Küresel ısınmayla birlikte dünyada her geçen gün sıcaklıklar etkisini daha da gösteriyor. Yaşanan iklim krizine karşı dünya çare bulmaya ve önlem almaya çalışırken, iktidar ise Türkiye ve Kürdistan doğasını yok ediyor. Barajlar, maden aramaları, Güneş Enerji Santrali (GES), Rüzgar Enerji Santrali (RES), Hidroelektrik Santral, orman kıyımı ve petrol aramaları adı altında Kürdistan ve özelde de Botan coğrafyası yok ediliyor. 5 yıldır doğası askerler gözetiminde korucular eliyle talan edilen Şirnex’te kuraklık baş göstermeye başladı. 

 

Doğa talanı bölgedeki sıcaklık üzerinde de etki etmeye başladı. Ormanlık alanları yok edilen kent ve ilçelerinde çöl sıcaklıları yaşanıyor. Özellikle Cizîr (Cizre) ilçesinde yaşanan aşırı sıcaklıklardan dolayı esnaf kepenk açamazken, yurttaşlar ise sokağa çıkamıyor. 

 

Termometreler her ne kadar 45 derece olarak ölçse de bazen 49 dereceyi de gösteriyor. Ancak hissedilen sıcaklıklar 50 derecenin üstünde. Sıcaklardan kaynaklı imkanları olan kimi yurttaşlar çareyi daha serin kentlere gitmekte bulurken, klimayı açıp serinlemek isteyen yurttaşlar da yüksek elektrik faturalarıyla karşılaşıyor. 

 

Havaların sıcak olmasına karşı temel ihtiyaçlarını almak için sokağa çıkan yurttaşlar, ağaç kesimi, barajların inşası ve yüksek elektrik faturalarına dair değerlendirmelerde bulundu. 

 

Kentlerin betonlaştırılmasına tepki gösteren Abdülaziz Sanrı, “Ağaçlarımız her gün kesiliyor. Eskiden evlerimiz kerpiçti ve daha serindi. Bugün her yer betonlaştı. Yeşil alan zaten yok. Gabar ve Besta gibi yerlerde ise ağaçlar kesiliyor. Buna bir çözüm bulunmalı ve ağaçlar ekilmeli. Gün içinde dışarı çıkmak çok zor oldu. Mecbur kalmasak dışarı çıkmayacağız. Klima ile serinlemek istesek bu sefer fahiş elektrik faturaları ile karşı karşıya kalıyoruz. Elektrik ücreti azaltılmalı” dedi. 

 

‘HER YERDE AĞAÇ DİKİLMELİ’

 

Sanat Sokağı’nda yemek hizmeti veren bir dükkanda ocak başında çalışan Mehmet Zeki Cıvıldak, “Her geçen yıl sıcaklıklar artıyor. Derelerimiz kurutuldu. Barajlar nedeniyle sularımız azaldı. Ormanlarımız yok edildi. Bugün gölgesinde oturacak bir ağaç bulmak zor oldu. Eskiden serinlemek için kırsal alanlara gidilirdi şimdi oralarda da ağaç olmadığı için oralarda sıcak. Sıcaklar nedeniyle kimse dışarı çıkmıyor. Bu durum işimizi de etkiliyor. Herkes sıcaklardan kaçıyor. İmkanı olanlar başka yere gidiyor. Her yerde ağaç dikilmeli. Biran önce ağaçlarımızı kesmeyi bıraksınlar” diye belirtti.  

 

Barajlar nedeniyle iklimin değiştiğini belirten Hüseyin Kaçan, Qileban’da (Uludere) ağaç bırakılmadığını belirterek, “Binlerce dönüm alandaki ağaçları kestiler. Devlet buna göz yumuyor. Devlet Şirnex’te orman kesilmeye gözünü kapatmış durumda. Kürdistan’da istediğin gibi ağaç kesebilirsin. Ağaçlar kesilmeseydi bu kadar sıcak olmazdı” diye konuştu. 

