HABER MERKEZİ - Nobel ödüllü 69 isim, İmralı tecridine karşı uluslararası kuruluşlara mektup göndererek, "Öcalan'ın İmralı'dan serbest bırakılmasını ve askıya alınan müzakerelerin yeniden başlatılmasını talep ediyoruz" diye kaydetti. 

 

Nobel ödüllü 69 isim, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi (AK BK), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT) ve BM İnsan Hakları Komitesi'ne (OHCHR) mektup yazdı. Mektup, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) Ofisi, AK BK Başkanı Gabrielius Landsbergi, CPT Başkanı Dr. Alan Mitchell ve AİHM Başkanı Marko Bošnjak’a gönderildi. 

 

MEKTUBUN TAM METNİ

 

Bergen Üniversitesi Psikoloji Fakültesi Eğitim Bölümü Prof. Kariane Westrheim tarafından yollanan mektupta, "Abdullah Öcalan’ın İmralı'dan serbest bırakılması ve askıya alınan müzakerelerin yeniden başlatılması çağrısında bulunuyoruz" denildi.

 

Mektupta şu ifadelere yer verildi: "Biz, imzacı Nobel Ödüllü kişiler, Kürt lider Abdullah Öcalan'ın 25 yıldır Türkiye'nin İmralı Adası'nda ailesinin, avukatlarının ve diğerlerinin sürekli çabalarına rağmen tutulduğu koşullar konusundaki süregelen ve derinleşen endişemizi ifade etmek için yazıyoruz. Aşağıda anlatılan, 25 Mart 2021'de dış dünyayla son iletişiminin ardından, bu koşullar daha da kötüleşmiştir.

 

İnsan haklarını koruma ve işkenceyi önleme görevini üstlenen Avrupa ve uluslararası kuruluşlar olarak, onun on yıllar süren hapis cezası ve Türk hükümeti tarafından tutukluluğu boyunca haklarının çeşitli ihlalleri size yabancı değil. Bu, Nobel Ödüllü kişilerin Bay Öcalan'ın tutukluluğu ve Türkiye'deki diğer siyasi mahkumlar hakkında yazdığı ilk mektup da değil.

 

Ocak 2019'da, hapse atılmış Kürt milletvekili Leyla Güven'in öncülüğünde Türkiye genelindeki hapishanelerde açlık grevlerinin yapıldığı dönemde, 50 Nobel Ödüllü kişi açlık grevcilerini destekleyen ve Öcalan'ın tecridinin sona erdirilmesi çağrısında bulunan mektuplar imzalamıştı. O dönemde imzaladığımız çeşitli mektuplar, İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Avrupa Komisyonu, Avrupa Konseyi ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'a hitaben yazılmıştı.

 

Tekrar yazıyoruz çünkü Öcalan'ın avukatları, muhtemelen açlık grevleri ve uluslararası baskı sayesinde, 2019 yılında nihayet onunla beş kez görüşebilmişlerdi. Ancak bu görüşmeler 2011'den bu yana yapılan ilk görüşmelerdi ve avukatlarının o tarihten bu yana onu görmesine izin verilmedi. Yukarıda belirtildiği gibi, son bilinen dış temas, 25 Mart 2021'de kardeşiyle yaptığı telefon görüşmesiydi. Haklarının azaltılmasına itiraz ederken ve "yasanın uygulanması gerektiğini" ve avukatlarının kendisiyle görüşmesine izin verilmesi gerektiğini söylediğinde, görüşme kesildi. Görüşme sadece iki dakika sürmüştü.

 

Bu açık mektubu imzalayan Nobel Ödüllü kişilerin ve uluslararası toplumdaki diğerlerinin endişesi, sadece onun tecridinden ve haklarının sürekli ihlal edilmesinden değil, aynı zamanda burada adreslenen Avrupa kuruluşları ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi tarafından kendisi adına anlamlı bir çaba gösterilmemesinden kaynaklanmaktadır. Hakları Türk anayasası ve iç mevzuat, Avrupa Birliği tüzük ve yönetmelikleri ve uluslararası hukuk tarafından garanti altına alınmış olmasına rağmen, bunların hiçbirinin önemi yok gibi görünüyor.

