İSTANBUL - Esnaf-kurye sistemiyle çalışan işçilerin yaşadıkları hak ihlallerinin önlenmesi için Meclis’e kanun teklifi verdiklerini belirten HDP Emek Komisyonu’ndan Eş Genel Başkan Yardımcısı Şaziye Köse, esnaf-kurye sistemiyle doğan ihlallerin giderilmesi gerektiğini söyledi. 

 

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Emek Komisyonu’ndan Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Şaziye Köse, esnaf-kurye sistemiyle çalışan emekçilerin yaşadıkları hak ihlallerinin önlenmesi ve çalışma koşullarının düzeltilmesine ilişkin Meclis'e sunulan kanun teklife ilişkin İstanbul İl Örgütü’nde açıklama yaptı. 

 

GÜVENCESİZLER

 

İşçi hareketinin 1970’lerin başından beri çok statülü ve güvencesiz bir görünüm sergilediğini ifade eden Köse, salgınla birlikte, totaliter ve otoriter biçimde yeni bir emek sömürü rejiminin inşa edildiğini söyledi. Salgınla getirilen kısıtlamalar nedeniyle toplumun yaşam ve alışveriş alışkanlıklarında büyük ölçüde değişiklikler yaşandığını aktaran Köse, salgında istihdam açısından tek artış gösteren sektörün kargo ve perakende sektörü olduğunu vurguladı. Köse, “İstihdam açısından artış gösteren bu sektörler çok ağır çalışma koşulları ve düşük ücretlerle yüz yüze kaldılar. Tamamen örgütsüz ve güvencesizler” diye belirtti.

 

YASAL AÇIKTAN FAYDALANIYORLAR

 

Moto-kurye sayılarında artışın yaşandığını dile getirilen Köse, “Dünya’da ve Türkiye’de de salgınla beraber online alışveriş ve yemek siparişi taleplerinin artması kargo faaliyetlerini ve motosikletle kuryelik hizmetini rekor düzeylere getirdi. Covid-19 pandemisinin getirdiği değişiklikler veya yenilikler sonucunda sermaye ataklarıyla yeni otoriter ve totaliter bir emek rejiminin inşasıyla beraber yeni yeni mesleki tanımlamalar ve sistemler de hayatımıza yer etmeye başladı. Bu tanımlamalardan bir tanesi ‘Esnaf-Kurye Sistemi’dir. Yasal açıktan faydalanarak ortaya çıkan bir iş modeli olarak karşımızda durmakta” ifadelerini kullandı.

 

HAK KAYIPLARI DOĞUYOR

 

Yaratılan bu modelde kuryenin bir şahıs şirketi kurduğunu ve bu şirket üzerinden firmalar ile anlaşmalar yaptığını söyleyen Köse, ana firmanın avantajlarını, “SGK, işe giriş, vb. belgelerini kendine iş yükü yapmaması” olarak tanımladı. Yaratılan bu modelle kuryeler güvencesiz, kuralsız, esnek çalışma saatlerine mecbur kaldıklarını belirten Köse, “İşçi haklarını ortadan kaldıran Esnaf-Kurye Sisteminde, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve çalışarak emekli olma hakkının bulunmayışı, işçinin ve çocuklarının sağlık sigortası, senelik izin hakkı, bayram tatili, hafta tatilinin olmayışı gibi faktörler çalışanlar aleyhine ciddi hak kayıpları doğurmaktadır” diye belirtti.

 

CAN GÜVENLİĞİ HİÇE SAYILMAKTA

 

Resmi rakamlara göre 200 bin moto-kuryenin sadece yüzde 10’unun şirket bünyesinde çalıştığını kalan yüzde 90’ının ise esnaf kurye olduğunu kaydeden Köse şöyle devam etti: “Online ticaret firmalarının erken teslimat rekabetine girmesinin yarattığı zaman baskısı motosikletli kuryeler ve kargo emekçilerinin kendi güvenliklerini ve hayatlarını riske atmaktadır. Yine özellikle kış aylarında bütün uyarılara rağmen olumsuz hava koşullarında çalıştırılan moto kurye emekçilerinin can güvenliği de hiçe sayılmaktadır”

 

‘MÜCADELEMİZ SÜRECEK’

 

Esnaf-Kurye Sistemiyle çalışan emekçilerin düşük ücretlerle çalışma, iş güvencesi, sigorta, sendika ve diğer sosyal haklardan mahrum kalma gibi yaşadıkları hak ihlallerine karşı gerekli kanuni düzenlemelerin yapılması adına kanun teklifi hazırladıklarının belirten Köse, Verilecek kanun teklifinin en kısa sürede hayata geçirilmesi için HDP olarak mücadelemiz devam edecektir” şeklinde konuştu.