İZMİR - Ege Bölgesi'ndeki cezaevlerinde 236 hasta tutsak olduğunu belirten İHD İzmir Şube Eşbaşkanı Zilan Gümüş, barış süreci yürütülürken üzerinde durulması gereken ilk konunun hasta tutsakların tahliyesi olduğunu belirtti. 

 

Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan'ın başlattığı barış sürecinde, halkın devletten beklediği önemli adımların başında siyasi ve hasta tutsakların derhal tahliye edilmesi geliyor. Fakat hasta tutsaklar tahliye edilmediği gibi, tedavi haklarına erişmelerinde de ağız içi arama, kelepçeli muayene, hastaneye ring aracıyla götürülme gibi çeşitli dayatmalara maruz bırakılıyor. İnsan Hakları Derneği (İHD) verilerine göre Türkiye ve Kürdistan illerindeki cezaevlerinde 161 kadın bin 251 erkek olmak üzere toplam bin 412 hasta tutsak bulunuyor. Bu hasta tutsaklardan 335'i ağır hasta tutsak olarak ifade edilirken, 230'u tek başına yaşamını devam ettiremeyecek durumda olan tutsaklar. 105 hasta tutsağın sürekli desteğe ihtiyaç duyduğu ve yine 188 hasta tutsağın ise hastalıkları nedeniyle düzenli tedavi görmesi gerekiyor. 

 

İHD İzmir Şubesi’nin erişebildiği verilere göre ise bu hasta tutsaklardan 236'ı Ege Bölgesi'ndeki cezaevlerinde. Hasta tutsakların tahliye edilmesinin önündeki en büyük engellerden biri Adli Tıp Kurumu'nun (ATK) verdiği "cezaevinde kalabilir" yönündeki raporlar. 

 

İHLALLER 

 

İHD İzmir Şubesi Eşbaşkanı Zilan Gümüş ile hasta tutsakların durumuna ilişkin konuştuk. Hasta tutsakların insan onuruna yaraşır bir şekilde tutulmadıklarını belirten Zilan Gümüş, hasta tutsakların yaşadığı zorluklara dikkat çekerek şunları söyledi: "Hasta mahpuslar tedavi için birçok engelle karşılaşıyor. Diyelim ki hasta bir mahpussunuz hastaneye gitmek istiyorsunuz. Gerek cezaevi müdüriyetlerinin kendi iç işleyişinin önünüze çıkardığı engeller, gerekse jandarmanın kendi başına uyguladığı engeller oluyor. Jandarmanın dayattığı ağız içi arama kesinlikle hiç bir açıklamasının olmadığı insan onuruna aykırı bir dayatma. Ağız içi aramayı kabul etmezseniz hastaneye götürülmüyorsunuz. Aldığımız başvurulardan bildiğimiz kadarıyla mahpuslar bu insan onuruna aykırı dayatmayı kabul etmedikleri için sağlığa erişim hakları engelleniyor. Öte yandan hastanede ring araçları çok kirli ve havasız. Kesinlikle ağır hasta mahpusların kalamayacağı ve daha fazla hastalanacakları şekilde götürülüyorlar. Hastaneye götürüldüklerinde saatlerce revir aracında kalıyorlar. Revir araçları sağlıklı bir insanın bile kalamayacağı kirlilikte ve havasızlıkta. Hasta mahremiyeti hiçe sayılarak jandarma veya kolluk kuvveti bizzat sizle doktorun yanına geliyor. Birçok hasta mahpus ameliyat oluyor ve ameliyattan yarım saat sonra kelepçe takılıp yatağa bağlanıyor. Kelepçeyle muayene dayatması var. Bunlar hiç bir hukuk devletinde karşılaşmayacağımız akıl dışı uygulamalar."

 

'S, Y TİPİ HAPİSHANELER KAPATILSIN 

 

Y, S ve Yüksek Güvenlikli cezaevlerinin F ve T Tipi cezaevlerinden kat be kat daha kötü koşullar barındırdığını ifade eden Zilan Gümüş, buralarda tutulan sağlıklı bireylerin bile hastalanarak çıkacağını belirtti. Bu insanlık dışı uygulamaların kaldırılması gerektiğini kaydeden Zilan Gümüş, "O yüzden S, Y ve YGC tipi hapishanelerin yapımının durdurulması ve hâlihazırda mevcut olanların da kapatılması gerektiğini düşünüyoruz. Bu hapishaneler kaldığı sürece ne hasta mahpus sorunumuz biter ne de sağlık ihlalleri sorunumuz biter. Dolayısıyla kesin bir çözüm istiyorsak bu yeni tip hapishanelerin inşasının durdurulması ve var olanların kapatılması kanaatindeyiz. Hasta mahpusların tahliyelerinin önündeki engellerin kaldırılmasını talep ediyoruz" dedi.

 

'ATK İNSAN SAĞLIĞININ BİLİNCİNE VARMALI'

 

Hasta tutsakların tahliyesinde ATK'nin rolüne de değinen Zilan Gümüş, "ATK hasta bir mahpusun hapishanede kalıp kalmayacağını değerlendiren bir kurum. Eğitim araştırma hastanelerinin ve uzmanların verdiği raporların ATK'nın yanında bir hükmü kalmıyor. ATK her ne kadar hasta olup kendi başınıza hayatınızı idame ettiremiyor olsanız bile hastanede kalabilir diyorsa tahliyeniz bir türlü olmuyor. Dolayısıyla ATK'nin hasta mahpus konusunu titizlikle ele alması gerektiğini, insan sağlığının bilincine varmaları gerektiği kanaatindeyiz. Uzman görüşlerinin ve raporlarının da dikkate alınması gerekir" diye kaydetti.

 

SAĞLIĞA ERİŞİM ENGELİ

 

Ege Bölgesi'ndeki cezaevlerinde 236 hasta tutsak olduğunu aktaran Zilan Gümüş, "Bu veriler bizim ulaşabildiğimiz sayılar. Hasta mahpus meselesi çok ciddi bir mesele. Barış sürecinin konuşulduğu bu günlerde ilk üzerinde durulması gereken konulardan biri hasta mahpusların tahliyesini sağlamaktır. Sağlığa erişim konusundaki engeller kaldırılmalıdır" diye konuştu.