Hatay'ın Samandağ ilçesinde geleneksel olarak kutlanan Evvel Temmuz Bayramı bu yıl 20’ncisi Samandağ Kalkındırma Derneği tarafından festival havasında kutlanacak. Samandağ’da 11 - 14 Temmuz tarihleri arasında Türkiye'nin en uzun kumsalında yapılacak olan bayramda bu yıl gündüzleri panellerle, geceleri ise konserlerle sürecek. 

 

‘FESTİVAL HAVASINDA KUTLANIYOR’

 

Evvel Temmuz Bayramı, 12 Eylül Askeri Darbesi'nde yasaklanırken, 90'lı yıllarda yasağa rağmen demokratik kitle örgütleri öncülüğünde Samandağ'da kutlandı. Bayram 2000'li yıllardan beri Samandağ'da festivalle dönüştürüldü. Bayram, Arap Alevilerin yaşandığı Adana ve Mersin'de de 2010'dan sonra kutlanmaya başlandı. Yine Suriye'de Arap Alevi halkının olduğu bölgelerde de kutlanıyor. Arap Alevilerinin (Nusayrilerin) yoğun olduğu Samandağ'da Hristiyan Araplar ile Türkiye’nin tek Ermeni köyü olan Vakıflı bulunuyor. Bayram sahilde bulunan ve Hz. Hızır ve Hz. Musa’nın buluşma yeri olduğu rivayet edilen kutsal alanda yapılıyor. 

 

‘BİR İNANÇ’

 

Evvel Temmuz Bayramı; Miladi Takvim’e göre Temmuz ayının 14’ü, Rumi Takvim’e göre 1 Temmuz olarak belirtiliyor. “Bir” Arapça'da “evvel” diye ifade ediliyor. Bu nedenle 14 Temmuz, Türkiye’de yaşayan Arap Alevilerin inanışlarına göre “Evvel Temmuz” olarak kabul edilir. Tarihi 4 bin yıl öncesine kadar uzandığı belirtilen Evvel Temmuz Bayramı, çok tanrılı dinler döneminde hasadın yapıldığı ve bir sonraki hasat döneminin bereketli geçmesi için bereket tanrısına o gün kurbanların adandığı gün olarak biliniyor. Bu inanç ve gelenek tek tanrılı dinlere geçiş sonrasında da Arap Alevi toplumunda devam ederek günümüze kadar ulaştı. 14 Temmuz günü ise "hayır yemeği" olarak yapılan ve et ile buğdayın birlikte dövülerek pişirilmesiyle yapılan "Hrisi" misafirlere ikram edilir. 

 

‘BARIŞ VE KARDEŞLİĞİN ORTAK YAŞAMIDIR’

 

Samandağ Kalkındırma Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Adil Nural, “Evvel Temmuz Bayramı’nın bir yanı da Hz İsa dönemine dayansa da Kur’an’da Yasin Süresi 13 ile 27’nci ayetler arasında bahsi geçen bir diğer adı ile Havariyyun (Havariler) bayramı olarak bilinir” dedi. Kadim halkların bereket bayramı olarak “Evvel Temmuz’u” tarifleyen Nural, “Samandağ, Arap-Alevi, Arap Hıristiyan, Arap Sünni, Ermeni ve Türk Sünni etnik ve inanç mensubiyetlerine ait halklardan oluşan bir coğrafya, sokaklarında Arapça, Türkçe konuşulur. Ermenice ise Ermeni halkının kendi aralarında konuştuğu yerel bir dildir. Samandağ’da üç dil konuşulur. Üç millet yaşar. Arap, Türk, Ermeni, Alevi, Sünni ve Hıristiyan inancına ait ibadethaneler bulunuyor. Evvel Temmuz Bayramı Temmuz’un 13 ve 14’üne denk gelen tarihlerde yoğunlukla deniz sitesine kutlanır. Hıdır El Bahr ( Hz. Hıdır türbesi) deniz sitesinde bulunur. Hz. Hıdır türbesi de Samandağ’da yaşayan bütün inanç grupları için kutsal bir mekândır. Evvel Temmuz Festivali Arap kültürünün desteklenmesi ve yaşatılması açısından büyük önem taşımaktadır. Ayrıca Evvel Temmuz barışın, kardeşliğin, bir arada ortak yaşamı pekiştirme kültürel değerlere sahip çıkma adına önem arz ediyor” diye konuştu.

 

“Geçtiğimiz yıllarda Samandağ sahilinden tüm dünyaya binlerce insan tek yürek olarak ‘Savaşa hayır, barış istiyoruz’ nasıl dediysek, bu yıl da ‘Barış, kardeşlik, hoşgörü’ şiarını yükselteceğiz” diyen Nural, şunları söyledi: “Festivalin 20’nci yılında Ortadoğu’da ve tüm dünyada savaşların olmadığı barış, kardeşlik ve hoşgörünün hakim olmasını temenni ediyoruz. Tarihin imbiğinden geçerek günümüze aktarılan ve bir tarihi eser niteliğinde olan bu bayramı yaşatmak ve zenginleştirmenin kültürel mirasımıza çok önemli katkıları olacaktır.”

 

MA/Hamdullah Kesen