Londra merkezli insan hakları kuruluşu Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International), 2017 yılında dünya çapında uygulanan idam cezalarına dair raporunu açıkladı. Rapora göre, idam cezası uygulayan ülkelerin sayısı bir yıl öncesine göre değişiklik göstermedi. 23 ülkede idam cezası uygulandı. 

 

Dünyada Çin'de gerçekleştirilenler hariç 993 kişi idam edildi. İdamların yüzde 84’ünün ise sadece 4 ülkede gerçekleştiği kaydedildi. O ülkeler ise İran, Suudi Arabistan, Irak ve Pakistan.

 

YÜZDE 4 AZALDI

 

Örgüte göre son bir yılda idamlar bir önceki yıla göre yüzde 4 azaldı. Örgüt idam cezasıyla ilgili 2017 raporuna bu konuda bilgi vermeyi reddeden Çin'i katmadığını, bu ülkedeki idamlar hesaba katılsa rakamın hayli yükselebileceğini de not düştü.

 

Ama idam cezası uygulayan ülkelerde değişiklikler oldu. Örneğin Bahreyn, Ürdün, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri bir yıl önce uygulamadıkları idam cezasını geçen yıl yeniden uygulamaya başladı.

 

Buna karşılık örgüt, 2016'da idama başvuran 5 ülke Botswana, Endonezya, Nijerya, Sudan ve Tayvan'da 2017'de idam cezasının uygulanmadığını kayda geçirdi. 2017 yılında 2 ülke (Gine ve Moğolistan) ölüm cezasını tamamen, Guatemala ise sadece adi suçlar için kaldırdı. Gambia da idam cezalarını infaz etmeyeceğini ve daha sonra yasalarından tamamen çıkaracağını taahhüt eden uluslararası bir anlaşma imzaladı.

 

Cezayı uygulayan ülkelerde infazların sayısı dikkat çekici ölçülerde azaldı. Uygulamanın en azaldığı ülke yüzde 50 ile Belarus oldu. Mısır'da idamlar yüzde 20, Pakistan'da ise yüzde 31 azalma gösterdi. 2017 yılında infaz edilen idam cezalarında, asılma, zehirli iğne, baş kesme ve kurşuna dizme yöntemlerinin uygulandığı kaydediliyor. İran'da ise en az 31 kişi kamuoyu önünde idam edildi.

 

DÜNYANIN 3'TE 2'DEN FAZLASI  İDAMI UYGULAMIYOR 

 

Af Örgütü, 2017'de idam cezası uygulayan bir çok ülkede adil yargılama konusunda uluslararası kriterlere uyulmadığını bildirdi. Raporda bu konuda Bahreyn, Çin, İran, Irak ve Suudi Arabistan dahil bir çok ülkede işkence ve kötü muamele altında alınan "itiraflar" örnek gösterildi. İran'da geçen yıl idam edilenlerden en az 5 kişinin bu cezaya çarptırılmalarına sebep olan suç işlendiğinde 18 yaşın altında olduklarına da dikkat çekildi. 2017'nin sonuna gelindiğinde dünyada ölüm cezasını tamamen kaldıran ülkelerin sayısı 106 idi. Uygulamaya son veren ülkelerle birlikte bu sayı 142'ye ulaşıyor, yani bütün ülkelerin üçte ikisini aşıyor.

 

ÇİN KAYDA GEÇİRİLMEDİ

 

2017 raporunda önemli bir eksik de var: Raporun hemen başında Çin’de infaz edilen idam cezalarının kayda geçirilemediği vurgulanıyor. Çin’in idam cezasını uygulayan ülkeler listesinin başında olduğuna dikkat çekilen raporda idam cezasının ne kadar sıklıkta uygulandığına dair ellerinde bilgi bulunmadığı ifade ediliyor. Resmi verilerin Çinli makamlar tarafından gizli tutulduğu belirtilen raporda, dünya çapında 993 vakanın kayıtlara geçirildiği, ancak Çin’de muhtemelen idam edilmiş olan binlerce kişinin bu kayıtlarda bulunmadığı vurgulanıyor.

 

Çin dışındaki ülkelere bakıldığında infaz edilen idam cezalarının İran, Suudi Arabistan, Irak ve Pakistan’da yoğunlaştığı görülüyor. Uluslararası Af Örgütü’nün verilerine göre, dünyada kayda geçen infazların yüzde 84’ü bu dört ülkeden.