WAN - Erdîş'te 2019 yılında Morgedik Barajı’nda önlem alınmaması nedeniyle yaşamını yitiren Evin Çiçek için açılan dava kapsamında 6 yıl sonra hazırlanan bilirkişi raporunda, DSİ ve kayyım kusurlu bulundu. 

 

Wan'ın Erdîş (Erciş) ilçesine bağlı Keçan köyünde 1998 yılında inşasına başlanan ve 2016’da faaliyete geçen Morgedik Barajı, kurulduğu günden bu yana doğaya verdiği zararın yanında insan canı da aldı. İlçeye bağlı Delîçay Deresi üzerine kurulan baraj, Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından “bölgeyi kalkındıracak” bir yatırım olarak sunuldu. Ancak barajla birlikte Keçan köyün içinden geçen yüksek gerilim hatları, yaşamı tehdit eden bir tehlike haline geldi. Baraj nedeniyle 2019 yılında Keçan köyünde 9 yaşındaki Evin Çiçek boğularak, 24 Eylül'de hayvanları otlatmaya götüren 17 yaşındaki Muhammed Ali Çiçek, baraj için kurulan yüksek gerilim hattı akımına kapılarak yaşamını yitirdi. 

 

Baraj çevresinde gerekli güvenlik önlemlerinin alınmaması yaşanan ölümlerde etkili oldu. Evin Çiçek'in Morgedik Baraj Gölü’nde boğularak yaşamını yitirmesinin ardından ailesi aynı yıl DSİ ve kayyım tarafından yönetilen Erdîş Belediyesi’ne karşı dava açtı. 6 yıldır süren dava kapsamında Van 2'inci İdare Mahkemesi'nin talebiyle Ekim ayı içerisinde bilirkişi raporu hazırlandı. Aile Avukatı. Bayram Çiçek, bilirkişi raporu ve dava sürecine dair değerlendirmelerde bulunurken, Evin Çiçek’in babası da bir an önce önlem alınması çağrısı yaptı.  

 

6 YIL SONRA BİLİRKİŞİ RAPORU

 

6 yıl sonra hazırlanan bilirkişi raporunda, olayın meydana geldiği alanın can güvenliği açısından ciddi risk taşıdığına yer verildi. 21 Kasım 2023 tarihinde olay yerinde yapılan keşif sonrası hazırlanan raporda Baraj göleti çevresinde tel, çit, korkuluk gibi hiçbir güvenlik önlemi bulunmadığı, görülebilecek yerlerde yeterli sayıda uyarı levhası yerleştirilmediği, kontrol, denetim ve bakım faaliyetlerinin eksik bırakıldığı, can güvenliği açısından tehlikeli bölgelerin belirlenmediği ve risk değerlendirmesi yapılmadığı belirtildi. Rapora göre, baraj göletinin güvenliğinden doğrudan sorumlu olan DSİ Genel Müdürlüğü’nün yüzde 60 oranında kusurlu olduğu tespit edildi.

 

ERDÎŞ BELEDİYESİ DE KUSURLU BULUNDU 

 

Raporda, belediyenin kendi sınırları içerisinde yer alan bu alanda yeterli güvenlik önlemi alınması için DSİ’ye yazı yazdığı, ancak uygulamaya yönelik ciddi bir önlem alınmadığı, halkı, özellikle çocukları, su yapılarının risklerine karşı yeterli bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleriyle uyarmadığı, gerekçeleriyle yüzde 20 oranında kusurlu olduğu kaydedildi.

 

DSİ ÖNLEM ALMADI

 

Raporda, Erdîş Belediyesi’nin DSİ’ye yazdığı yazılarda, sulama kanallarının yaz aylarında ciddi can ve mal güvenliği tehlikesi oluşturduğu aktarıldı. Raporda, Su Yapıları Koruyucu Güvenlik Tedbirleri Yönetmeliği uyarınca hem DSİ'nin hem de yerel yönetimlerin halkı yazılı, görsel ve sosyal medya üzerinden düzenli olarak bilgilendirme yükümlülüğünü de yerine getirmediği vurgulandı.

 

SORUŞTURMA SÜRÜYOR

 

Aile Avukatı Bayram Çiçek, barajın ekolojik tahribatla birlikte insan canına kastettiğini belirterek, "Delîçay Deresi üzerine kurulan bu baraj köyümüzün merkezine kurulmuştur. Evin Çiçek’in ailesi adına tazminat davası açtım ve halen devam etmektedir. Bu davada bilirkişi raporu hazırlandı. Raporda hem DSİ hem de o dönemde kayyum tarafından yönetilen belediye sorumlu tutuldu. Rapora göre DSİ yüzde 60, Erdiş Belediyesi ise yüzde 20 kusurlu bulundu. Bu yüzden dava hala devam ediyor” dedi. 

 

'ÖLÜMLERİNE NEDEN OLUYOR'

 

Çiçek, "Barajın üzerine bir hidroelektrik santral kuruldu. Bu barajın elektrik direkleri köyün içinden geçiyor. Yüksek gerilim hatlarıdır. 24 Eylül tarihinde Muhammed Ali Çiçek yüksek gerilim direğinin önünden geçerken elektrik akımına kapıldı hayatını kaybetti. Bu baraj sadece doğa üzerinde değil, insanlar üzerinde de doğrudan olumsuz etkiler yaratmaktadır. Bazıları için para kaynağı olurken, bazıları için ölümlere sebep olmuştur. Bu barajın durdurulması için dava açılmıştı ama reddedildi ve baraj faaliyetlerine devam ediyor. Bu projelere karşı mücadelemizi sürdüreceğiz" diye belirtti. 

 

'BAŞKA ÇOCUKLAR ÖLMESİN'

 

2019 yılında barajda boğulan Evin Çiçek'in babası Esat Çiçek, baraj nedeniyle köyde huzur kalmadığını belirterek, "Bu barajın çevresinin kapatılmasını istiyoruz. Çocuklarımız öldü ama başka çocukların ölmesini istemiyoruz. Baraj yapıldıktan sonra mağdur edildik. 2019 yılında kızım hayatını kaybetti, bu yıl Eylül ayında da yeğenim hayatını kaybetti. Bu barajın çevresi kapatılmadıkça bu olaylar devam edecek. Artık bu halkı mağdur etmeyin" çağrısında bulundu. 

 

MA / Zeynep Durgut