DİYARBAKIR – Diyarbakır 7’nci Kitap Fuarı’nda düzenlenen söyleşide konuşan Tarihçi Ayşe Hür, Cumhuriyetin kuruluşunda Kürt halkının önde gelenlerine sahte özerklik belgelerinin gönderildiğini söyledi.
Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş (TÜYAP) tarafından düzenlenen ve 9 gün boyunca kitapseverleri ağırlayacak olan 7’nci Diyarbakır Kitap Fuarı’nda söyleşi ve atölye çalışmaları gerçekleşiyor. Tarihçi Erdoğan Aydın ve Ayşe Hür’ün katılımıyla Fırat Konferans Salonunda “Cumhuriyet’in Kürtlere, Kürtlerin Cumhuriyet’e Bakışı” adlı söyleşi düzenlendi. Burada konuşan Erdoğan Aydın, bir yüzyılı deviren Cumhuriyetin kanayan yarası olarak nitelendirdiği Kürt meselesinin Kemalist rejimin kuruluş yıllarındaki gelişmeleri anlattı. Erzurum, Sivas ve Amasya kongrelerinde, vatan olgusunun Kürtlerin ve Türklerin toprakları olarak ele alındığını belirten Aydın, daha sonraki gelişmelerle beraber Diyarbakır, Van ve Siirt’teki Kürt Kulüplerinin kapatılmasıyla başlayan sürecin kanlı feci olaylarla sonuçlandığını söyledi. Kürtlerin hak taleplerinin şiddet politikalarıyla bastırıldığını ifade eden Aydın, devreye konulan asimilasyon ve imha politikalarıyla Kürtlerin bu coğrafyadan silinmesinin amaçlandığını kaydetti.
CUMHURİYETİN SAHTE ÖZERKLİK BELGELERİ
Ardından konuşan Tarihçi Ayşe Hür ise Mustafa Kemal’in Türkiye’deki halklar arasındaki çelişkileri manipüle eden bir siyaset izleyerek Kürtleri, Ermeni sopası ve havuç stratejisiyle yanına çekmeye çalıştığını belirtti. Türk milliyetçiliğinin, Kürt ileri gelenlerini Kemalistlere yakın tutmak için gizli el altından sahte özerklik belgeleri gönderildiğini söyleyen Hür, bunun bir havuç politikası olduğunu ifade etti. Mustafa Kemal’in, Irak ve İran’dan gelen Kürt önde gelenlerinden Simko ve Mahmut Berzenci’ye mektup yazdığına dikkat çeken Hür, aslında Mustafa Kemal’in aklındaki projenin Kürtleri asimile ederek Türk ulus devleti içinde eritmek olduğunu söyledi. Cumhuriyet dönemindeki Kürt siyasal hareketinin öncülerinin Türkiyelileşme havasında olduklarını ve bunu Kürtlerin en temel hatası olarak değerlendiren Hür, Türk milliyetçiliğin ajandasına tabi olarak kendilerine ait bir ajanda ve stratejilerinin olmamasını Kürtlerin en büyük zayıflıkları olduğunu söyledi.
MODERN KÜRT ÖYKÜSÜ
Dicle Konferans Salonunda ise Yazar Sîdar Jîr ve Dilawer Zeraq’ın katılımıyla “Osman Sebrî ve Kürtçe Modern Öykü Kuruculuğu” adlı söyleşi yapıldı. Burada konuşan Yazar Sîdar Jîr, kökleri üzerinde yükselen bir edebiyatın sağlıklı olabileceğini söyledi. Hawar Dergisinin Kürt edebiyatındaki önemine işaret eden Jîr, Osman Sebrî’nin bu ekolün içinde önemli işler yaptığını ve yeni kalemlerin bu eserlerden feyiz aldığını anlattı. Osman Sebrî’nin toprağını en iyi tanıyan kişilerden biri olduğunu belirten Jîr, eserlerinde Kürdistan’ın her parçasının sorunlarını tüm berraklığıyla gördüklerini söyledi. Jîr, Osman Sebrî’nin kendisini sürekli yenilediğini ve modern Kürt öyküsünün de bu dönemde yapılan çalışmaların devamı olduğunu kaydetti. Yazar Dîlawer Zerraq ise Hawar Dergisinin modern bir ekol olduğunu bu dönemdeki her aydının birer Kürt öncüsü olduğunu söyledi.