AMED - Beş kentteki cezaevine dair rapor hazırlayan Amed Açlık Grevleri İzleme ve Takip Koordinasyonu, açlık grevindeki tutsakların tekli hücrede tutulduğu, vitaminlerin ya eksik ya da hiç verilmediği, doktor kontrollerinin ise bugün değin yapılmadığını belirtti. 

 

Amed Açlık Grevleri İzleme ve Takip Koordinasyonu, tutsakların açlık grevi eylemine dair hazırladığı raporu İnsan Hakları Derneği (İHD) Amed Şubesi’nde düzenlediği basın toplantısıyla duyurdu. Toplantıya, Adalet Nöbeti’nde olan anneler ile çok sayıda sivil toplum örgütü temsilcisi katıldı. Amed, Xarpet, Meletî, Erzîngan ve Erzirom cezaevlerine 18 Ocak’ta yapılan ziyaretler neticesinde hazırlanan rapor paylaşılmadan önce açıklama yapan İHD Merkezi Hapishaneler Komisyonu Eş Sözcüsü Yusuf Erdoğan, cezaevlerinde 27 Kasım 2013 tarihinde başlatılan açlık grevinin bugün itibariyle 86’ncı günde olduğunu hatırlattı. 

 

Tutsakların eylemine karşılık iktidar ve yetkili kurumların sessizliğinin sürdüğünü dile getiren Erdoğan, “Mahpusların başta yaşam ve sağlık hakları olmak üzere tüm hakları devletin sorumluluğundadır. Açlık grevlerinin herhangi bir aşamasında olası şeker, tuz ve vitamin yasağı yaşam hakkı bağlamında zamana yayılmış işkence ve kötü muamele olarak ele alınabilecek bir tutumdur. Açlık grevine başlayan mahpuslara yaşamın devam etmesi için en az alınması gereken 5 büyük su bardağı su/sıvı, 2 çay kaşığı (2 gr) tuz, 5 yemek kaşığı şeker, 1 tatlı kaşığı karbonat ile 500 mg B1 vitamini içeren kompleks B vitamini preparatları sağlanmalıdır. Açlık grevi eylemi gerçekleştiren mahpusların sağlık çalışanları tarafından düzenli takip edilmesi, tecrit altında tutulmamaları ve zor kullanmaktan kaçınılması gerekmektedir” diye belirtti. 

 

‘TALEPLER KARŞILANSIN’

 

Tutsakların taleplerine temel hak ve özgürlükler esas alınarak yaklaşılmasını isteyen Erdoğan, “Talepler bu doğrultuda değerlendirilerek, çözüme kavuşturulmalıdır. Başta Adalet Bakanlığı olmak üzere ulusal ve uluslararası hukuk ve insan hakları kurumlarını bu konuda duyarlı olmaya davet ediyoruz” dedi. İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tutulan PKK Lideri Abdullah Öcalan ile cezaevindeki diğer tutsaklar Ömer Hayri Konar, Veysi Aktaş ile Hamili Yıldırım'ın 35 aydır aileleri ve avukatlarıyla görüştürülmediğini anımsatan Erdoğan, bunun Anayasa, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanuna aykırı olduğunu söyledi. 

 

Açıklamanın ardından rapor kamuoyu ile paylaşıldı. Raporda, yer alan tespit ve ihlaller şöyle aktarıldı: 

 

DİYARBAKIR 1 VE 2 NO’LU CEZAEVİ

 

Diyarbakır 1 No’lu Cezaevi’ne yapılan ziyaretle ilgili raporda, 27 Kasım 2023’ten bu yana açlık grevinin devam ettiği, iaşelerin verildiği ancak yetersiz olduğu, sağlık kontrollerinin sağlık personeli tarafından yapıldığı, henüz hekim kontrolü olmadığı, kontroller için personelin odaya geldiği bilgileri yer aldı. Hastane randevularının geç verildiği kaydedilen raporda, eylemdeki bazı hasta tutsakların sağlık sorunları yaşadığı ancak hastane sevklerinin geciktirildiği aktarıldı. 

 

Diyarbakır 2 No’lu Cezaevi’nde ise açlık grevinin 16 Ocak’ta başladığı, eylemdeki tutsakların iki kişilik odalara alındığı aktarılan raporda, vitaminlerin verilmediği, sağlık kontrollerinin sağlık personeli tarafından yapıldığı, henüz hekim kontrolü olmadığı, kontroller için personelin odaya geldiği, ihtiyaç duyulduğu zaman doktora ulaşılamadığı, greve girdikleri gerekçesiyle disiplin soruşturması açıldığı ihlalleri sıralandı. Ayrıca hastane sevkleri sırasında tutsaklara çıplak aramanın dayatıldığı, kabul edilmezse tek tip elbise uygulamasının dayatıldığı bunun da kabul edilmemesi halinde cezaevinden çıkışlarının engellendiğine yer verilen raporda, “Doktorların yazdığı ilaçlar dışında başka ilaçların getirildiği, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının infazı kapsamında tekli hücrede kalan mahpusların sürekli olarak havalandırma saatlerinin değiştiği, buna tepki verilince de sosyal faaliyetlerden men cezası şeklinde disiplin cezalarının verildiği aktarılmıştır” denildi. 

