ŞIRNEX - Şirnex'te ekolojik yıkımın en çok yaşandığı yerlerden Cûdî ve Gabar’da, son 3 yılda 37 ormanlık alan ateşe verildi ve 68 alanda binlerce ağaç kesildi. 

 

Şirnex'in Besta Bölgesi ile Cûdî, Gabar ve Cilênimêja dağlarında 2020 yılında başlatılan orman kıyımı sürüyor. Şırnak Orman İl Müdürlüğü, İl Jandarma Komutanlığı ve bölgedeki korucu başlarının öncülüğünde bugüne kadar tonlarca ağaç kesildi, birçok yerde yangın çıkartıldı. 2021 yılına kadar bölgedeki ormanlık alanlar karakollardan yapılan top atışlarıyla ve helikopterlerden yapılan bombardımanlarla ateş verildi. Son iki yılda ise kalekol ve kule yapımı için askerler gözetiminde ağaçlar kesilip, TIR’larla farklı kentlere götürülerek satılıyor. 

 

RANTA DÖNÜŞTÜRÜLDÜ

 

Bölgede ormanlık alanları ranta dönüştüren yetkili kurumlar, yapılan satışlardan da pay alıyor. İşi ticarete döken korucuların, kimi zaman kestikleri odunları sanal medya hesaplarından satılığa çıkarması dikkat çekti. 

 

YÜZDE 10’U YOK EDİLDİ

 

Her gün tonlarca ağacın kesildiği bölgede, son iki yılda 500 binden fazla kesildiği tahmin ediliyor. Şirnex Barosu Çevre ve Kent Komisyonu’nun verilerine göre, bugüne kadar yapılan ağaç kıyımından dolayı kentteki ormanlık alanların yüzde 7’si ile yüzde 10’u arasında tamamen yok edildi. Bugüne kadar 200’den fazla aile kıyımın durdurulması için Şirnex Barosu’na başvurarak, dava açtı. 2020 yılında başlayan yangınlara hiç bir şekilde müdahale edilmezken, müdahale etmek isteyen yurttaşlar ise “güvenlik” gerekçesiyle engellendi. 

 

BESTA'NIN 37 BÖLGESİNDE AĞAÇ KESİMİ

 

Besta'nın Girêsêvê, Baçûka, Çemê Mezin, Girêheliziyê, Şehrewan, Piştreşo, Kenîya Rengîn, Çala Fileyan, Nizarê Kuştîyan, Kenîya Kurta Dizan, Besta Warên Şeref, Kemaloga, Zirvî, Deşt Kîxê, Piha, Girê Gavan, Çala Tehla, Nizarê Elî Sorkê, Nala Kitkê, Qaranîs, Cinîwer, Kenîya Mîr, Rîsor, Çemê Benê, Rêrêqut, Banga, Xaşîxan, Girêqirsîn, Bindarîn, Xargirê, Belûzê, Dolasperê, Girêgivara,Girêmizgeft, Çiyapîro, Girê Helizê ve Çemê Mazî bölgelerinde 2022 yılında başlatılan ağaç kıyımı sürerken, bu böğlerin çoğunda tek bir ağaç dahi bırakılmadı. 

 

CÛDÎ'DE 28 NOKTASINDA KIYIM

 

Cudî'nin Deriyê Çirçiro, Çala Nêriyan, Avreşka, Xera Pîno, Duguhka, Çalazêrê, Keniyamerwe, Çalaverya, Serêdehlê, Cifanê, Hesena, Gundikspîndarok, Gundikremo, Hîsaramîra, Nevava, Aked, Gilindor, Avçinara, Tûşenga, Deriyêkera, Girêçolya, Girêmihetê, Sorbitme, Biliga, Girçolya, Kuxênduguhka, Çalagoza ve Çalaneyira bölgelerinde başlatılan ağaç kesimi sonrası bölgenin tümünde belli aralıklarla kuleler inşa edildi. 

