Türkiye hak ihlallerinde ısrar ediyor
09:24 Bolu’da 13 tutsağın tahliyesi engellendi: Sürecin ruhuna aykırı
09:23 Cizîr'deki sokağa çıkma yasağının 10'uncu yılı: 52 dosya AİHM’de
09:21 Yönetmen Kilo: Efrîn'i barış kenti yapalım
09:17 Ra belgeseliyle Alevilik inancındaki asimilasyona dikkat çekiyor
09:16 Licê'deki yürüyüşe çağrı: Özel savaş politikalarına cevap olalım
09:09 Eski Diyanet İşleri Başkanı Görmez rektör olarak atandı
09:06 Aliye Timur'u anlattılar: Dava insanıydı
09:05 Efrîn’deki cezaevleri ve ajanlaştırma ağları
09:01 Cezaevinden mektuba sansür: Tek satır bırakıldı
09:00 12 ARALIK 2025 GÜNDEMİ
08:31 Kürt seçmen, İmralı kararı nedeniyle CHP'yi terk etti
08:29 Birçok kentte karla karışık yağmur uyarısı
11/12/2025
23:54 Portekiz’de 24 saatlik genel grev
23:13 Dilan Ayan: Silivri'deki 3 bin kişilik duruşma salonunun amacı nedir?
22:09 Eskişehir'de barış konuşuldu: Toplumsallaştırmalıyız
21:22 Özel ile görüşen Ahmet Özer'den 'barış süreci' mesajı
20:30 DEM Parti'nin 'ekmek ve barış için bütçe' yürüyüşü yarın başlıyor
20:20 Mêrdîn’de zincirleme kaza: 4 kişi hayatını kaybetti
20:09 DEM Parti ve HDK'den 'asgari ücret 46 bin TL olsun' çağrısı
19:45 31 yıl sonra tahliye olan Öncü: Hep birlikte özgürlüğü kutlayacağız
19:41 Ayşe İnceyol davası yine ertelendi
19:24 Bulgaristan Başbakanı Jelyazkov istifa etti
19:07 Meclis'te çocukları taciz eden personel tutuklandı
19:02 Avukat Naim Eminoğlu tutuklandı
17:42 3. Amed Uluslararası Film Festivali sürüyor
17:24 Onur Yaser Can davasında Yargıtay'a uyma kararı
17:03 Erdoğan: Komisyonun ortak bir perspektif çizmesini temenni ediyorum
16:58 Meclis'te çocuk istismarı: Meclis dahi çocuklar için güvenli alan olmaktan çıktı
16:29 Colemêrg’te serbest kürsü kuruldu
16:26 Özel Okmeydanı Hastanesi çalışanlarından açıklama
16:17 Çetin Arkaş: Demokratik ulus çatısı altında bir arada yaşayabiliriz
16:15 MESEM'in çocuk işçi cinayetinde sanıklara indirim
16:11 DEM Parti İmralı Heyeti Babacan ve Bahçeli'yi ziyaret edecek
15:26 Aykol'un tedavisine yeni antibiyotiklerle devam edilecek
15:25 Roman dernekleri temsilcileri DEM Parti İzmir İl Örgütünü ziyaret etti
15:24 İşçilerden belediyelerden SGK borcu kesintisi yapılmasına tepki
15:00 Kadınlardan Meclis'teki istismara tepki
14:56 DEM Partili Parlak: Fidan ülkeleri silahlandırmaya teşvik ediyor
14:53 Nisêbîn’de ‘Barış ve Demokratik Toplum’ buluşması: Barış en acil ihtiyaç
14:52 MB politika faizini düşürdü
13:30 İzBB işçileri belediyeyi diyaloga çağırdı
13:23 Cezaevleri raporu: Sürece rağmen tutuklular her alanda hukuksuzluklara maruz kalıyor
12:54 Savcılık '19 Aralık Katliamı'nın zaman aşımı kararına itiraz etti
12:46 Cengiz Çiçek: Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı 100 yıllık ezberin bozulmasını gerektirir
12:44 MHP de süreç raporunu Meclis’e iletti: İnfaz düzenlemesi mutlaka yapılacak
12:18 'Uluslararası Konferans' sonuç bildirgesi: Abdullah Öcalan'ın özgürlüğü barışın gereğidir
11:45 Myanmar'da cunta yönetimi hastane bombaladı: En az 31 ölü
11:39 Gazeteci Akyüz'e verilen hapis cezasına itiraz reddedildi
10:26 'Türk'ün gücünü göreceksin' işkencesine suç duyurusu
10:07 Kayyımın Newala Qasaba'yı imara açma kararı durduruldu
09:58 FED politika faizini 25 baz puan indirdi
09:39 Adliyede intihar eden polis öldü
09:27 Hasta tutsak hastanede bir hafta elleri ve ayakları kelepçeli tutuldu
09:12 Suriyeli Aleviler için 'acil adım' çağrısı
09:09 Avukat Kaya: ‘Umut hakkı’ tercih ya da lütuf değil, zorunluluktur
09:07 Sembolîzmin Kürt edebiyatına etkisi
09:05 BES: Antalya Defterdarlığı Memur-Sen aklıyla yönetiliyor
09:03 Tarihi Ermeni bahçeleri kurutulup yapılaşmaya açıldı
09:00 Av. Özoral: Abdullah Öcalan artık serbest kalmalı
09:00 11 ARALIK 2025 GÜNDEMİ
08:42 Pendik’de yangın: 2 çocuk hayatını kaybetti
10/12/2025
23:59 Ulaştırma ve Ticaret Bakanlığı bütçeleri kabul edildi
22:22 Fed, yılın son faiz kararını açıkladı
20:53 Licê’de fuhuşa karşı yürüyüş düzenlenecek
20:48 Barış temalı müzik festivali ilk gününde
20:44 Dîlok’ta ambalaj fabrikasında yangın
20:40 DEM Parti'li Eren: Özerk Yönetim'e kapıları açın
20:23 Sendikalardan MESEM protestosu
20:16 DEM Parti: Meclis çatısı altında işlenen istismar örtülmemeli
20:11 Dindar: Milyonların konuştuğu Kürtçe, yok saymanızla yok olmaz
20:06 İzmir’de su kesintileri her gün uygulanacak
20:03 Wan’da Bîra Sûr’ê gösterimi: İhlal 10 yıldır sürüyor
19:48 Cenevre’den çağrı: Abdullah Öcalan derhal özgür olmalı
19:28 KHK eylemi 350'nci haftasında
19:18 DEM Parti milletvekilleri: İktidarın yaptığı, yapmadığı yollar halkın canına mal oluyor
19:11 Beritan Güneş Altın: Meclis çocuklar için suç mahali
19:02 Kanireş depreme hazır değil
18:58 Werîşe Mûradî’ye verilen idam cezası iptal edildi
18:50 Amed Film Festivali'ne yoğun ilgi
18:35 İsrail mülteci kampına saldırdı
17:47 ABD’nin yeni bütçe tasarısı: QSD Suriye'nin siyasi çerçevesinin parçası olmalıdır
17:24 Yasin B. kendisinden boşanmak isteyen kadına saldırdı
17:20 Avustralya'da çocuklara sanal medya yasağı başladı
17:13 Meclis'ten kız çocuklarının taciz edilmesine dair açıklama
16:57 TKDF Kasım ayı şiddet çağrısı raporunu açıkladı
16:13 Tetwan’da halk buluşması: Sayın Öcalan ilk defa bir sürece bu kadar umutla bakıyor