İZMİR - Akaryakıta gelen zamlarla birlikte şehirlerarası otobüs bilet fiyatlarının günlük olarak değişmesi, firma sahipleri ile yolcuları karşı karşıya getiriyor.
Okulların kapanması ve Kurban Bayramı'nın yaklaşması dolaysıyla şehirlerarası yolculukta hareketlilik arttı. Akaryakıt zamları bilet fiyatlarını günlük değiştiriyor. Firma sahipleri ile yolcuları karşı karşıya getiren bilet fiyatları ortalama yüzde 65 zamlandı. Mayıs ayında 350 lira olan İzmir-İstanbul bilet fiyatları, Haziran’da 450 liraya çıktı, İzmir-Diyarbakır biletleri 500 liradan 650’ye, İzmir-Trabzon fiyatı 500 liradan 640 liraya çıktı.
İzmir Şehirlerarası Otobüs Terminal’inde (İZOTAŞ), faaliyet gösteren otobüs firmaları iflas noktasında olduklarını söylerken, yolcular bilet alma güçlüğü çektiğini dile getirdi.
FİRMALAR REZERVASYON YAPAMIYOR
Otogarda bilet satış danışmanlığı yapan Halis Baydemir, “Görünen köy kılavuz istemez. Mazot uçtu. Esnaf perişan, ne yapacağını bilmiyor" diyerek, yaşadıkları zorlukları anlattı. Artık para kazanma peşinde olmadıklarını ifade eden Baydemir, "Yeter ki zarar etmeyelim diyoruz. Mazot fiyatlarına her gün zam geliyor. Onun için artık ileri tarihlere rezervasyon da yapamıyoruz. Diyelim bugün Diyarbakır’a 600 liraya bilet kesiyoruz. Yarın mazot 35 mi, 40 mı olacak, bilmiyoruz. Şu an elimiz kolumuz bağlanmış ne yapacağımızı bilemiyoruz. Bir arabanın Diyarbakır’a gidiş gelişi maliyeti 24 bin TL civarında. Araba dolu gidip gelse bile yapılan zamlardan bize bir şey kalmıyor. Üç tane şoför, muavin, mazot, giriş-çıkış, servis ücretleri derken el ele baş başa. Bunların hepsi maliyet” dedi.
Yaşanan zamların sebebinin Türkiye’de sosyal barışın sağlanmamasından kaynaklandığını ifade eden Baydemir, “Sonuç itibariyle oraya asker gönderiyoruz, buraya asker gönderiyoruz. Oraya bomba atıyoruz, buraya kurşun sıkıyoruz. Bunların hepsi masraf. Haliyle ne oluyor fuzuli masrafa para gidince bu yük benim, senin, vatandaşın sırtına biniyor. Mesele budur. Sosyal barış kesinlikle şarttır” diye konuştu.
FİRMALAR ZOR DURUMDA
Otobüs firması işletmeci olan Hıdır Yılmaz, yıllardır terminalde işletmecilik yaptığını ancak ilk defa bu kadar büyük zamlarla karşılaştığını vurguladı. Geçen sene 70 liraya kestikleri Ankara biletinin şu an 300 lira olduğunu kaydeden Yılmaz, “Mazot 5-6 lira iken şu an 30 lirayı aştı. Mazot yerinde durmuyor. Yolcuya her gün bir fiyat söylüyoruz. 250 diyoruz 2 gün sonra zam geliyor, ‘fiyat 300’ diyoruz. Burada yolcuyla kavga ediyoruz. Yolcuda haklı, bizde haklıyız. Ama şu an firmalar zor durumda. Buna bir dur demeleri lazım. Kimse buna dur diyemiyor” diye tepki gösterdi.
ÜLKE NEREYE GİDİYOR?
Yılmaz, yaşanan krizden kaynaklı bayram biletlerini şimdiden satmayacaklarını belirterek, "Mecburen sistemi kapatacağız, satmayacağız. Çünkü ne olacağı belli değil. Bugün mazot 30 lira, 10 gün sonra 35 olsa 650 lirada kurtaramayacak. Yolcular ısrarla bilet istiyor, ancak biz veremiyoruz. Devletin buna bir el atması lazım. Olan vatandaşa oluyor. 4 haneli bir ailenin Diyarbakır’a gittiğini düşün 650 lira 2 bin 600 lira, dönüşü 5 bini aşıyor. Asgari ücret bile yetmiyor. Yemeğini, masraflarını katsan bir asgari ücretli memleketine gidemeyecek hale geldi. Sadece bu sektör değil, gıda, tarım her şey pahalandı. Ülkemiz nereye gidiyor biz de çözemiyoruz” diye konuştu.