 

GABAR’DA YENİ BÖLGELERLE SÜRÜYOR

 

Yine Gabar Dağı'nın Zivînge, Çiyayêbizina Dara, eski Zêwê köyü bölgelerinde başlatılan ağaç kesimi de devam ediyor. Cilênimêja’da başlatılan ağaç kıyımı da aralıksız sürüyor. 

 

Son üç yılda bölgede 37 yangın çıkartıldı, 68 alanda ise orman kıyımı yapıldı. Orman kıyımı ve yangınların çıkartıldığı bölgeler şu şekilde:

 

* 2 Ağustos 2020: Besta’nın Şerevan, Çemê Mezin, Xare Kuna ve 3 farklı noktada yangın çıktı. 

 

* 15 Mayıs 2021: Cûdî Dağı’nın Şirnex’e bağlı Milga Şantiyê köyü tarafına bakan eteklerine yapılan askeri operasyonun ardından yangın çıktı. Yangın yurttaşlar tarafından söndürüldü.

 

* 18 Mayıs 2021: Cûdî Dağı'nın Şax ve Hebler köyleri arasında bulunan Deşta Mûrê mevkiinde yürütülen askeri operasyon sırasında yangın çıktı. Müdahale edilmeyen yangın, 22 Mayıs'ta kendiliğinden söndü.

 

* 5 Haziran 2021: Cûdi Dağı’nın Mila Têkera alanında çıkan orman yangını günler sonra kendiliğinden söndü.

 

* 7 Haziran 2021: Cûdî Dağı'nın eteklerinde bulunan Şax köyü kırsalında çevre taburlardan açılan asker atışı sonrası orman yangını çıktı. Müdahale edilmeyen yangın kendiliğinden söndü.

 

* 9 Haziran 2021: Cûdî Dağı'nın Deriyê Cebrail bölgesinde askeri üs bölgesinden açılan ateş sonucu yangın çıktı. Yangın günler sonra kendiliğinden söndü.

 

* 13 Haziran 2021: Gabar Dağı eteklerinde bulunan Akdizgin (Zêwê) taburundan açılan ateş sonucu yangın çıktı.

 

* 20 Haziran 2021: Silopiya ilçesine bağlı Hesena köyünün kırsalında Cûdî Dağı eteklerinde orman yangını çıktı.

 

* 28 Haziran 2021: Sêrt ve Şirnex kentleri arasında bulunan Besta'da yangın çıktı. Yangında Girê Givara, Besta Hincê, Germav ve Kanîfeşkê bölgelerinde bulunan binlerce ağaç küle döndü.

 

* 1 Temmuz 2021: Elkê (Beytüşşebap) ilçesine bağlı Guwanîs köyü kırsalındaki ormanlık alana askeri üs bölgesinden rastgele gaz bombaları atıldı ve yangın çıktı. 

 

* 12 Temmuz 2021: Besta bölgesinde bulunan Gêra Mêrg û Mar alanında askeri operasyon sonrası orman yangını çıktı.

 

* 15 Temmuz 2021: Helikopterden yapılan bombardıman sonucu Besta'da yangın çıktı ve bölgeye yayıldı. Yangın bir gün sonra kendiliğinden söndü.

 

* 15 Temmuz 2021: Hezex (İdil) ilçesine bağlı Bafê ve Erzenix köyleri arasındaki Dicle Nehri kenarındaki Dehla Şêx alanında askerlerin açtığı ateş sonucu yangın çıktı. Yangın köylülerin müdahalesi ile söndürüldü.

 

* 16 Temmuz 2021: Cûdî Dağı'nda askerlerin açtığı ateş sonucu yangın çıktı.

 

* 20 Temmuz 2021: Silopiya ilçesindeki taburdan yapılan top atışları sonrası Cûdî Dağı'nın Spîndarok bölgesinde orman yangını çıktı. Yangın bir gün sonra kendiliğinden söndü.

 

* 4 Ağustos 2021: Cûdî Dağı’nın eteklerinde bulunan Gundik Remo köyünün kırsal kesiminde yangın çıktı. Yangın kendiliğinden söndü.

