İSTANBUL - CPT, İmralı Adası’nda 29 aydır kendisinden haber alınamayan PKK Lideri Abdullah Öcalan’a dönük mutlak tecride karşı 12 yılda 49 başvuru yapılmasına rağmen sessizliğini sürdürüyor. 

 

İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi'nde 24 yıldır ağırlaştırılmış tecrit altında tutulan PKK Lideri Abdullah Öcalan'dan, 29 aydır haber alınamıyor. Aile ve avukatları ile görüştürülmeyen Abdullah Öcalan’a, Bursa İnfaz Hakimliği tarafından yeni bir “disiplin cezası” verildiği 18 Temmuz’da avukatlarına bildirildi. İmralı’da bulunan Abdullah Öcalan ile tutuklular Veysi Aktaş, Hamili Yıldırım ve Ömer Hayri Konar, yapılan tüm başvurulara rağmen aile ve avukatlarıyla görüştürülmezken, İmralı’da haber alınamama hali, “mutlak iletişimsizlik” haline dönüştürüldü.

 

Abdullah Öcalan’a dönük ağırlaştırılmış tecrit ve haber alınamama haline ilişkin ulusal ve uluslararası düzeyde tepkiler yükselirken, avukatları, hukuk örgütleri ve sivil toplum örgütlerinin tecride karşı girişimleri de sürüyor. 

 

CPT’YE BAŞVURULARIN KONUSU

 

Asrın Hukuk Bürosu avukatları, PKK Liderinin İmralı’da tutulduğu 24 yıllık süreçte, onlarca defa özgürlüklerinden alıkonulan ve insanlık dışı, onur kırıcı muamelelere karşı kurulan Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi’ne  (CPT) başvurularda bulundu. Türkiye’deki iç hukuk yollarını tüketen avukatların yapmış olduğu temel başvurular; işkence koşullarının ortadan kaldırılması, cezaevinin insan onuruna yaraşır bir şekilde uygun bir ortama dönüştürülmesi, dünya ile iletişimin kabul edilebilir bir seviyeden aşağıya düşürülmemesi, avukat, aile ve vasi ziyaretlerinin düzenli bir şekilde sağlanması, fiili ve hukuk dışı yargı kararları ile getirilen görüş yasaklarının kaldırılması gibi yasal ve evrensel tüm hakların kullanılması gibi başlıklarda oldu.

 

12 YILDA EN AZ 49 BAŞVURU

 

CPT’ye başvurular sürerken, özellikle avukat görüş yasağının uygulandığı 27 Temmuz 2011'den bu yana İmralı’daki ihlaller ağır bir tabloya dönüştü. Yasağın sürdüğü 2011 yılından 2023 yılını kapsayan 12 yıllık zaman zarfında avukatlar, İmralı’da yaşanan ihlallerin son bulması için CPT’ye denge ve denetleme mekanizmalarının devreye konulması, savunma hakkı, aile özel hayata saygı hakkı, haberleşme ve İmralı rejiminin hukukun içine alınması konularında en az 49 başvuruda bulundu.  

 

Avukat görüş yasağının alındığı 2011 yılında toplam 8 ayrı başvuru yapılan CPT’ye, 2012’de 7, 2013’de 4, 2014’de 1, 2015’de 2, 2016’da 3, 2017’de 4, 2018’de 4, 2019’da 3, 2020’de 5, 2021’de 4, 2022’de 3 ve 2023’de 1 başvuruda bulunuldu. 

 

GÖRÜŞ ENGELLEMELERİ ELEŞTİRİLDİ

 

28-29 Nisan 2016 tarihlerinde İmralı’yı ziyaret eden CPT, İmralı’ya ilişkin hazırladığı kısa raporda, Abdullah Öcalan ile birlikte diğer üç tutuklunun Nisan 2016 itibariyle yaklaşık 5 yıldır avukatları ve 18 aydır aileleriyle görüştürülmemesi eleştirildi. Raporda, İmralı’da bulunan tutukluların ayda en az iki kez telefon görüşmesi hakkından yararlanması gerektiği vurgulandı. 

