ANKARA - DEM Parti, engellilerin istihdam ve temel yurttaşlık geliri haklarına dair kanunlarda değişiklik yapılması için Meclis’e kanun teklifi verdi.
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Grup Başkanvekilleri Gülistan Kılıç Koçyiğit ve Sezai Temelli, engellilerin istihdam ve temel yurttaşlık geliri haklarına ilişkin çeşitli kanunlarda değişiklik yapılması amacıyla Meclis Başkanlığı’na kanun teklifi verdi.
Türkiye’nin, 2009 yılında imzaladığı Birleşmiş Milletler (BM) Engelli Hakları Sözleşmesi’nin ve 2005 yılında yasalaşan Engelliler Hakkında Kanun’un gerekliliklerini yaygın ve sistematik bir şekilde yerine getiremediği kaydedilen teklifte, resmi verilerle nüfusun yüzde 12’sini oluşturan engellilerin temel hak ve özgürlüklerinin tanınması ve uygulanması, engellilerin yoksulluk ve ekonomik kriz karşısında korunması için acil alınması gereken tedbirlerin de henüz uygulanmadığı belirtildi.
BÜTÇEDEN ALDIĞI PAY YÜZDE 2’NİN ALTINDA
Sayısı 10 milyon üzerinde olan engellilerin ekonomik sorunlarının çözüme kavuşturulması gerektiği aktarılan teklifte, her yıl en az 30 bin engellinin ataması gerektiğini belirtildi ve “Milyonlarca engellinin bütçeden aldığı pay yüzde 2’nin altındadır. Bu bütçe arttırılmalı ve eğitim-sağlık-sosyal hizmetler alanında insan onuruna yakışır yaşam koşulları ile engelli ödenekleri ödenmelidir. Şu anda yapılan ödemeler yoksulluk sınırının yüzde 10’u düzeyinin de altındadır” ifadelerine yer verildi.
Teklifte, nöro-çeşitli birey, SMA, Serepral Palsi, SSPE ve Down Sendromu ve Alzheimer olan kişi ve ailelere dönük gerekli sosyo-psikolojik ve ekonomik deste amacıyla “erdemli bir kamu hizmeti” sunulması gerektiği belirtildi.
TEKLİF İÇERİĞİ
Teklif içeriğinde yer alan maddeler ise şu şekilde:
“*Engelliler de tüm yurttaşlar gibi bir gelire sahip olmalıdır. Devlet iş ve gelir sağlayamadığı tüm engellilere en az asgari ücretin altında bir gelir desteği sunmalıdır.
*Kamu işyerlerinde engelli istihdam kotası daha yüksek ve somut uygulamalarla desteklenmelidir. Engelli kamu görevlisi sayısının belirli bir dönem içerisinde engelli nüfus oranına yaklaştırılması gereklidir.
* Kamu kurumlarında istihdam edilen engellilerin yüzde 90’a yakını yardımcı hizmetler sınıfında istihdam edilerek kamuda en düşük maaşları alma durumunda bırakılmaktadır. Hem maaş hem de kariyer, hizmet içi eğitim ve diğer temel çalışma hakları açısından ayrımcılığa maruz kalan engelli kamu emekçilerinin mali özlük haklarının Genel İdari Hizmetler (GİH) sınıfına uygun şekilde düzenlenmesi bu eşitsiz uygulamayı kısmen telafi edecektir.
* Belli bir engel oranının üzerinde olan ve kendi özbakımını yapamayan bireylerin özbakımını üstlenen kadınların “Evde Bakım Aylığı” adı altında aldığı ödenek 2024 yılı için asgari ücretin yarısının bile altında kalmıştır. Bu düzenleme ile yıllarca büyük bir emek veren kadınların ve özellikle annelerin emeklilik hakkının tanınması amaçlanmıştır. 15 yıl bu kapsamda hizmet sunanların emeklilik yaş şartı aranmaksızın yaşlılık aylığı bağlanması düzenlenmiştir.
*E-KPSS kapsamında atama bekleyen engelli yurttaş sayısı yüz elli bin kişiye yaklaşmıştır. Bu sayının yıllar içerisinde artacağı üniversite öğrencisi olan engelli sayısından da anlaşılmalı ve gerekli bütçe ve atama süreçleri planlanmalıdır. Bu kapsamda 2025 yılı bütçesiyle başlayarak her yıl en az 30.000 engelli kamu emekçisinin istihdamı için bu düzenleme yapılmalıdır.”