 

Öcalan'ın iletişimsiz hapsedilmesine son vermek amacıyla, avukatları 29 Temmuz 2022'de Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi'ne (OHCHR) başvurmuş ve bu tür iletişim yasaklarına karşı bir tedbir talebinde bulunmuştur. OHCHR, Türkiye'ye iletişimsiz hapsedilmenin sonlandırılması ve avukatlarına derhal ve sınırsız erişim sağlanması çağrısında bulundu. Ancak, Türk hükümeti bu yasağa yasal bir dayanak olmaksızın Komite'ye verdiği yanıtlarla bu yasakları savundu. OHCHR tarafından kendisi adına başka bir adım atılmadı.

 

Burada adreslenen üç Avrupa kuruluşundan CPT, İmralı Cezaevi ve mahkumlarına en fazla erişim sağlamış ve oraya yaptığı ziyaretler hakkında 30 rapor yazmıştır. Buna rağmen, bu ziyaretlerin ve raporların Öcalan'ın tedavisi üzerinde ne etkisi olduğu belirsizdir. Örneğin, CPT'nin Eylül 2022'de cezaevini ziyaret ettiğini duyurmasına rağmen, avukatlarıyla yaptığı sonraki görüşmede bu ziyaret hakkında onlara herhangi bir bilgi vermeyi reddetmiştir.

 

Ancak artan uluslararası baskı sonucunda, CPT 23 Şubat 2024 tarihli bir basın açıklamasında, 2022'deki ziyareti sırasında üyelerinin Bay Öcalan ve orada tutulan diğer üç mahkumla görüştüğünü ve onları mülakat ettiğini doğruladı. O ziyarete dair bir raporu 2023 yazında tamamlamış olmasına rağmen, Türk hükümeti onun kamuoyuna açıklanmasını onaylamadı. Öcalan'ın İmralı'daki 25 yıllık tecridi boyunca, 30 CPT raporundan sadece üçü yayımlanmasına izin verilmemiştir.

 

Türk hükümetinin bu son raporun yayımlanmasını engellemesi özellikle endişe vericidir, çünkü CPT önceki raporunda İmralı'daki mahkumların muamelesi hakkında olumlu hiçbir şey söylememişti. Ayrıca, CPT gözlemlerini hükümet onayı olmaksızın kamuoyuna açıklama prosedürünü başlatma yetkisine sahiptir. Ayrıca, mahkumların koşulları ve muamelesiyle ilgili tavsiyelerine uymayan devletlere karşı harekete geçebilir. Ancak Komite bu adımları atmamıştır. Tüm bunlar CPT'nin kimi koruduğu sorusunu gündeme getiriyor: Devleti mi yoksa CPT'nin koruması gereken insanların haklarını mı?

 

YÜKÜMLÜLÜKLERİNİZİ YERİNE GETİRİN

 

Aynı soru Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) için de sorulabilir. AİHM, 2014 yılında Öcalan'a verilen ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının işkence yasağına aykırı olduğunu ve yasada bazı değişiklikler yapılması gerektiğini belirtmiştir. Bakanlar Komitesi, AİHM kararlarının uygulanmasını izlemek ve sağlamakla görevlidir. Türkiye bu kararı uygulamamış, ancak Bakanlar Komitesi bu konuyu gündemine 2021'de almış ve bugüne kadar uygulanması konusunda etkili bir adım atmamıştır. Bu kuruluşların tümünü, Abdullah Öcalan'ın haklarının korunmasına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmeye çağırıyoruz.

 

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türk ve Kürt halkları arasında barışa giden tek yolun Abdullah Öcalan ile diyalog ve müzakerelerden geçtiğini Oslo görüşmeleri (2009-2011) ve İmralı süreci (2013-2015) ile kabul etmiştir. Müzakereler o zaman meyve vermemiş olsa da, onların gerçekleşmiş olması müzakerelerin yolunun açık olduğunu ve bunların Bay Öcalan ile yapılması gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır. Onun İmralı'dan serbest bırakılmasını ve askıya alınan müzakerelerin yeniden başlatılmasını talep ediyoruz. Dünyanın insanları barış ve güvenli bir gelecek istiyor, biz de onlara bu arzularında katılıyoruz."

