DİYARBAKIR - Evine 3 bin TL giren ve elektrik faturasını ödeyemeyen 8 kişilik Kavmaz ailesinin, bir tavuk, bir içecek ve bir makarnadan oluşan günlük iftar sofrasının maliyeti 83 TL. Anne Ayşe Kavmaz, “Kriz yok diyenler halimizi görsünler” dedi.
Ekonomik krizin günden güne derinleştiği ve artık temel ihtiyaçların dahi tane tane alındığı Türkiye’de yoksulluk tırmanıyor. Ramazan ayının gelmesiyle oruç tutan yurttaşlar, ne iftarda ne de sahurda yeteri kadar beslenemiyor. Yükselen fiyatlar nedeniyle adeta oruç içinde oruç tutan yurttaşlar her gün yeni zamlarla uyanıyor.
İşsizlik ve zamların iyice yoksullaştırdığı yurttaşların durumu gözlemek için 8 kişilik Kavmaz ailesinin iftar sofrasına konuk olduk. Diyarbakır’ın Toplu Konutlar Semti’nde yaşayan 8 nüfuslu Kavmaz ailesi, 2 göz odada yaşıyor. İki göz oda, ocağın yerde olduğu küçük mutfaklı, ısıtma sisteminin olmadığı bir evde yaşamını sürdüren ailede 2 kız çocuğu zihinsel, bir erkek çocuk ise fiziksel engelli. 18 yaşında olan ve liseye giden görme engelli çocukları Muhammed, ayakkabılık ve döşeklerin arasında bulunan çalışma masasında, ışığın yetersiz olduğu bir yerde ders çalışmak zorunda. Düzenli bir gelirin girmediği Kavmaz ailesinin evinde, yalnızca kızları bir kafede çalışıyor.
Anne Ayşe Kavmaz (49) ile ekonomik krizin evlerini nasıl etkilediğini ve iftar sofrasına nasıl hazırlandıklarını konuştuk.
YOKSULLUK VE ÖLÜM
Henüz 16 yaşında evlendirilen Kavmaz, art arta 9 çocuk dünyaya getirdi. Bir çocuğu yoksulluktan dolayı hastaneye götüremedikleri için ölen Kavmaz, yıllarca yoksulluk altında biri 27, diğer ise 22 yaşında olan iki engelli kız çocuğuna bakıyor ve evin bütün yükünü omuzlarında taşıyor.
ÜÇ MALZEMEYE 83 TL
Kavmaz ve görme engelli oğlu Muhammed ile market alışverişine gittik. Her gün zamların geldiğini ve hiçbir şeyi eskisi gibi alamadıklarını söyleyen Kavmaz, marketten yalnızca biraz tavuk, içecek ve makarna aldı ve 83 TL ödedi. Kavmaz, artan zamlara tepki göstererek, “Önceden bir kolayı 5 liraya alırdık, şimdi 15 lira, makarna 6 lira olmuş, tavuk eskiden 20 lira civarıydı şimdi 60 lira olmuş. Bu akşamki iftar soframda pilav ve tavuk yapacağım. Yanına ayran ve yeşillik indireceğim. Önceden bu yemeği 50 liraya yapabilirdim ama şimdi bu paraya yapamazsın. Her şey çok pahalı olmuş. Diğer malzemeler vardı, olmayanları aldım, onları da alsaydım çok daha fazla ödeyecektik” dedi.
HALK PERİŞAN
İftar yemeği için mutfakta yemek hazırlıklarına başlayan Kavmaz, ara ara da yine bütün malzemelere gelen zamlara değindi. Kavmaz, “Önceden büyük boyut yağ alırdık, şimdi en küçüğünü alıyoruz ve o bile 70 lira. 3 gün bile gitmiyor, çünkü ev çok kalabalık, bir kızartma yaptın mı bitiyor zaten. Her gün 5 ekmek alıyoruz. Pazardan aldığımız bir hafta gidiyordu, ama şimdi bugün var, yarın yok durumuna geldik. Tüple yapıyoruz yemeklerimizi, iki ay bile yetmiyor. Eskiden de bu tüpü 150’ye doldururduk ama şimdi o da 300 lira olmuş. Her markete gittiğimizde 500’ün aşağısında çıkmıyoruz. Eskiden market ürünleri böyle değildi, ama şimdi hiçbir şey alınmıyor. Bu zamlarla fakir fukarayı mahvettiler. Olan yiyor, yoksullar ise perişan durumda” diye konuştu.
İŞTE KRİZ
Evlerine düzenli bir gelirin gelmediğini kaydeden Kavmaz, şunları söyledi: “Evde yalnızca bir kişi çalışıyor ve ayda 3 bin lira ya geliyor ya gelmiyor. O para da hiçbir şeye yetmiyor. Ramazan ayı da daha zorluyor. Elektrik 700, su 400 lira civarında geliyor. Kaç aydır da elektrik borcumuzu ödeyemiyoruz. Bütün aile bir odada yatıyoruz. Birikimimiz olmuyor, para geldiği gibi gidiyor. İki engelli çocuğum da var, onların masraflarını da bazen karşılayamıyoruz. İşte kriz! Kriz olmasaydı biz neden bu halde olacaktık. Fakir fukaralar sürünüyor, bu iyi halimiz midir? İyilik bu mudur? Eşitlik yok, yaşam standartları aynı değil. Cumhurbaşkanı ve zenginlerin sofrası ile bizimkisi aynı değil.”
Görüşmemiz ardından iftar sofralarını kuran Kavmaz ailesi, oruçlarını açtı.
MA / Eylem Akdağ - Kadri Esen