Irak’ta 12 Mayıs’ta gerçekleştirilen seçimlerin ardından, birçok başka yerde olduğu gibi, Federe Kürdistan Bölgesi’nde birbiriyle rekabet içindeki 6 siyasi parti, seçimlerin sonuçlarını reddetti. Kerkük ve Federe Kürdistan Bölgesi’nde tekrar seçim yapılmasını istedi.

 

Bölgedeki usulsüzlük iddialarının temelinde, Irak'ta ilk defa kullanılan elektronik seçim sistemi yatıyor. Bu sistem, ülkenin geri kalanında itirazlara çok fazla yol açmasa da seçimin ardından Federe Kürdistan Bölgesi’nde tartışmalara neden oldu.

 

Diğer partilerin suçlamaları, elektronik seçim sisteminde Kürdistan bölgesinden Bağdat'taki sunucuya gönderilmesi gereken oy verilerinin zamanında gönderilmemiş olmasından kaynaklanıyor. Bu suçlamaları getiren Goran Hareketi, Demokrasi ve Adalet Koalisyonu, Kürdistan İslami Birliği, Kürdistan İslami Grubu, Kürdistan İslami Hareketi ve Irak Kürdistan Komünist Partisi, Hewler'de düzenledikleri ortak basın toplantısıyla seçimlerde hile yapıldığını, uluslararası denetim altında yeniden seçim yapılması gerektiğini savundu.

 

Goran ve Kürdistan İslami Birliği, yaşananları "siber darbe" olarak tanımladı. Kürdistan'da muhalefet partilerinden seçim görevlileri, kendi oy kullandıkları ve gözetmenlik yaptıkları sandıklarda bile kendi partilerine oy çıkmadığını savunuyor.

 

Kerkük'teki usulsüzlük iddiaları ise yalnızca Kürtlerden değil, aynı zamanda Türkmen ve Araplardan da geldi. Gerilimin yüksek olduğu bölgede hafta sonu YNK destekçisi bir grup, Süleymaniye'deki Goran Hareketi merkezine silahlarla saldırdı.

 

USULSÜZLÜKLERE NE DENİYOR

 

Kerkük'te yaşayan üç halkın üçünden de itirazlar gelmesi üzerine Başbakan İbadi, Kerkük'te oyların elle tekrar sayılması emrini verdi. İbadi, Federe  Kürdistan Bölgesi’ndeki itirazlar hakkında ise bir adım atmadı.

 

İbadi ayrıca Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu seçim öncesinde elektronik oy sisteminin güvenilirliğini bağımsız bir şirkete denetlettirmediği için bu sözlerle suçladı: "Komisyon, elektronik seçim sisteminin denetlenmediğini bize seçimden yalnızca iki hafta önce söyledi. Bu Komisyon'un ve Bakanlar Kurulu'nun geçmişte aldığı kararlara aykırıydı. Sorunun çözülmesini talep ettik; fakat Komisyon dışarıdan bir şirkete gerek olmadığını söyledi." 

 

YENİ HÜKÜMETİN İŞİ ZOR

 

Başbakan kim olursa olsun, önünde DAİŞ’in yol açtığı yıkımın ardından Irak'ın yeniden inşası gibi önemli bir görev söz konusu. 2014'ten itibaren ülkenin çoğunu ele geçiren DAİŞ, 2017'de Irak'taki tüm topraklarını kaybetmişti. Fakat örgütün yol açtığı yıkım henüz onarılmış değil.

 

Şubat ayında düzenlenen bir konferansta uluslararası bağışçılar ülkeye 30 milyar dolar gönderme sözü verdi. Fakat Iraklı yetkililer ülkenin yeniden inşası için en az 100 milyar dolar gerektiğini tahmin ediyor. Yalnızca Musul'da bile yıkılan bina sayısı 20 binden fazla.

 

DAİŞ yüzünden ülke içinde göç etmek zorunda kalan kişi sayısı da 2 milyondan fazla. Bu insanların mevcut kamplardaki günlük hayatını idame ettirmesi ve evlerine dönmesi de bir başka görev.

 

Öte yandan DAİŞ, toprak kontrolünü yitirmiş olsa da örgütün ülke içindeki ağları varlıklarını sürdürüyor ve ara ara saldırılar düzenlemeye devam ediyor. Yeni hükümetin DAİŞ’in tekrar güçlenmesinin önüne geçmesi ve ülkedeki mezhep gerilimlerini yatıştırması da bir diğer beklenti.

 

HÜKÜMET SÜRECİ NASIL İŞLEYECEK

 

Irak anayasasına göre hükümetin kurulması 90 günlük bir sürece yayılıyor. Bunun için önce Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nun itirazları sonuçlandırıp, kadın ve azınlık kotalarını belirledikten sonra resmi sonuçları yayınlaması beklenecek. 

 

Cumhurbaşkanı Fuad Masum, 15 gün içinde parlamentoyu ilk oturumunu yapmaya davet edecek. Söz konusu ilk oturumda meclis başkanı ve 2 vekili seçilecek.

 

İlk oturumun ardından 30 gün içinde yeni cumhurbaşkanı da parlamento tarafından seçilecek. (Anayasa'da yazılı olmasa da, cumhurbaşkanının Kürt olması gerekiyor) Yeni cumhurbaşkanı, 15 gün içinde parlamentoda en fazla vekile sahip partiye (seçim sonuçlarına göre Sadr'ın listesine) hükümeti kurma görevi verecek.

 

Başbakan adayının bir kabine oluşturması ve parlamentodan onay alması için önünde 30 günü bulunacak. Kabinenin belirlenmesinin ardından parlamento hem hükümet programını hem de tek tek bakanları oylayacak. Bakanları göreve başlayabilmesi için parlamentodaki vekillerin çoğunluğunun desteğini alması gerekiyor.

 

Eğer parlamento kabineyi onaylamazsa, cumhurbaşkanı, 15 gün içinde başka bir siyasi grubun liderine hükümeti kurma görevi verecek.

 

MA / Hüseyin Aykol