 

İMZACILAR 

 

Jody Williams, Nobel Barış Ödülü (1997)

Peter Agre, Kimya, ABD, 2003

Thomas R. Cech, Kimya, ABD, 1989

Martin Chalfie, Kimya, ABD, 2008

Aaron Ciechanover, Kimya, İsrail, 2004

Johann Deisenhofer, Kimya, Almanya, 1988

 Gerhard Ertl, Kimya, Almanya, 2007

Joachim Frank, Kimya, ABD/Almanya, 2017

Walter Gilbert, Kimya, ABD, 1980

Alan Heeger, Kimya, ABD, 2000

Richard Henderson, Kimya, Birleşik Krallık, 2017

Robert Huber, Kimya, Almanya, 1988

Martin Karplus, Kimya, ABD, 2013

Roger D. Kornberg, Kimya, ABD, 2006

 Yuan T. Lee, Kimya, Japonya, 1986

Michael Levitt, Kimya, ABD/İsrail/Birleşik Krallık, 2013

Hartmut Michel, Kimya, Almanya, 1988

Paul L. Modrich, Kimya, ABD, 2015

John C. Polanyi, Kimya, Kanada, 1986

Jean-Pierre Sauvage, Kimya, Fransa, 2016

Richard R. Schrock, Kimya, ABD, 2005

Sir James Fraser Stoddart, Kimya, ABD/Birleşik Krallık, 2016

Arieh Warshel, Kimya, İsrail, 2013

Sir Oliver Hart, Ekonomi, ABD/Birleşik Krallık, 2016

 Finn E. Kydland, Ekonomi, Norveç, 2004

Eric S. Maskin, Ekonomi, ABD, 2007

Edmund S. Phelps, Ekonomi, ABD, 2006

J. M. Coetzee, Edebiyat, Güney Afrika, 2003

Elfriede Jelinek, Edebiyat, Avusturya, 2004

Herta Müller, Edebiyat, Almanya, 2009

Orhan Pamuk, Edebiyat, Türkiye, 2006

Wole Soyinka, Edebiyat, Nijerya, 1986

Harvey J. Alter, Tıp, ABD, 2020

Andrew Z. Fire, Tıp, ABD, 2006

H. Robert Horvitz, Tıp, ABD, 2002

Tim Hunt, Tıp, Birleşik Krallık, 2001

Louis J. Ignarro, Tıp, ABD, 1998

Barry J. Marshall, Tıp, Avustralya, 2005

Ardem Patapoutian, Tıp, Lübnan/ABD, 2021

Sir Peter J. Ratcliffe, Tıp, Birleşik Krallık, 2019

 Charles M. Rice, Tıp, ABD, 2020

Sir Richard J. Roberts, Tıp, ABD/Birleşik Krallık, 1993

Michael Rosbash, Tıp, ABD, 2017

Gregg L. Semenza, Tıp, ABD, 2019

Jack W. Szostak, Tıp, Birleşik Krallık/ABD, 2009

Mairead Corrigan-Maguire, Barış, İrlanda, 1976

Shirin Ebadi, Barış, ABD, 2003

Adolfo Perez Esquivel, Barış, Arjantin, 1980

Dmitry Muratov, Barış, Rusya, 2021

Oscar Arias Sanchez, Barış, Kosta Rika, 1987

Kailash Satyarthi, Barış, Hindistan, 2014

Rigoberta Menchu Tum, Barış, Guatemala, 1992

Jody Williams, Barış, ABD, 1997

Barry Clark Barish, Fizik, ABD, 2017

J. Georg Bednorz, Fizik, Almanya, 1987

Steven Chu, Fizik, ABD, 1997

Albert Fert, Fizik, Fransa, 2007

Sheldon Glashow, Fizik, ABD, 1979

David J. Gross, Fizik, ABD, 2004

Serge Haroche, Fizik, Fransa, 2012

Gerardus 't Hooft, Fizik, Hollanda, 1999

Takaaki Kajita, Fizik, Japonya, 2015

Ferenc Krausz, Fizik, Avusturya, 2023

John C. Mather, Fizik, ABD, 2006

Michel Mayor, Fizik, İsviçre, 2019

Konstantin Novoselov, Fizik, Birleşik Krallık, 2010

Giorgio Parisi, Fizik, İtalya, 2021

Roger Penrose, Fizik, Birleşik Krallık, 2020

Robert Woodrow Wilson, Fizik, ABD, 1978

David J. Wineland, Fizik, ABD, 2012