RIHA - Kadınların sosyo-ekonomik statüsünün güçlendirilmesi için 14 yıldır aralıksız çalışan Mezopotamya Kadın Çevre, Kültür ve İşletme Kooperatifi üyesi İslim Bozkurt, kooperatifin kadın dayanışmasıyla büyüyebileceğini söyledi.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (Organisation for Economic Co-Operation and Development yani OECD) 2022 yılı raporuna göre, Türkiye’de kadın istihdamı yüzde 34,3. Buna göre Türkiye’de kadınların işgücü piyasasına katılımları ve istihdam oranları OECD ve AB ülkeleriyle karşılaştırıldığında oldukça düşük bir seviyede.
Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin derinleştiği Türkiye’de kadınların sosyal, kültürel ve ekonomik alandaki ihtiyaçlarını karşılamak ve alternatif üretim sahası yaratmak amacıyla kurdukları kooperatifler, kadının ekonomik alanda güçlenmesini sağlıyor.
Ancak özellikle Kurdistan’da kurulan kooperatifler çeşitli zorluklarla karşı karşıya bırakılıyor. 2016 yılında Kurdistan’daki belediyelere atanan kayyımlar kadınlara iş ve üretim imkanı sağlayan kooperatiflerden bir çoğunu kapattı, kapatılmayan kadın kooperatifleri ise belediyelerin desteklememesi nedeniyle çeşitli sorunlar yaşamaya başladı.
Riha’da 2009 yılında 12 kadının bir araya gelerek kurduğu “Mezopotamya Kadın, Çevre, Kültür ve İşletme Kooperatifi” yaşanan tüm zorluklara rağmen ayakta kalmayı başaran üretim merkezlerinden biri.
HEWAGLI KADINLARIN ÜRETİM MERKEZİ
2009 yılında Riha’da kurulan ve 2013 yılında Hewag'a (Bozova) taşınan kooperatif 14 yıldır kadınlara istihdam sağlıyor. Kooperatifte emek veren İslim Bozkurt (45), kadın kooperatiflerinin önemine değindi. Bozkurt, “Burada kadınlarla birlikte çalışmalarımızı yürütüyoruz. Temel önceliğimiz kadınlara destek olmak. Kooperatifimiz de bu şekilde ayakta kalıyor zaten. Kadınlar burada çalışarak evlerine ekmek götürebiliyor, ekonomik anlamda kendilerine yetiyorlar. Hewag’da yaşayan kadınların çalışma imkanlarının kısıtlı olması sebebiyle kooperatif onlara çalışma imkanı yaratıyor. Burada kadın dayanışması önceliğimiz tabi” dedi.
Hewaglı kadınların temel sorunlarından birinin ekonomi olduğunu vurgulayan Bozkurt, “İlçede kadınların iş imkanı yok. İlçedeki kadınlar mevsimlik işçi olarak çalışmak zorunda kalıyor. Mevsimlik göçün önüne geçebilmek için kooperatifteki çalışmalar önemli. Ancak desteklenmediğimiz için kar etmeden günü kurtarıyoruz” diye konuştu.
‘ÖNCELİĞİMİZ KADIN DAYANIŞMASI’
Bozkurt, kooperatifin kadınların emeğini karşılayabilmek amacıyla komisyon ücreti almadığını belirtti. Özellikle Riha ile bütünleşen ürünleri işlediklerini belirten Bozkurt, biberden salça ve bul biber, domatesten salça ve narlardan da organik nar ekşisi yapıp satışını yaptıklarını söyledi.
Yaz mevsiminde 40’a yakın kadınla birlikte çalıştıklarını ifade eden Bozkurt, “Sezon dışında kış aylarında paketleme işlemleri oluyor. Bu süreçte siparişine ve iş yüküne göre çalışan kadın sayısı değişiyor. Bazen 5 bazen de 10 kadına çalışma imkanı sağlıyoruz. Hedefimiz kadın sayımızı 100’e çıkarmak. Ne kadar kadına değersek kadın dayanışması için o kadar iyi. Kooperatifimizin de temel amacı budur” dedi.
Kooperatifte çalışmaya başlamadan önce özgüven sorunu yaşadığını belirten Bozkurt, “Dışarı çıkmak için eşimden, kayınpederimden izin istiyordum ve eğer izin vermezlerse dışarı çıkamıyordum. Ancak buraya başlamak bana özgüven verdi. Şimdi istediğim zaman dışarı çıkıyorum. Buraya gelen kadınlarda bir özgüven oluşuyor” ifadelerinde bulundu.
Kooperatifin büyüyebilmesi için daha geniş bir pazar imkanına ihtiyaç olduğunu belirten Bozkurt, “Çalışırken pazar alanı bulmaya çalışıyoruz. Kadın arkadaşların evde yaptıkları ürünleri alarak satmaya çalışıyoruz. Kadınlar burada ekonomik alanda var olmak için mücadele veriyor. Biz de onlara bir şekilde destek olmaya çalışıyoruz. Ancak kooperatifimizin büyümesi için kadın dayanışmasının da büyümesi şart” şeklinde konuştu.