 

* 7 Ağustos 2021: Silopiya ilçesine bağlı Bêspîn (Görümlü) beldesi mezarlığında akşam saatlerinde bilinmeyen bir nedenle yangın çıktı. Yangın itfaiye müdahalesi ile söndürüldü.

 

* 13 Ağustos 2021: Elkê ilçesine bağlı Sêtkar köyünde bulunan ormanlık alanda askerlerin açtığı ateş sonucu orman yangını çıktı. Yangın 3 gün sonra kendiliğinden söndü.

 

* 17 Ağustos 2021: Cûdî Dağı’nın Girêhirmo bölgesinde yangın çıktı. Köylülerin müdahalesinin engellendiği yangın kendiliğinden söndü.

 

* 19 Ağustos 2021: Cûdî Dağı’nın Zêra Kêrê bölgesinde yangın çıktı. Yangın kendiliğinden söndü.

 

* 26 Ağustos 2021: Besta bölgesinde bulunan Mêhrîna köyünde helikopterlerce yapılan bombalama sonucu yangın çıktı. Yangın 5 günün ardından kendiliğinden söndü.

 

* 29 Ağustos 2021: Besta'nın Qurta Xanê alanında çıkan yangın, bir hafta sonra kendiliğinden söndü.

 

* 31 Ağustos 2021: Ağaç kesiminin olduğu Kaniya Mîr bölgesinde yangın çıktı.

 

* 20 Temmuz 2021: Cûdî Dağı’nda askerlerin yaptığı top atışları sonrası yangın çıktı. Yangına herhangi bir müdahale yapılmadı.

 

* 1 Eylül 2021: Besta’nin Girêbestkê bölgesinde yangın çıktı.

 

* 3 Eylül 2021: Besta’nın Mehûjik, Genîferşik, Gundikê Mîrzo, Quntarê Mendêcelê ve Besta’da bulunan mezarlıkta yangın çıktı.

 

* 4 Eylül 2021: Besta’nın Aw Dehlê, Nala Gitkê, Xaya Sîm, Gêrê Beraza bölgelerinde yangın çıktı.

 

* 18 Eylül 2021: Cûdî Dağı’nın eteklerinde bulunan Gundkê Melê (Balveren) beldesinin kırsal kesiminde yangın çıktı.

 

* 19 Eylül 2021: Şirnex kırsalındaki Gabar Dağı bölgesinde başlatılan askeri operasyon sürerken, Êwan û Bênat bölgesinde askeri helikopterden açılan ateş sonucu yangın çıktı. Bir hafta boyunca süren yangına "güvenlik" gerekçesiyle müdahale edilmedi.

 

* 22 Eylül 2021: Gabar Dağı'nda 4 gün önce çıkan yangın Derşêw bölgesine de yayıldı.

 

* 10 Ekim 2021: Cûdî Dağı eteklerinde bulunan Gundik Remo kırsalında bulunan ormanlık alanda yangın çıktı. Nedeni öğrenilemeyen yangına müdahale edilmedi.

 

* 5 Ekim 2021: Gabar Dağı'nın Basa (Güçlükonak) ilçesine bakan eteklerinde orman yangını çıktı. Akdizgin Jandarma Karakolu'nun da bulunduğu Zêwê köyü kırsalında çıkartılan yangının nedeni ise öğrenilemedi.

 

* 6 Kasım 2021: Gabar Dağı’nın Geliyê Gurdîla bölgesinde orman yangını çıktı.

 

* 31 Ağustos 2022: Ağaç kesiminin olduğu Kaniya Mîr bölgesinde yangın çıktı.

 

* 29 Haziran 2023: Şirnex'te bulunan Besta bölgesindeki Girê Helizê ve Çemê Mazî alanlarında yangın çıktı.

 

* 24 Temmuz 2023: Cûdî Dağının Tîkera bölgesinde yangın çıktı. 

 

* 26 Temmuz 2023: Sorbitnê ve Gera Mihetê alanında askerlerin gözetimi altında olan alanda yangın çıktı. Yangın günler sonra kendiliğinden söndü.

 

MA / Zeynep Durgut