Diyarbakır’ın Bağlar ilçesinde 2013 yılında Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) Belediye Başkanı Yüksel Baran tarafından açılışı gerçekleştirilen Jiyan Semt Pazarı, ilk resmi kadın pazarı olma özelliği taşıyor. İlçede yaşayan şiddete maruz bırakılan ya da dar gelirli kadınları ekonomik hayata dahil etmeyi amaçlayan pazarda, 258 kadın tezgah açtı. 9 yıldır kadınların yönettiği pazar, sürekli erkeklerin hedefinde. 

 

Dönem dönem pazarda yer edinmeye çalışan erkekler, kadın pazarcıların direnişi karşısında geri adım attı. Bu kez YSK tarafından AKP’li Hüseyin Beyoğlu’nun atandığı Bağlar Belediyesi’nin yaptığı bir toplantıda, pazara 400 erkeğin alınmasının kararlaştırıldığı ileri sürüldü. 

 

KADININ TASFİYESİ 

 

Yaklaşık 3 yıldır kadın pazarında tezgah açan Rukiye Bakış, pazara 400 erkeğin alınması durumunda iş yapamaz hale geleceklerini belirterek, “Halde erkeklere 50 kuruşa verilen ürün, kadınlara 1 liradan veriliyor. Erkeklerin bize söyledikleri de ‘siz orada bir avuçsunuz, sizin kafanıza kafanıza vuracağız ta ki siz pes edene kadar’ oldu. Bir de yanımıza gelip tezgah açtıklarında, kadının bedeni üzerinden küfürler savuracaklar. Bunu nasıl kabul ederiz” dedi.

 

Belediyenin bu kararını “kadını tasfiye edip, evine gönderme” olduğunu dile getiren Bakış, “Geçenlerde yapılan toplantıda bize söylenilen de şuydu: ‘Siz şemsiye kaldırırken, biz size acıyoruz’ Sen niye bize acıyorsun? Ben burada emek sarf ediyorum ve erkekten ne farkım var. Ben güçsüz değilim, bir orduyu yönetebilirim” diyerek karardan vazgeçilmesini istedi. 

 

8 MART HEDİYESİ

 

Pazarda tezgah açan Rabia Ataş, kadın pazarının kurulması için verdikleri mücadeleyi anlatarak, “Biz kadınlar çalışkanız, ayaklarımızın üstünde duruyoruz, şemsiyelerimiz kaldırıp indirebiliyoruz, kasa kaldırıyoruz, sabah beşte kalkıyoruz” diye konuştu. “Kadın pazarına kayyım atandı, bu kayyım değil de nedir?” sözleriyle tepki gösteren Ataş, “Erkek pazarı başkanı toplantı yapıyor, ‘kadın pazarını satacağız’ diyor ve sattılar da. Burada büyük bir oyun var. Bizi ezen erkelerdir, bunu kabul edemeyiz. Toplantıda, belediye HDP’nin elindeyken yönetimin bir şeyler yapmadığını ancak kendilerinin güzel şeyler yapacaklarını söylediler. Fakat belediye 8 Mart hediyesi olarak bu kararı bize hediye etti. Biz bu karara sessiz kalmayacağız” diye belirtti.

 

NE DEĞİŞTİ? 

 

Pazar esnafından Şükriye Mızraklı, kadına destek amaçlı kurulan pazarın bu haliyle kalması gerektiğinin altını çizerek, “2-3 ayda bir erkek pazarcılardan baskı geliyor. Onların belki 20 tane pazarı var, o pazarlar onları doyurmuyor da bu pazar mı onları doyuracak. Erkekleri istemiyoruz. Sesimizi duysunlar, sesimiz duyuluncaya kadar da mücadeleye devam edeceğiz. Gerekirse Meclis’ e kadar gideriz” şeklinde konuştu.

 

ERKEK ŞİDDETİ 

 

Pazarda meyve tezgahı kuran Gülsüm Var da pazara erkeklerin yerleştirilmesinin kadına yönelik şiddet olduğunu belirterek, “Yeter artık erkek şiddetti, biz bunu kabul etmiyoruz. Kadınlar bizden cesaret alıyor. Kadın ve erkek eşittir. Kendi ayaklarımız üzerinde durmak istiyoruz. Neden önümüzü kapatmak istiyorlar?” diyerek tepkisini dile getirdi. 

 

PSİKOLOJİK ŞİDDET 

 

Pazarın kuruluşundan bu yana tezgah kuran Nurdan Saltık ise 400 erkekle pazarın büyümeyeceğini söyledi. Saltık, şunları söyledi: “Büyük balık küçük balığı yutar misali, biz kalkıp tezgâhımızı toplayıp eve gitmek zorunda kalacağız. Burada 9 yıllık bir emek var. Diyarbakır’da bir örnek, bir ilk, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü arifesinde psikolojik şiddete maruz kalıyoruz.” 

 

MA / Eylem Akdağ