 

OLAĞANÜSTÜ BAŞVURULAR

 

CPT, yapılan olağanüstü birçok başvuruya da sessiz kaldı. 15 Temmuz 2016’da “darbe girişimi” dolayısıyla Abdullah Öcalan’ın sağlık durumuna dair CPT'ye yapılan olağanüstü başvuruya sessiz kalan CPT, İmralı’ya ziyaret gerçekleştirmedi. 

 

3 YIL ARADAN SONRA ZİYARET 

 

Aradan geçen üç yılın ardından 6 kişilik CPT heyeti, 2019 yılında yaptığı ziyaretler çerçevesinde Abdullah Öcalan'la birlikte dört tutuklunun bulunduğu İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi'ni de ziyaret etti. Bu ziyaretin ardından hazırladığı raporu bir yıl sonra açıklayan CPT, 2016'dan bu yana iyileşme olmadığı belirtilerek, cezaevindeki sisteminin “tamamen gözden geçirilmesi” gerektiğini vurguladı. CPT, son yıllarda Abdullah Öcalan ile aile ziyaretlerinin neredeyse hiç mümkün olmadığını ifade ederken, avukatların görüşme taleplerinin de 2019’dan beri reddedildiğini hatırlattı.

 

2022 ZİYARETİ KAYGILARI ARTTIRDI 

 

Abdullah Öcalan’dan haber alınamayan 25 Mart 2021 tarihinden sonra kamuoyunun tepkileri üzerine CPT, 20-29 Eylül 2022 tarihlerinde Abdullah Öcalan ve diğer tutukluların koşullarını incelemek üzere İmralı’yı ziyaret ettiklerini duyurdu. Açıklamanın aksine Abdullah Öcalan’ın görüşmenin yapılmadığının açıklanması üzerine, CPT’nin yaptığı bu ziyaret kaygıları derinleştirdi. Ancak CPT, tüm bunlara rağmen Türkiye’nin izni olmadığı gerekçesiyle raporunu açıklamadı. 

 

CPT İLKELERİ UYGULANMIYOR

 

Avukatlar en son Abdullah Öcalan, Ömer Hayri Konar, Hamili Yıldırım ve Veysi Aktaş’ın aile ve avukatlarıyla görüştürülmemesine ve haberleşme hakkının ihlali ile iletişim araçlarının ortadan kaldırılmasına ilişkin 9 Mayıs 2023 tarihinde CPT’ye başvuruda bulundu. CPT ilkelerinin uygulanmadığının belirtildiği başvuruda, PKK Liderine yönelik bu tecridin “İncommunicado” (Mutlak iletişimsizlik) olarak tanımlandığı ve işkence yasağının sistematik bir süreklilikle ihlal edildiğine dikkat çekildi. 

 

ACİL SONUÇ ALICI TUTUM

 

Başvuru kapsamının 15 Aralık 2022 ile 30 Nisan 2023 tarihleri aralığını içerdiğini, bu tarihler arasında 43 avukat, 26 aile görüş başvurusunda bulunduklarını belirten avukatlar, başvuruların tamamının yanıtsız bırakıldığını kaydetti. Bu başvurular arasında yer alan 12 avukat ve 9 aile görüşünün 6 ve 20 Şubat’ta Mereş ve Hatay’da meydana gelen depremlere ilişkin olduğunu aktaran avukatlar, yasanın bu tür hallerde görüşmeyi zorunlu kıldığını ancak buna rağmen hiçbir şekilde ziyarete izin verilmediğini ve bu hakkın engellendiğinin altı çizdi. Başvuruda, CPT’ye acil bir şekilde sonuç alıcı tutum beklendiği çağrısına yer verildi. 

 

Geçen süreye rağmen avukatların bu başvurusuna da yanıt verilmedi. 

 

MA / Ergin Çağlar