‘AKTARMA YAPMAK ZORUNDA KALDIM’
Memleketi Ardahan’a gitmek isteyen öğrenci Mert Mete Uçar da uçak fiyatlarının bin 700 lira olmasından kaynaklı otobüs bileti almaya geldiğini söyledi. Ardahan’a direkt otobüs bulamadığını ve pahalı olduğunu dile getiren Uçar, “Bende mecburen aktarmalı bilet aldım. İzmir’den Erzurum’a, oradan da Ardahan’a gideceğim. Erzurum’a gittiğimde 2-3 saat bekleyeceğim. Ondan sonra 3 saate Ardahan’a gideceğim toplam 26 saat yol gitmiş olacağım. Toplam bilet maliyetim ise 630 lira” diye belirtti.
ÖĞRENCİLER MEMLEKETİNE GİDEMİYOR
Döviz kurundaki artışın her şeye yansıdığını hatırlatan Uçar, ülkenin etrafında yaşanan savaşlarında fiyat artışlarında etkili olduğunu ifade etti. Öğrencilere memleketlerine gidişlerinde de indirim yapılması gerektiğini dile getiren Uçar, şunları söyledi: “Ben buraya geleceğim zaman büyük ihtimalle fiyat yine artış yine olacak. Otobüsle yolculuk yapacağım için okula bir hafta geç geleceğim. Hele ki uzak illerden gelen öğrenciler bu durumdan çok etkilendi. Birçok arkadaşım bilet fiyatlarından kaynaklı memleketine gitmektense burada iş bulmayı yeğliyor.”
‘ÇÖZÜM BULUNMALI’
Yolcu, Mehmet Yahya da, kısa sürede bilet fiyatlarında çok oynama olduğuna dikkati çekti. Konya’ya 3 ay önce 90 liraya aldığı biletin şu an 250 liraya çıktığını belirten Yahya, şunları dile getirdi: “Bilet fiyatlarının artışı, Türkiye’de her şeyin pahalılığıyla paralel ilerliyor. Alım gücünün zayıflamasından dolayı artan pahalılığa yönelik önlem alınması gerekiyor. Sadece bilet değil her şey için bir çözüm geliştirilmeli.”
‘MAZOT YÜZDE 300 ARTTI’
Yolcu Osman Çeliktepe de 3 ay önce 270 liraya aldığı Urfa Siverek biletinin bugün 600 liraya çıktığını kaydetti. Öğrencilerin geçinmekte çok zorlandığını anlatan Çeliktepe, şöyle devam etti: “Bu yaşananların nedeni savaşlar, Türkiye'nin enflasyonudur. Rusya-Ukrayna savaştı. En çok etkilenen biz olduk. Brent petrol dünyada yüzde 60 arttı ama Türkiye’de yüzde 300-400 birden artı. Artık bir şekilde devletin buna el atması lazım.”
‘ALIM GÜCÜ DÜŞTÜ’
Memleketi Gaziantep’e gitmek için 450 liraya bilet aldığının ifade eden bir başka öğrenci Deniz Yaşar da devletten aldığı 850 lira bursun memleketine gidiş dönüşü bile karşılamadığına vurgu yaptı. Öğrencilerin büyük bölümünün memleketlerine gidemediğini yineleyen Yaşar, “İlk dönem beş kere memlekete gittim, fiyatlar 150-200 lira arasındaydı. Şu an 500 liraya dayandı. Alım gücün azaldıkça etkileniyorsun. Şu an alım gücü yok” diye sitem etti.
‘BİLET İÇİN 6-10 GÜN ÇALIŞIYORUM’
İzmir’de inşaat işçisi olan Ümit Hoşgel ise, memleketi Urfa’ya birkaç ay önce 300 liraya giderken şimdi 550 liraya gidebildiğini aktardı. Dönüşle birlikte fiyatın bin lirayı geçtiğini sözlerine ekleyen Hoşgel, şunları ifade etti: “Bu şartlar altında çok zorlanıyoruz. Yolda bir yemek yesen 50, 100 lira. Eskiden öyle değildi. Gittikçe daha da kötüleşiyoruz, bu gidişata ‘dur’ demeliyiz. Fiyatların düşmesi gerekiyor. Eskiden 2-3 gün çalışıp bilet alabiliyordum şimdi 6 ile 10 gün arasında çalışıp anca bilet paramı çıkarabiliyorum.”
MA / Delal Akyüz