Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, 21 Aralık'ta Meclis Genel Kurulu'nda bakanlığın 2024 yılı bütçe görüşmeleri sırasında festival ve konser yasaklarıyla ilgili gelen bir soruya, "İçişleri Bakanımıza sordum. 'Bu sene ne kadar etkinliğe izin verdiniz?' Yaklaşık yıl sonu itibarıyla yaklaşık 4 bin 700 etkinliğe İçişleri Bakanlığınca onay verilmiş. ‘Ne kadar iptal oldu, valilikler tarafından' dedim, 46. Yani bakacak olursanız, sanki bütün konserler iptal oluyormuş gibi bir imaj var. Hayır öyle değil. Yüzde 1'e denk geliyor resmi iptal sayısı" cevabını verdi.

 

Bakanın bu açıklamasıyla yasakların sayısının az olduğunu belirtmesine rağmen genel olarak muhalif sanatçıların ya da kurumların etkinliklerinin yasaklanmasıyla karşı karşıya kalındı. 2022 yılında Anadolu Fest ve Zeytinli Rock Festivali ile başlayan yasak furyası, bu yılda devam etti. İlim Yayma Cemiyeti, İnsan Hak ve Hürriyetleri İnsani Yardım Vakfı (İHH) ve Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) gibi kuruluşların da yer aldığı Balıkesir Sivil Toplum Platformu, tarafından bu yıl yapılan çağrıyla, festivallerin "İsyan ve başkaldırı"ya yönlendirdiği savunularak, yasaklanması istenmişti. Yine bu festivallerin “Türkiye Yüzyılı”na zarar verdiği iddia edilirken, yapılacak etkinliklerde kadınlar ve erkeklerin ayrı ayrı bulunması istenilmişti.

 

MUHALİFLERE KONSER YASAK

 

Bu açıklamanın öncesi ve sonrasında ise valilik, kaymakamlık ve AKP-MHP'li belediyeler tarafından birçok yasak ve engellemeyle karşılaşıldı. Getirilen bu yasaklamaları derledik. Konser yasaklarında muhalif isimler yer alırken, birçok sanatçıda hedef göstermeleri sonucu festival programlarından çıkarıldı. Karadenizli müzisyenler Selçuk Balcı ve etnik rock grubu Marsis’in solisti Korhan Özyıldız’ın 9 Mayıs'ta Rize’de düzenleyeceği ‘Gençlik Baharı Karşılıyor’ temalı ücretsiz halk konseri, etkinlikten bir gün önce Rize Valiliği tarafından yasaklandı. Yine Karadenizli müzisyen Niyazi Koyuncu'nun Pendik Halk Eğitim Merkezi'nin 25 Mayıs'ta Sahil Meydanı'nda düzenleyeceği etkinlik için planlanan konseri ise Pendik Belediyesi'nce yapılan "Değer yargılarını ve görüşlerini paylaşmayan bir müzisyenin, Pendik meydanlarında konser yapmasına müsaade edilemeyeceği" değerlendirme gerekçesiyle engellendi.

 

Grup Yorum'un İstanbul Sultangazi'de 7 Temmuz'da Sultan Düğün Sarayı'nda düzenleyeceği 'Deprem Dayanışma Konseri', bir gün öncesinde Sultangazi Kaymakamlığı tarafından yasaklandı. Trabzonlu müzisyen Apolas Lermi’nin ise Gümüşhane Özkürtün ilçesinde düzenlenen Kadırga Festivali'nde 21 Temmuz'da vereceği konser, ırkçı grupların hedef göstermesi sonrası Özkürtün Belediyesi tarafından iptal edildi. Yine 3-6 Ağustos’ta düzenlenen 21. Munzur Kültür ve Doğa Festivali’nde sahne alması planlanan Grup Yorum, Grup İsyan Ateşi ve Ermeni dans grubu Veradardz Folk Grupbu, Tunceli Valiliği tarafından engellendi. Valilikçe festival programından çıkarılan Grup İsyan Ateşi üyeleri ise yasağı tanımayarak geldikleri Dersim'de gözaltına alınarak, götürüldükleri Erzincan'da serbest bırakıldı.

 

EKOFESTE YASAK VE SORUŞTURMA

 

Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği’nin 22-24 Haziran’da “Haklarımızla Varız” temasıyla Darıdere Tabiat Parkı’nda düzenlemeyi planladığı 'Kazdağı Ekofest 2023' de 18 Haziran günü Tarım ve Orman Bakanlığı 2. Bölge Müdürlüğü Balıkesir Şubesi tarafından yasaklandı. "Yangın tehlikesi" nedeniyle gelen yasaklamanın ardından dernek festivali Çanakkale Bayramiç Hacıkayyum Yeşil Park'ta yapacağını duyurdu. Fakat etkinlik 20 Temmuz’da aynı gerekçeyle yasaklandı. Yasak kararın ardından Bayramiç Savcılığı önünde düzenlenen açıklama gerekçesiyle dernek başkanı Süheyla Doğan ifadeye ve kimlik tespitine çağrıldı.

