Van Expo Fuar ve Kongre Merkezi’nde bu yıl 11’ncisi düzenlenen Doğu Anadolu Tarım, Hayvancılık ve Gıda Fuarı beklenen ilgiyi görmedi. 7 Nisan'da kapılarını açan ve çeşitli illerden 80 firmanın katıldığı fuar ne çiftçiler ne de üreticilerin yüzünü güldürdü. Üreticiler yüksek krediler ve döviz kurlarına bağlı artan fiyatlardan kaynaklı istediklerini satın alamazken, üreticiler ise getirdikleri araçların ellerinde kalmasından dert yandı. 

 

TRAKTÖR FİYATI 4'E KATLANDI

 

Traktör almak için fuarı ziyaret eden çiftçi Fuat Gemi, 3 yıl önce 100 bin TL’ye aldığı traktör fiyatının şu an 400 bin TL'ye yükseldiğine dikkati çekti. Bu artıştan kaynaklı traktör alacak gücünün olmadığını kaydeden Gemi, çiftçilerin zor durumda olduğuna vurgu yaptı. Gemi, “Fiyatlar çok yüksek olduğu için traktör alamıyorum. Mazot da gübre de çok pahalı. Pahalılıktan kaynaklı çiftçilik de zorlaştı. Çiftçinin üretmediği bir yerde her şey çok pahalı olur. Faizler düşer ve çiftçi traktör alırsa üretim de artar. Geçen hafta 200 TL’ye aldığım gübre 5 gün arayla 235 TL’ye çıktı" diye dert yandı. 

 

KRİZ UYARISI 

 

Yakıt fiyatından kaynaklı var olan traktörünü çalıştıramadığını ve üretime ara verdiğini aktaran Cemil Şenkal, tarımsal destek alamamanın da üretime ara vermeye etki ettiğini söyledi. Çiftçinin üretmediği yerde krizlerin ortaya çıkacağına işaret eden Şenkal, “Traktörümü mazot çok pahalı diye çalıştıramıyorum. Kazanmadığımız için şu an bekliyoruz. Traktörlerim hepsi kapıda duruyor. Bu şartlardan dolayı zor durumdayız. Çiftçiler üretim yapamıyor. Birkaç yıl önce buğday, arpa ve yonca ekiyordum. Şimdi artık ekin yapamıyorum. Tarıma destek diyorlar ama biz görmüyoruz. Destekler içinde belirli şartlar istiyorlar. Tapu istedikleri için birçok kişi desteklerden yararlanmıyor” şeklinde konuştu. 

 

‘ESKİ USUL' ÜRETİM  

 

Fuarı ziyaret eden Nihat Onur, traktör fiyatlarındaki yüksek artış nedeniyle eski sistemle üretim yapacağını belirtti. Onur, "Tarımla uğraşıyorum. Fuara traktör almak için geldim. Fiyatlar çok yüksek olduğu için alamadım. Gücümüz yetmediği için almıyoruz. Yeni traktör almayan çiftçi mecburen eski sistemle üretmeye çalışacak. Çiftçiler olarak destek ve hibe yapılmasını istiyoruz" şeklinde konuştu. 

 

ÇİFTÇİ NASIL ÜRETECEK?

 

Türk Motor Sanayi ve Ticaret A.Ş. (TÜMOSAN) Van Bölge Bayisi sahibi Sıddık Koç, yüksek faizler yüzünden tarım araçları satan işletmelerin zor durumda olduğunu aktardı. Çiftçilerin de traktör alamadığına dikkati çeken Koç, "Traktör alamayan çiftçi nasıl üretecek?" diye sordu. Koç, “Pandemi döneminde faizlerin yükselişi tarım araçları satan işletmelere baya bir dokundu. Geçen yıl 100 bin TL çekilen bir traktör kredisinin faizi 15 bin TL idi. Şimdi 35 bin TL. Çiftçi de artık vazgeçti. 'Faiz düşecek, düşecek' dediler ama bir türlü düşmedi. Makine alamayan çiftçi ekin yapamıyor. Mazot alamıyor. Bu şartlarda hükümetin çiftçiye yapacağı tek iyilik faizlerin indirimi olacak. Üretim durursa ülke batar. Hepimiz çiftçi sayesinde geçiniyoruz.  Çiftçinin ürettiği meyveyle, sebzeyle ayaktayız" ifadelerini kullandı. 

 

İLGİ VAR SATIŞ YOK

 

Tarım makinalarının imalatını yapan Abdulmenav Hakverir ise, fuara ilginin olduğunu ancak satış yapılmadığını dile getirdi. Çiftçinin de zor durumda olduğuna dikkati çeken Hakverir, “Tarla silindiri, ilaçlama, gübre makinesi, tohum makinesi, römork gibi tarım makinelerini üretiyoruz. Bu yıl dolar kuru yüzünden tarım makinelerinin fiyatında artış yaşandı. Bu artıştan dolayı çiftçiler makine alamıyor. İlgi çok fazla ama alan yok. Dolar yükseldiği zaman maliyet yükseliyor. Çiftçiye sahip çıkılması gerekiyor" dedi. 

 

MA / Barış Dönmez