 

YÜKSEK ELEKTRİK FATURALARI

 

Cizîr’de yağışların son yıllarda azaldığını belirten Ali Başkurt, “Bu yıl diğer yıllara oranla daha sıcak. Uzun zamandır yağmur ve kar yağmıyor. Klima olmadan evde oturmak mümkün değil. Elektik faturalarında ücret düşürülmeli. Ağaç kesimlerinin yanı sıra ormanlar yakılıyor. Bu sıcaklığı arttırıyor. Baraj yapımı devam ediyor. Ağaçlarımızı kesmesinler, ormanlarımızı yakmasınlar. İmkanı olan ağaç diksin” dedi. 

 

Mecburi kalmasa gün içinde sokağa çıkmadığını belirten Sezen Çağırcı, “Her yaz Cizîr sıcak ancak hiç bir yıl bu yıl kadar sıcak değildi. Ağaçlarımızın kesilmesini istemiyoruz. Ellerini ağaçlarımızdan çeksinler” dedi. 

 

‘AYIRIM YAPILMAMALI’

 

Herkesin orman kıyımlarına coğrafya farkı gözetmeksizin tepki göstermesi gerektiğinin altını çizen Hüseyin Kaplan, “Biz hiçbir yerde orman kıyımı ve baraj yapımı istemiyoruz. 10 yıl önce Cizîr bu kadar sıcak değildi. Ağaç kesimleri nedeniyle sıcaklık arttı. Böyle devam ederse kimse buralarda yaşayamaz. Ağaçlar insanların bir yerde yaşaması için son derece gerekli” ifadelerini kullandı. 

 

Ahmet Topal, “Ağaçlarımızı kesmesinler. Bu büyük bir zulümdür. Bu zulme son versinler. Biz ne baraj ne de ağaçlarımızın kesilmesini istiyoruz. Sokakta insan yok esnaflar da kepenk açmıyor. Açsa bile kimse yok siftah dahi yapamıyor.  Ellerini doğamızdan çeksinler” dedi. 

 

‘ZULÜMDÜR’ 

 

Besta, Gabar ve Cûdî gibi alanlarda ağaçların askerler gözetiminde korucuların eliyle kesildiğini söyleyen Hüseyin Açan, “Bu bize karşı bir zulümdür. Bir tane klimam var 7 bin TL elektrik faturası geldi. Bu zulümdür. Klima olmazsa evde kimse oturamaz. Dışarıda otursan dışarısı da sıcaktır” diye konuştu.  

 

Vatha Damar, eskiden bu kadar sıcak olmadığını belirterek “Eskiden boyumuz kadar kar yağıyordu. Ama şimdi yağmur bile yağmıyor. Ağaçlarımız kesildi. Ağaçlar yerine her yeri beton yaptılar” ifadelerini kullandı.  

 

‘SICAKLARDAN KAYNAKLI UYUYAMIYORUZ’

 

28 yıldır Cizîr'de yaşadığını ancak ilk defa böylesi bir sıcaklık gördüğünü aktaran Emine Aslanoğlu, “Sıcaklardan kaynaklı dışarı çıkamaz duruma geldik. Bu dünya da cehennemi yaşıyoruz. Gece saat 3-4’e kadar sıcaklardan kaynaklı uyuyamıyoruz. Termik santral, HES, ağaç kesimi nedeniyle sıcaklar artıyor. Havanın dengesini değiştirdiler” diye konuştu.  

 

“Cizîr kadar sıcak bir yer yok” diyen Şaban Cazım, “Bu normal bir sıcaklık değil. Ağaçlar kesiliyor, barajlar inşa ediliyor. Bu da sıcakları artırıyor. Doğaya karşı her saldırı sıcakları artırıyor. Yazın burada hayat duruyor” diye belirtti. 

 

MA / Emrullah Acar - Zeynep Durgut