ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye dahil 8 ülkenin İran'a uygulanan yaptırımlardan muaf tutulması uygulamasına son verileceğini duyurdu. ABD’nin İran’a dönük yaptırımlarından bu zamana kadar muaf tutulan ülkeler Türkiye ile birlikte Çin, Japonya, Güney Kore, Tayvan, Hindistan, İtalya ve Yunanistan’dı 

 

BBC Türkçe’de yer alan habere göre, Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, İran'ın uluslararası enerji piyasalarından dışlanmasıyla oluşacak petrol arzı açığının, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin üretim artırarak kapatacağı belirtildi.

 

Yapılan açıklamada, "Bu adım İran'ın petrol ihracatını sıfıra indirmeyi hedefliyor, böylece rejimin temel gelir kaynağı elinden alınabilecek" ifadesi kullanıldı.

 

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise, bugün yaptığı açıklamasında, bu ülkelerin İran'a yönelik yaptırımlardan etkilenmemesi için petrol arzı konusunda destek olmaya çalışacaklarını belirtti. Pompeo, Mayıs itbariyla bu konuda hiçbir ayrıcalık tanınmayacağını vurguladı.

 

Beyaz Saray'dan bu yönde bir açıklama yapılacağını ilk açıklayan isim, Amerikan Washington Post gazetesinin köşe yazarlarından Josh Rogin olmuştu. Rogin'in makalesinde, 2 Mayıs'tan itibaren 8 ülkenin (Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore, Tayvan, Türkiye, İtalya ve Yunanistan) İran'a yönelik yaptırımlardan muaf tutulmasına son verileceği belirtilmişti.

 

Bu makalenin ardından ham petrolün varil fiyatı yüzde 3,3 yükselerek 74 dolar olmuştu. Böylece petrol fiyatları Kasım 2018'den beri en yüksek seviyesine çıktı.

 

AMAÇ İRAN'IN GÜCÜNÜ ZAYIFLATMAK

 

ABD'nin İran'a yeniden yaptırım uygulamasında, bölgedeki rolünü zayıflatmak için ekonomik bir baskı uygulama amacı var. En son olarak ABD, İran Devrim Muhafızları'nı terör örgütü olarak açıklamıştı. Washington böylece ilk kez bir başka ülkenin ordusunu "terör örgütü" ilan etmiş oldu.

 

İran da bunun üzerine ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı'nı (CENTCOM) "terör örgütü" ilan etti.

 

Ekim 2018'de, ABD'nin İran'a yönelik olarak devreye koyduğu ikinci yaptırım paketinden sekiz ülkenin muaf tutulduğu açıklanmıştı.Bu 8 ülkeye İran'dan gerçekleştirdikleri petrol alımında geçici olarak muafiyet verilmişti.

 

ABD'nin, İran'ın P5+1 ülkeleri olarak bilinen Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, Fransa ve İngiltere'ye ek olarak Almanya ile imzaladığı nükleer anlaşmadan çekilmesi, anlaşmanın geleceğini belirsizliğe atmıştı.

 

KÜRESEL ARZDA BÜYÜK ÇAPTA KESİNTİLER YAŞANABİLİR

 

ABD'nin İran'a yönelik yaptırımları yeniden devreye sokması, İran'dan petrol alan ülkelerin akıbetinin ne olacağına yönelik de şüphe uyandırıyor. Halihazırda Venezuela, Libya ve Nijerya'nın petrol arzında sıkıntıların yaşanması, İran'ın petrolünü satamamasıyla küresel arzda daha büyük çapta kesintilerin yaşanmasına neden olabilir.

 

Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin petrol üretimini artıracağının açıklanması ise, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) tarafında nasıl bir etki yaratacağı bilinmiyor. En son olarak son olarak OPEC petrol arzında kesintiye gitme kararı almıştı.

 

İRAN İHRACATININ YÜZDE 75'İ ETKİLENECEK

 

ABD’in küresel petrol fiyatlarında büyük bir yükselişin önüne geçme amacıyla muafiyet tanıdığı Türkiye’nin de aralarında olduğu 8 ülke, İran'ın petrol ihracatı hacminin yüzde 75'ini oluşturuyordu.

 

Geçtiğimiz hafta İranlı mevkidaşı Cevad Zarif ile buluşan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "ABD'ye önümüzdeki süreçte de bu ambargoların yanlış olduğunu anlatmaya devam edeceğiz" demişti.

 

TÜRKİYE İHTİYACININ YÜZDE 44.6'SINI İRAN'DAN KARŞILADI

 

Türkiye, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) verilerine göre; 2017'de yıllık ham petrol ihtiyacının yüzde 44,6'sını İran'dan yaptığı ithalat ile karşıladı. İran'dan alınan ham petrolün Türkiye'nin toplam petrol ithalatındaki payı ise yüzde 26,9 olmuştu.