Diyarbakır'ın Eğil ilçesinde yaşayan 65 yaşındaki Şükrü Çoktan, ilçede kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel mesleklerden olan kalaycılığın son ustası. 1954 doğumlu olan Çoktan, 1964'te bitirdiği ilkokul eğitiminden sonra ağabeyinin yanında usta-çırak ilişkisinden öğrendiği mesleği, bugünlere kadar getirebildi. 55 yıldır mesleğini icra eden Çoktan, emekli olmasına rağmen hala bu mesleğini sürdürüyor. Kalaycılık mesleğinin önemine dikkat çeken Çoktan, mesleğe ilginin olmadığından kaynaklı kalaycılığın bitme noktasına geldiğinin altını çizerek, "Ben öldükten sonra bu meslek de ölecek" dedi. 

 

'MESLEĞİMİZ ZORDUR'

 

Diyarbakır'da 1978 yılında Kazancılar Derneği'nde Kalaycı olarak kaydını yaptığını kaydeden Çoktan, hiç bir dönem “kaçak” bir şekilde çalışmadığını ifade etti. İlçede tek kalaycı ustası olduğunu kaydeden Çoktan, mesleğinin çok bir zor olduğunu belirterek en son gelen bir çırağının işin zorluğundan kaynaklı işi bırakıp gittiğini söyledi. 

 

'MAĞDUR ETMEMEK İÇİN'

 

Üzüm hasadı döneminde işlerinin yoğunlaştığını aktaran Çoktan, senede ancak 15 gün çalışabildiklerini dile getirdi. Emekli olduğunu, ancak bu işi yapan başka kimsenin olmamasından kaynaklı çalıştığını anlatan Çoktan, "Bizi bırakmışız ama halk bizden durmuyor. İnsanların hatırı için geliyorum. Mağdur olmamaları için çalışıyorum" dedi. Eskiden bakır kalaycılığının yapıldığını ifade eden Çoktan, "Bakırı kalay yapmazsanız, zehirleme yapar. Ölümcüldür. Kapların senede en az iki kez kalay yapılması lazım. Ama bugün alüminyum, teflon gibi tencereler çıkmış. Bunlar sağlıklı değildir. En sağlıklısı kalaydır. Çünkü, kalay mikrobu öldürüyor" diye konuştu. 

 

'SANATI ÖLDÜRDÜ'

 

Kendisinden başka mesleğinin yürütücüsünün olmadığından kaynaklı üzüldüğünü ifade eden Çoktan, "Gün gelir, bu mesleği bulamazlar. Üzülürler. Devlet, bu mesleğin yaşatılması için destek vermelidir, ancak bunu yapmıyorlar. Bu meslek ölmesin" diyerek, yetkililere uyarılarda bulundu. Eskiden  köylere giderek kalay işini yaptıklarını kaydeden Çoktan, "Yaklaşık 4 ay boyunca köylerdik. Her köyü gezerdik. Her gün sabahtan akşama kadar kalay yapıyorduk ama işimiz bitmiyordu. Ama şimdi alüminyum ve teflon tencereler çıktı. Bu da bu sanatı öldürdü" diye belirtti. 

 

Mesleği öğrenmek isteyenlere çağrı bulunan Çoktan, "Bu mesleği öğrenmek isteyen varsa öğretirim. Sanat sanattır. Gün gelir lazım olur. İlk tercihim her zaman sanattır. Benden sonra bu meslek de bitecektir maalesef" ifadelerini kullandı. 

 

MA / Mehmet Şah Oruç