İsrail'in Lübnan'da çağrı cihazları ve telsizleri patlatarak, Hizbullah üyelerini hedef almasının ardından başlayan karşılıklı çatışmalar şiddetlenerek devam ediyor. Lübnan Çevre Bakanı Nasır Yasin, İsrail ile Hizbullah çatışmaların başladığı 8 Ekim 2023’ten bu yana ülkesinde ölenlerin sayısının bin 247’ye, yaralıların 5 bin 278’e çıktığını açıkladı.

 

Bilişim Uzmanı Füsun Sarp Nebil ve Ortadoğu Uzmanı İslam Özkan, İsrail’in son saldırılarını değerlendirdi. 

 

NEBİL: CASUSLUK SALDIRISIDIR

 

Bilişim Uzmanı Füsun Sarp Nebil, İsrail'in Lübnan'da çağrı cihazları ve telsizleri patlatmasının fiziksel ve bir casusluk saldırısı olduğunu belirtti. Hizbullah'ın kullandığı cihazın içine konulan bombanın basit bir teknolojik aletin içine konulması olduğunu belirten Nebil, bunun elektronik, teknolojik ve siber saldırı anlamına gelmediğini dile getirdi. Nebil, “Özetle Hizbullah’ın kullandığı çağrı cihazlarının içine 20 gram bir patlayıcı yerleştirilmiş ve bu uzaktan bir komutla patlatılmış. Buradaki farklı olan tek şey sayının çokluğudur. Hizbullah üyeleri, kullanmak için 5 bin kadar toplu cihaz alımı yapmış. Bu toplu alımın haberi önceden alınmış ve çağrı cihazlarının her birinin içine 20 gram patlayıcı yerleştirilmiş. Buna dair bazı görüntüler de var. Çağrı cihazlarını taşıyan kişiler bip sesinden sonra gelen mesaja bakmak için çıkaranlar gözlerini, belinde tutunlar ise böbrek gibi hayati organlarını kaybetti. Aynı komuta planlanmış elektronik bir devreyi, cihazın içine koyarsanız tek bir seferde ve uzaktan bir komutla, aynı anda patlatılabilir” diye belirtti.

 

'İSTİHBARAT ORGANİZASYONU’

 

İsrail’in bu saldırıyı nasıl organize etmesinin önemine vurgu yapan Nebil, “Hizbullah’ın elinde zaten bu çağrı cihazları vardı. Ancak Hizbullah’ın komutan ve liderlerinin üst üste öldürülmesinin sonucunda cep telefonlarında ve ellerindeki çağrı cihazlarında bir açık olduğunu fark etmişler. Bunun üzerinde yeniden sıfır cihaz satın almışlar. Burada asıl önemli olan İsrail’in bu cihazları nasıl aldıklarından haberdar olmasıdır. İsrail'in Hizbullah içinden haber alabildiği anlaşılıyor. Çağrı cihazlarına gönderilen ve koda hitap eden bir mesajla harekete geçirilmiş. Burada bir casusluk ve istihbarat organizasyonu görülüyor. Bu arada İsrail’in bu alımı tetiklemek için ellerindeki çağrı cihazlarına sızdığına dair bir olay yaratarak Hizbullah’ı bu alıma sürüklemiş olabilir” ifadelerini kullandı.

 

Nebil, “Bir tarafında İsrail var, arkasında ABD var, öbür taraftan İran, Lübnan ve Filistin var. İsrail cihazlarda yaşanan patlamalara ilişkin resmi bir açıklama yapmış değil. Benim gördüğüm kadarıyla bu biraz da bir korku iklimi yaratmaya dönük de bir hamledir” dedi.

