HABER MERKEZİ - Brüksel'de bugün başlayıp iki gün boyunca devam edecek NATO zirvesi, ABD ile Avrupalı müttefiklerinin savunma harcamaları konusunda yaşadığı kriz nedeniyle birliğin geleceğini de şekillendirecek. Merak edilen bir diğer konu ise, S-400 füzeleri ile Rusya'ya yakınlaşan Türkiye ile NATO ilişkilerinin nasıl seyredeceği.
Belçika'nın başkenti Brüksel'de toplanacak olan “NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi”, bugün başlıyor. 11-12 Temmuz tarihleri arasında sürecek olan zirveye, NATO üyesi devlet ve hükümet başkanları katılacak. 40 ülkenin devlet başkanlarının katılacağı toplantıda yine Finlandiya ve Afganistan gibi ittifakın içinde olmayan NATO ortaklarının yöneticileri de yer alacak.
Son yılların en kritik toplantısı olarak tanımlanan NATO zirvesi, ittifakın yeni yapılan milyar dolarlık merkez karargahında toplanacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da katılacağı zirvede, oluşturulan yeni kabinede yer alan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ile Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak gibi isimler de Erdoğan’a eşlik edecek. Erdoğan ve bakanları taşıyan uçak sabah erken saatlerde Ankara Esenboğa Havaalanı'ndan hareket ederek Brüksel'e doğru yola çıktı.
Gergin bir ortamda başlayacak olan zirvede ele alınacak en önemli konu, ABD ile Avrupalı müttefikleri arasında gerilime yol açan savunma harcamaları. Yine ittifakın geleceği, atanacak iki üst düzey yeni komutan, siber güvenlik, NATO'nun Afganistan'daki askeri varlığı ve ittifakın Irak'taki rolü de konuşulacak konular arasında.
Yine Türkiye'nin Rusya'dan satın aldığı S-400 füzelerinin de toplantıda gündeme gelmesi öngörülüyor.
ABD Başkanı Donald Trump, katılacağı NATO zirvesi öncesinde Avrupa Birliği'ni ticaret konusunda, Avrupa'daki NATO ülkelerini ise savunma harcamaları seviyelerinin düşüklüğü nedeniyle sosyal medya hesabı Twitter üzerinden hedef almıştı. Özellikle Almanya'yı hedef alan Trump yaptığı paylaşımında, "Bizim kendilerini savunmamızın beklendiği bazı NATO ülkeleri sadece yüzde 2'lik taahhütlerini yerine getirmemekle kalmıyor, aynı zamanda yıllardır yapmadıkları ödemeleri de ihmal ediyorlar. ABD'ye geri ödeme yapacakları mı?" ifadelerine yer vermişti.
Yine Avrupa Birliği'nin Amerikalı çiftçilerin ve şirketlerin Avrupa'da ticaret yapmalarını "imkansız" hale getirdiğini savunan Trump, bir sonraki paylaşımında "Fakat mutlu bir şekilde kendilerini savunmamızı istiyorlar. Böyle olmaz!" çıkışında bulunmuştu.
ABD Başkanı Trump Brüksel'e hareket etmeden önce yaptığı açıklamada ise, NATO zirvesi ve ardından İngiltere'ye yapacağı ziyarete atıfta bulunarak, bu temasların 16 Temmuz'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le yapacağı görüşmeden daha zorlu geçebileceğini söyledi. Trump, "Doğrusunu söylemek gerekirse Putin'le görüşme aralarındaki en kolayı olabilir" diye konuştu.
AB KONSEYİ BAŞKANI TUSK: MÜTTEFİKLERİNİN DEĞERİNİ BİL
Avrupa'daki müttefiklerine daha önce de benzer eleştiriler yönelten ABD'ye, Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Donald Tusk’tan yanıt gelmişti. Trump'ı neredeyse her gün Avrupa'yı eleştirmekle suçlayan Tusk, "Sevgili Amerika, müttefiklerinin değerini bil, neticede çok müttefikin yok" ifadelerini kullanmıştı.
MERKEL’DEN ‘ABD'NİN ÇIKARLARINI SAVUNUYORUZ’ YANITI
Brüksel'deki zirveye gelişinde gazetecilerin sorularını yanıtlayan Almanya Başbakanı Angela Merkel, Trump'ın suçlamalarına şu sözlerle yanıt verdi: “Almanya NATO için çok şey yaptı. İttifaka en çok asker veren ikinci ülke. Askeri kapasitemizin en büyük bölümünü NATO'ya sunuyoruz ve bugüne dek Afganistan'da güçlü şekilde müdahil olduk. Bunları yaparak aynı zamanda ABD'nin çıkarlarını savunduk.”
Zirve yine son zamanlarda Moskova'yla olan bağlarını sıkılaştıran Türkiye'nin NATO askeri ittifakına yönelik taahhütlerinin sorgulandığı bir dönemde yapılıyor. Türk-Rus ilişkileri, Erdoğan döneminde gerek siyasi gerekse ekonomik açıdan derinleşti. Ankara'nın Rus S-400 füzeleri satın alma kararı NATO’yu tedirgin etmiş durumda. NATO, askeri sistemlerinin Rus füzeleri nedeniyle güvenlik zaafına uğrayabileceği uyarısında bulunuyor.
ÇAVUŞOĞLU: ACİL KARARIMIZDI
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu de geldiği Bürüksel’de zirve öncesi basın mensuplarının bu yöndeki sorularını yanıtladı.
Rusya'dan S-400 aldıktan sonra sadece ABD'den değil, bazı NATO üyelerinden de bunu sorgulayan açıklamalar geldiğine belirten Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
"Teknik kısmını anlayabiliyoruz. Örneğin S-400'ün NATO'yu ve NATO sistemlerini, müttefikleri düşman olarak tanımlayıp tanımadığını sormaları ya da bunu anlamaya çalışmaları normal. Bu konuda biz de zaten hassasız. Alırken de bu konudaki şartlarımızı ortaya koyduk. Bu bizim acil bir ihtiyacımızdı. Bu ihtiyacımızı müttefiklerimizden karşılayamadığımız için Rusya'dan aldığımızı, en iyi teklifi de Rusya'nın verdiğini, sonuçta da Türkiye'nin bağımsız ve özgür bir ülke olduğunu, kendi kararını kendisi verebileceğini söyledik."
"Acaba Türkiye NATO'dan uzaklaşıyor mu" türü sorgulamaları kabul etmediklerini belirten Çavuşoğlu, "Hayır, Türkiye NATO'dan uzaklaşmıyor. Eğer NATO müttefiklerimiz bu ihtiyaçlarımızı karşılasaydı biz onlardan alacaktık, önceliği de onlara verdik" ifadelerini kullandı.
Çavuşoğlu ayrıca, "Önümüzdeki yılsonuna doğru ilk bataryalar gelecek. Neticede artık bunun sorgulanmasına da gerek yok" dedi.
'NATO, YÖNLENDİRİCİ POLİTİKALAR UYGULAMALI'
Çavuşoğlu, her ne kadar askeri ve güvenlikle ilgili bir örgüt olsa da bugün tehditler boyut değiştiği için NATO’nun kendisini buna göre uyarlaması gerektiğini “Sadece askeri bakımdan değil, siyasi bir örgüt olmamasına rağmen müttefiklere ve tüm üye ülkelerin halklarına güven verebilmesi için siyasi gelişmeleri çok yakından takip edip ona göre de NATO yönlendirici politikalar uygulamalıdır" sözleriyle dile getirdi.