 

DİYARBAKIR KADIN CEZAEVİ 

 

Raporda, Diyarbakır Kadın Kapalı Cezaevi’ne dair de tespitler de şöyle sıralandı: “Bu ay boyunca hastane sevklerinin yapılmayacağına ilişkin kendilerine bilgi verildiği aktarıldı. İlk iki gün hapishane idaresinin grev süresinin bitiminden sonra bir kısım mahpusun hastaneye çıkarıldığı, demir kelepçe takıldığı ve fazlaca sıkı bir şekilde olduğunun personele belirtilmesine karşın çıkarılmadığı veya gevşetilmediği ve hatta sözlü tartışmanın yaşandığı, grevden sonra verilen yemeklerin kötü olduğu, haşlanmış katı patates ve pirinç lapası verildiği, mahpusların kendi imkânları ile çorba yapabildikleri, revirdeki doktora rahatsızlıkların iletildiği ancak sevklerin sağlanmadığı belirtilmiştir.”

 

ERZİNCAN KADIN CEZAVİ

 

Erzincan Kadın Kapalı Cezaevi’nde yaşanan hak ihlalleri raporda, “Tek kişi greve girdiğinde baskı ve fiziki müdahale durumun geliştiği, açlık grevine giren mahpusların tekli hücreye alınmayı kabul etmediği için işkenceye maruz kaldığı, ikişer kişi olacak şekilde mahpusların eyleme devam ettikleri, grev süresince günlük olarak 2 yemek kaşığı şekerlenmiş bal, 2 yemek kaşığı tuz, 4 yemek kaşığı şeker, 1 veya 2 dilim limon, 5 kutu 200 ml (portakal suyu, şeftali suyu, kayısı, karışık) meyve suyu verildiği, B1 vitaminin alınmasına izin verildiği ancak bunu iaşe bedelinin dışında karşılandığı, kantinden alışverişin yapılmasına izin verilmediği, sadece su alınabildiği, sağlık kontrollerinin evirde görevlendirilen vardiya personeli tarafından yapıldığı, henüz hekim kontrolü olmadığı, ihtiyaç duyulduğu zaman doktora ulaşılamadığı, askerin tacize varan arama yapmasından ötürü hastaneye çıkılamadığı, kan tahlillerinin yapılmadığı, ölçümlerin bulundukları odada yapıldığı belirtilmiştir” şeklinde sıralandı. 

 

ERZİNCAN T ve L TİPİ

 

Erzincan T ve L Tipi Kapalı Cezaevi’nde yaşanan ihlaller, raporda şöyle aktarıldı: “Greve giren mahpusların tekli odalara alındıkları, kirli hücrelerin mahpus tarafından temizlendiği, günde sadece bir saat havalandırmaya çıkılmasına izin verildiği, bir avuç kadar tuz, iki avuç kadar şeker, küçük paket şeklinde şekerlenmiş bal, karbonat, bir kutu 200 ml şeftali suyu, yarım limon verildiği, vitaminlerin verilmediği, su ihtiyacının kendileri tarafından kantinden karşılandığı, örgütsel haberleşmeyi sağladığı gerekçesiyle mektuplara el konulduğu, verilen dilekçelerin işleme koyulmadığı, sağlık kontrollerine götürülen mahpusların onur kırıcı muamelelere maruz kaldığı belirtilmiştir.”

 

ELAZIĞ 1 VE 2 NOLU YÜKSEK GÜVENLİKLİ CEZAEVİ 

 

Raporda, Elazığ 1 ve 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde de iaşelerin yetersiz olduğu, tutsakların sosyal aktivitelere çıkarılmadığı ve kitap sınırlanması ihlallerinin yaşandığı aktarıldı.  

 

AKÇADAĞ T TİPİ KAPALI CEZAEVİ 

 

Malatya Akçadağ T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan tutsakların 11 Ocak’tan bu yana 5’er günlük süreyle açlık grevinde olduğu belirtilen raporda, “Açlık grevine giren mahpusların tekli koğuşa alındıkları, refakatçi taleplerinin kabul edilmediği, sosyal aktivite haklarının engellendiği ve tuz, şeker, karbonat ve meyve suyunun iaşe hakkının altında verildiği, vitaminlerin ise verilmediği aktarılmıştır” denildi.

 

DUMLU 1 VE 2 NOLU CEZAEVİ 

 

Erzurum Dumlu 1 ve 2 Nolu Cezaevleri’nde açlık grevinin Aralık 2023’de başladığı belirtilen raporda, greve giren tutsakların tekli odalara alındığı, havalandırmaya çıkarılmadıkları, su, tuz ve şeker gibi iaşelerin verildiği, meyve suyu, ayran gibi iaşelerin ise hiç verilmediği ya da yetersiz verildiği kaydedildi. Ayrıca raporda, greve giren tutsaklar hakkında disiplin soruşturmalarının açıldığı ve bir ay etkinliklerden yoksun bırakma cezası verildiği belirtildi. 

 

OLTU T TİPİ CEZAEVİ

 

Raporda, Erzurum Oltu T Tipi Cezaevi’nde ise grevde olan tutsaklara disiplin cezaları verildiği, tansiyon ve ateş ölçümlerinin yapıldığı ancak şeker ölçümlerinin yapılmadığı bilgisi yer aldı. 

 

Amed Açlık Grevleri İzleme ve Takip Koordinasyonu’nda yer alan kurumlar şunlar: “Diyarbakır Barosu İnsan Hakları Derneği Diyarbakır Şubesi, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği Diyarbakır Şubesi, Diyarbakır Tutuklu Aileleri ile Yardımlaşma Derneği, Diyarbakır Tabip Odası, Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası Amed Şubesi.”