 

ÖZKAN: İSRAİL BENZER SALDIRILARA DEVAM EDECEK

 

İsrail’in çağrı cihazlarıyla yaptığı saldırıya benzer bir saldırının daha önce gerçekleşmediğini dile getiren Ortadoğu Uzmanı İslam Özkan, bu saldırıyla birlikte savaşın karakterini değiştirdiğini söyledi. Yeryüzünde uzaktan sinyallerle yapılan saldırılar olduğunu ama bunların nokta atışı olduğunu kaydeden Özkan, “Örneğin Hamas’ın İzzeddin el-Kassam Tugayları'nın eski komutanlarından Yahya Abdullatif  Ayyaş, bu yöntemle öldürülmüştü. Ama daha önce bu kadar geniş ölçekli bir saldırı yaşanmamıştı. Tahran’da Haniye’nin öldürülmesine de bakıldığında yine cep telefonlarının sinyallerinin rol oynadığını görüyoruz.  Burada istihbarat bilgisi, teknik imkanlar, yeni teknolojilerle birlikte kullanımın sonucunda gerçekleştirilen bir saldırı olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla bu aşamadan sonra eğer önlem alınmazsa İsrail benzer saldırılar gerçekleştirmeye devam edecek” dedi.

 

'GENİŞ ÇAPLI SAVAŞ İHTİMALİ VAR'

 

Savaşın stratejik açıdan farklı bir aşamaya geçilip geçilmediği noktasında bir kesinlik olmadığını aktaran Özkan, Hizbullah'ın İsrail’in Kuzey’ine çok yoğun füze atışları yaparak geniş ölçekli misillemeler yaptığını söyledi. Hizbullah ve İran'ın, İsrail'in saldırılarına yönelik hemen karşılık vermemesini “stratejik sabır” olarak nitelendiren Özkan, “Stratejik sabır bu süreç her an kırılabilir. Daha doğrusu geniş çaplı bir savaşa dönüşme ihtimali her zaman var. Ama bu Hizbullah’ın ve İran’ın işine gelmediği için savaşı tırmandırmayacaktır” diye konuştu. 

 

Hizbullah'ın, İsrail’i Güney Lübnan'a çekerek bir kara saldırısı başlatma ihtimali olduğunu kaydeden Özkan, şunları kaydetti: “Hizbullah, karada İsrail ordusuyla bir gerilla savaşı yürüterek, İsrail’e büyük kayıplar verdirebilir. İsrail bir taraftan Gazze’de savaşırken diğer taraftan Kuzey’de bir cephe açmak istemiyor. Ama bunun bir limiti var. İsrail göz göre göre böyle bir kara saldırısına başlayabilir. Ama bunun 1982’de Beyrut'u işgal ettiği dönemde yaptığı gibi çok geniş ölçekli bir işgal olmayacak. Daha çok Lübnan'ın güneyindeki Litani Nehri'ne kadar ya da orada bir kanton bölge oluşturma amacıyla sınırlı bir kara harekatı başlatabilir. Böyle bir kara harekatında belli ölçeklerde kayıplar verebilir. Yani Hizbullah, İsrail’i kara harekatına çekmek için bir tuzak hazırlıyor olabilir.”

 

İSRAİL'İN KUZEY LÜBNAN’DAKİ HEDEFİ

 

İsrail'in şuanda en büyük sorunun Lübnan sınırına yakın Kiryat Shmona yerleşim yerinin boşaltılarak yaklaşık 100 bin İsrail vatandaşının yerinden edilmesi olduğunu belirten Özkan, “Yerlerinden edilen bu insanlar İsrail’nin farklı kentlerinde dağıtılmış vaziyetteler. Bunlar İsrail üzerinde çok büyük bir maliyet ve yük oluşturuyor. İsrail'in en büyük hedeflerinden birisi yerlerinden edilen insanların tekrar bu yerleşim yerlerine dönmesini sağlamaktır. Ama şu anda bunu garanti edebilecek hiçbir şey yok. Hizbullah'ın füze atışlarını, roketlerini engelleyebilecekleri bir şeyleri yok. Hamas füzelerine karşı geliştirilmiş olan Demir Kubbe sistemi son günlerde Hizbullah tarafından fırlatılan füzelerin birçoğunu engelleyemiyor. Demir Kubbe sistemi de çok koruyucu değil” ifadelerini kullandı.