 

İLÇEDE 'FESTİVAL ALANI' YOKMUŞ

 

Kiğı Dernekler Birliği (KİDEB) tarafından 12-13 Ağustos tarihlerinde düzenlenmek istenen 'Kiğı Doğa ve Kültür Festivali', 22 Temmuz'da Kiğı Kaymakanlığı tarafından yasaklandı. Yasaklama kararına ilişkin açıklama yapan Festival Tertip Komitesi, kaymakamlıkla yapılan görüşmede festivale ilişkin her türlü yardımın yapılacağının söylendiği ancak başvurudan 28 gün sonra ilçede festival alanı bulunmadığı öne sürülerek, festivale izin verilmediğini duyurdu.

 

3 YILDIR YAPILIYORDU, GEREKÇESİZ YASAKLANDI

 

Sinop’ta 3 yıldır düzenlenen ve bu yıl 3- 6 Ağustos tarihleri arasında yapılması planlanan, onbinlerce bilet satışının yapıldığı Kuzey Fest adlı festival Sinop Valiliği tarafından yasaklandı. 2020-2021 ve 2022 yıllarında aynı Vali tarafından izin verilen festival, 27 Temmuz'da "Kuzey Fest etkinliğinin yapılması tarafımızca uygun görülmemiştir" denilerek engellendi. Kuzey Fest’i düzenleyen organizasyon şirketinin ‘gerekçesiz' yasak kararına karşı yaptığı yürütmeyi durdurma talebi ise 31 Temmuz'da Samsun 3’üncü İdare Mahkemesi tarafından oybirliğiyle reddedildi.

 

VALİLİK YASAKLARI İPTAL GETİRDİ

 

Bursa Nilüfer Belediyesi tarafından 1-2-3 Eylül'de Balat Ormanı'nda gerçekleştirilmesi planlanan "Nilüfer Müzik Festivali" de Bursa Valiliği'nin yasaklama kararları sonrasında belediye tarafından iptal edildi. Bursa Valiliği tarafından gece konaklama ve alkol yasağı getirilmesinin ardından Nilüfer Belediye Başkanı Turgay Erdem, 10 Ağustos'ta festivalin iptal edildiğini duyurdu.

 

YASAK MAHKEMEDEN DÖNDÜ

 

Adana’da da 2017 yılından beri düzenlenen ve bu yıl 12-15 Ekim 2023 tarihleri arasında 6’ncısı yapılması planlanan Çukurova Rock Festivali, Adana Valiliği tarafından yasaklandı. Valiliğin yasak kararında, “Etkinliğin yapılacağı yer ve çevresinde alkol satışı yapan iş yerlerinin bulunmasından dolayı etkinliğe katılacaklar arasında yaşı küçük şahısların da bulunacağı göz önüne alındığında alkole dayalı olarak (cinsel saldırı, kasten yaralama, hırsızlık vb.) asayiş olaylarının yaşanabileceği” gerekçesine yer verildi. 12 Ekim’de başlayacak festival için valilik yasak kararını 11 Ekim’de tebliğ etti. Karara yapılan itiraz sonucunda Adana İdare Mahkemesi, festivalin iptaline ilişkin yürütmeyi durdurma kararı verdi.

 

GERİCİLER İSTEDİ VALİ YASAKLADI

 

Eskişehir'de de 14-15 Ekim tarihleri arasında düzenlenmesi planlanan “Oktoberfest” Eskişehir Valiliği tarafından 13 Ekim'de yasaklandı. Eğitim Bir-Sen ve Yenilikçi Sendikanın festivali hedef göstermesinin ardından harekete geçen Valilik, “kamu düzeni” ve “kamu güvenliği”ni yasağa gerekçe gösterdi.

 

MKM YASAĞI DİNLEMEDİ

 

Yaşanan son yasak ise Mezopotamya Kültür Merkezi’nin (MKM) 32’nci kuruluş yıl dönümü dolayısıyla “Özgür gelecek, özgür sanat” şiarıyla 16 Aralık’ta İstanbul Küçükcekmece’de bulunan Yahya Kemal Beyatlı Gösteri Merkezi’ndeki düzenlemeyi planladığı konser oldu. Konser 15 Aralık’ta Küçükçekmece Kaymakamlığı tarafından gerekçesiz bir şekilde yasaklandı. MKM ise bu yasak kararını tanımadığını belirterek, Bağcılar ve Sancaktepe'de eş zamanlı iki konser verdi.

 

MA / Tolga Güney