WAN - Kurdistan’da Ekim ayında seçime giden 23 baronun yönetimine 169 erkek ve 59 kadının seçilmesi, eşit temsiliyetteki ayrımcılığı bir kez daha gözler önüne serdi. Avukat Zeynep Kutluk, çözüm için temelden dönüşümün şart olduğunu belirtti.
Toplumsal cinsiyet rollerinin derinleştirdiği eşitsizlik, birçok alanda cinsiyetçiliği de beraberinde getiriyor. Tablonun somut örneği 24 Haziran 2018 tarihinde gerçekleştirilen genel seçimlerde kadınların 103 sandalye ile yüzde 17 oranında kaldığı Meclis olurken, benzer tablo sivil toplum örgütlerinde de varlığını sürdürüyor.
23 BARODA 169 ERKEK 59 KADIN
Kadınların eşit temsiliyet mücadelesi verdiği kurumların başında ise barolar geliyor. Barolar, şiddete uğrayan kadınların çözüm merci olarak en çok başvurduğu kurumlar olurken, yönetim kademelerinde kadınların söz kurmasına karşı ise büyük bir direnç söz konusu. Avukatlık Kanunu’na göre 2 yılda bir Ekim ayında yapılan seçimler kapsamında Kurdistan’daki 23 baro yeni yönetimini belirledi. Ancak 23 baroda toplamda 59 kadının yönetimde yer bulması var olan ayrımcılığı bir kez daha gözler önüne serdi.
Amed Barosu’nun 11 kişilik yönetim kadrosunda 3 kadın, 8 erkek; Wan Barosu’nda 3 kadın, 8 erkek, Agirî’de 2 kadın 7 erkek; Erdêxan’da 2 kadın 5 erkek; Îdir’de 3 kadın, 6 erkek; Erzirom’da 4 kadın, 7 erkek; Bedlîs’te 2 kadın 7 erkek; Qers’ta 1 kadın, 8 erkek; Mûş’ta 1 kadın, 8 erkek; Colemerg’te 3 kadın, 6 erkek; Dilok’ta 4 kadın, 7 erkek; Riha’da 3 kadın, 7 erkek; Êlih’te 3 kadın, 8 erkek; Erzingan’da 3 kadın, 6 erkek; Xarpêt’te 3 kadın, 8 erkek; Meletî’de 3 kadın, 8 erkek; Dersîm’de 4 kadın, 3 erkek; Çewlik’te 2 kadın, 7 erkek; Mêrdîn’de 1 kadın 10 erkek; Sêwas’ta 3 kadın, 8 erkek; Şirnex’te 2 kadın, 9 erkek; Mereş’te 2 kadın 9 erkek; Sêrt’te ise 2 kadın 9 erkek avukat yeni yönetimlerde yer aldı.
SEMSUR VE KİLİS BAROLARINDA KADIN YOK!
Semsur’da 11 kişilik, Kilis’te de 9 kişilik baroların yönetim kadrosunda tek bir kadın avukat dahi bulunmuyor.
‘TEMELDEN DÖNÜŞÜM ŞART’
Tablonun toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklandığını vurgulayan Wan Barosu Yönetim Kurulu üyesi avukat Zeynep Kutluk, Wan Barosu’nun hem başkan hem de başkan yardımcısının erkek olmasının yanı sıra 11 kişilik yönetimde sadece 3 kadının bulunduğunu aktardı. Kadınların temsilde yer alabilmesi için temelden dönüşüm olması gerektiğine işaret eden Kutluk, cinsiyet eşitsizliği ile birlikte fırsat eşitsizliğinin şartları zorlaştırdığını dile getirdi. Daha kapsayıcı ve demokratik yapılanmalar için kadınların temsiliyette yer alması gerektiğinin altını çizen Kutluk, Wan Barosu’na kayıtlı 900 avukattan yaklaşık 300 kadın avukat olmasına rağmen yönetimde sadece 3 kadının olduğunu hatırlatarak, bu durumun yönetimde eşit temsiliyetin olmadığının göstergesi olduğunu söyledi.