 

HİZBULLAH'IN LÜBNAN’DAKİ ETKİSİ

 

Hizbullah’ın elindeki üst düzey silahları henüz kullanmadığına işaret eden Özkan, bu silahların içinde balistik füze veya etki gücü çok daha yüksek füzelerin olma ihtimalinin bulunduğunu söyledi. Yapılan saldırının ardından şu ana kadar 30 İsrail askerinin hayatını kaybettiğini, 450 civarında Hizbullah militanın yaşamını yitirdiğini aktaran Özkan, “Eğer savaşın dozu artarsa, Hizbullah çok daha etkili silahlar kullanabilir. Ayrıca sivil kayıplara yol açabilecek kimyasal depoları olmak üzere çok stratejik yerleri vurabilir. İsrail buna karşı çok daha etkili saldırılar gerçekleştirebilir. İsrail, Hizbullah arasında yaşanan savaş iki devlet arasında yaşanan bir savaş değildir. Hizbullah bir devlet değil ama Lübnan’da oldukça etkili bir örgüt. Hükümeti ve ordunun desteğini arkasına almış 2006’dan sonra kendini çok daha fazla geliştirmiş bir örgüt. Özellikle tünelleri çok etkili kullandığını biliyoruz ve füzeleri de o tünellerde saklıyor. Dolayısıyla İsrail her ne kadar Hizbullah’ın üst düzey komutanlarını öldürmüş olsa da nihai anlamda bu savaşı kazandığı anlamına gelmiyor” dedi.

 

KARA SAVAŞI

 

Yaşanan düşük yoğunluklu savaşın daha geniş çaplı bir savaşa dönüşüp dönüşmeyeceği konusunun belirsiz olduğunu kaydeden Özkan, “İsrail şu ana kadar Hamas'a büyük kayıplar verdirmesine rağmen Hamas'ın kendini yenileme kapasitesine ortadan kaldıramadı. Dolayısıyla İsrail ne Gazze’de ne de Kuzeyde ortaya koyduğu hedeflerin hiçbirine ulaşmadı. İsrail'in hedeflerine ulaşmaması Netanyahu’yu daha da radikal yapmaya götürüyor. ABD seçimlerine kadar bir ateşkes görülmüyor. Netanyahu Trump'ı destekliyor ve Trump'ın kazanacağını umut ediyor. ABD seçimlerine kadar bu savaşın dozu artacaktır. Özellikle çağrı cihazlarının patlatılmasından sonra Ortadoğu'da bu tarz saldırıların artacağını söylemek mümkün” ifadelerin kullandı.  

 

‘AMAÇ İRAN'I DİZE GETİRMEK’

 

Mevcut teknolojik savaşların özellikle konum belirleme noktasında gerilla örgütler için çok dezavantajlı olduğunu kaydeden Özkan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Devletler bütün teknolojik imkanları kullanarak savaşı farklı bir boyuta taşıyabilir. Ama burada asıl olan iletişim istihbaratıdır. Bu iki unsur her şeyden önemli. Cihazları da bu konuda en usta kullanan taraf diğer tarafa üstünlük sağlayabilir. Bu savaşın önü açık ve ilelebet sürecek bir savaştır. İsrail’nin amacı varoluşsal düşmanı olarak gördüğü İran gibi devletler ve örgütleri mümkünse yok etmektir. Yani İran'ı da dize getirmektir. İran, ABD ve Hizbullah bu savaşın bölgeye yayılmasını istemiyor. Eğer seçimlerde Kamala Harris kazanırsa birkaç ay içinde ateşkesin sağlanacağına inanıyorum.”

 

MA / Esra Solin Dal