SOSYAL VE FIRSAT EŞİTSİZLİĞİ
Eşit temsilin oluşamamasının temel nedeninin toplumsal cinsiyet rolleri olduğunu anımsatan Kutluk, “Demokrasi tarihinde, kadınlar kendileri adına konuşup kendilerini temsil edememişlerdir; çünkü bunu erkekler ‘kadınlar’ için yapmışlardır. Kadınların temsilde yer almalarının önünde kültürel, sosyal, psikolojik pek çok engel bulunmaktadır. Kadının sosyal ve fırsat eşitliği olmadığından; evlilik ve aile ilişkilerinde baskılanmaktadır. Toplumun her alanında kadınlar şiddete uğramakta ve bir şekilde sessizleştirilmektedir. Bunların sosyal yansımaları, temsilde cinsiyet eşitsizliğe sebep olmaktadır” dedi.
AİLE VE EV SORUMLULUĞU
Kadınların iş yaşantısında birçok engellemeyle karşılaştığını belirten Kutluk, şöyle dedi: “Çalışma hayatında yükselmekte iken, yöneticilik düzeylerine yükselmede ciddi bir elemeye ve ayrımcılığa maruz kalmaktayız. Ayrıca biz kadınlar için çalışma koşullarında zamanla iyileşmeler olmuşsa da aile bakımında bir değişiklik olmamıştır. Aile ve ev sorumluluğu bütünüyle kadın üzerine bırakılmışken, mesai ve emek gerektiren temsilde yer almak kadın için olanaksızlaştırılmaktadır.”
‘ÜSTENCİ BİR YAKLAŞIM VAR’
Baro seçimlerine değinen Kutluk, “Tarihsel düzlemde bakıldığında, kadınların eşit temsili hiçbir zaman olmadı. Baro seçimlerinde şunu da yaşadık; erkek arkadaşların bir yönlendirmesi ve destek sağlaması vardı ama daha çok üstenci bir bakış acısı var. Erkek meslektaşlarımızın, ‘Kadın arkadaşlarımız yönetimde olsun. Sizleri de aramızda görmek istiyoruz. Kadın meslektaşlarımız da olsun, siz de aday olun’ gibi bir yaklaşımı vardı. Bu yaklaşım üstenciydi ve doğru bulmuyorum” diye belirtti.
ERKEK EGEMEN TOPLUM
Baro seçimlerinde hiçbir kadın avukatın başkanlık için aday olmadığını dile getiren Kutluk, “Wan Barosu başkanlığı için kadın avukat aday olmadı. Eğer bir kadın aday olsaydı, ne kadar destek görecekti, bu tartışma konusu ama bence destek görmeyecekti. Çünkü erkek egemen bir toplumda yaşıyoruz ve baro da aynı toplumda yer alan bir sivil toplum kuruluşu olduğu için erkek meslektaşların seçilmesi daha olasıydı” dedi.
Kadın avukatların aile hayatlarındaki sorumlukları nedeniyle birçok sorun yaşadığına dikkat çeken Kutluk, şöyle devam etti: “Kadınlar için fırsat eşitliğini sağlamıyoruz. Kadınlar çalışma hayatında birtakım özgürlükleri kazandı ama bir de aile hayatlarımız söz konusu. Kaç tane kadın arkadaş, aile hayatında eşit muamele görüyor? Kadınların aile hayatlarında birçok sorumluluğu var. Bu sorumluluklarla birlikte çalışma hayatında kendini temsilde var etmesi mümkün değil. Aile hayatında cinsiyet eşitliği sağlanırsa, temsilde yer alması daha mümkündür. Her alanda eşitliği sağlayabilirsek, temsil eşitliği sağlayabiliriz.”
MA / Berivan Kutlu