Di 23 salan de 34 hezar cinayetên kar: Divê karker ji bo mafên xwe xwe birêxistin bikin

img
STENBOL - Berpirsê Tenduristiya Kar û Ewlehiya Kar ê DÎSK'ê Tevfîk Guneş diyar kir ku di dema AKP'ê de nêzî 34 hezar karker jiyana xwe ji dest dane û got: "Çîna karkeran ji bo mafên xwe biparêze divê xwe birêxistin bike." 
 
Ji ber qanûnên ku desthilatê li dijî çîna karkeran çêkiriye, nekontrolkirin, tevdîrên nayên girtin, zext û şert û mercên xebatê yên neewle cînayetên karî di salên dawî de gihaştiye asta herî bilind. Li gorî daneyên sala 2023'yan yên ofîsa statîstîkê ya fermî ya Yekîtiya Ewropayê (YE) Eurostatê û Saziya Ewlehiya Civakî (SGK); Tirkiye di nava welatên herî zêde cinayetên karî lê diqewimin, di rêza yekemîn de ye. 
ZÊDETIRÎ 32 CINAYETÊN KARÎ
 
Li gorî daneyên Tenduristî û Ewlehiya Kar (ÎSÎG); di du mehên dawîn ên sala 2002'yan de 146, di 2003'yan de 811, di 2004'an de 843, di 2005'an de hezar û 601, di 2007'an de hezar û 44, di 2008'an de 866, di 2009'an de hezar û 171, di 2010'an de hezar û 710, di 2011'an de hezar û 710, di 2012'an de 878, di 2013'an de hezar û 235, di 2014'an de hezar û 886, di 2015'an de hezar û 730, di 2016'an de hezar û 970, di 2017'an de 2 hezar û 6, di 2018'an de hezar û 923, di 2019'an de hezar û 736, di 2020'î de 2 hezar û 427, di 2021'ê de 2 hezar û 170, di 2022'yan de hezar û 843 û di 2023'yan de jî hezar û 932 cinayetên karî qewimîne. 
 
Di meha Çile ya 2024'an de 161, di meha Sibatê de 149, di meha Adarê de 124, di meha Nîsanê de 165, di meha Gulanê de 142, di meha Hezîraê de 137, di meha Tîrmehê de 144 û di meha Tebaxê de jî 179 cinayetên karî ewimîne. 
 
 
Berpirsê Tenduristî û Ewlehiya Kar a Konfederasyona Sendîkayên Karkerên Şoreşger (DÎSK) Tevfîk Guneş, cînayetên karî nirxandin.
 
3 PÎVANÊN GIRÎNG
 
Guneş destnîşan kir ku di pratîka ewlehiya kar de sê pîvanên girîng hene û got ku asta rêxistinî ya çîna karkeran, pêkanînên heyî yên li kargehan û sererastkirinên navneteweyî yên krîterên navborî pêk tînin. Guneş got: "Mafên çîna karkeran û pêkanînên ewlehiya karî bi avaniya aborî ya welatekî ve girêdayî ne. Li Tirkiyeyê bi pêvajoya lihevkirina Yekîtiya Ewropayê re hewl hat dayîn hin rêzikname bên çêkirin. Di encama hevdîtinan de ku bi YE'yê re di sala 2004'an de hatin kirin, di warê tendurustî û ewlehiya karî de hin gav hatin avêtin. Lêbelê, pêdivî ye ku were pirsîn ka ev rêzikname heta çi radeyê hatine pêkanîn û di pratîkê de çiqas bandorker bûne."
 
‘MESELEYELE POLÎTÎK E'
 
Guneş da zanîn ku ev rêzikname hem li qada navneteweyî hem jî li Tirkiyeyê kêm mane û got ku ewlehiya karkeran li Tirkiyeyê mijareke siyasî ye. Guneş got: “Tenduristî û ewlehiya karî ne tenê pirsgirêkeke teknîkî ye, berovajî vê pirsgirêkeke siyasî ye. Ji ber ku tendurustî û ewlehiya karî rasterast bi pêvajoyên hilberîna welatekî û şert û mercên xebata karkeran ve girêdayî ye. Hemû rêziknameyên ku di vî warî de tên çêkirin, li gorî pêvajoyên aborî û siyasî tên çêkirin. Ji ber vê yekê, gava mirov çareserkirina pirsgirêkên tenduristî û ewlehiya karî tenê bi awayekî teknîkî bifikire, wê mijar sûkî bimîne." 
 
Guneş bi bîr xist ku Tirkiye di warê cînayetên karî de li Ewropayê di rêza yekemîn de ye û got ku di serdema AKP'ê de 34 hezar karkeran jiyana xwe ji dest dane. Guneş destnîşan kir ku sedemeke vê netevdîrgirtin û astengkirian rêxistinkirina karkeran. 
 
TÊKOŞÎNA RÊXISTINKIRÎ
 
Guneş destnîşan kir ku divê çîna karkeran bi sendîkayan re rêxistinbûn û têkoşîneke xurt pêş bixe û ji bo vê bang li rêxistinên girseyî yên demokratîk jî kir. Guneş axaftina xwe wiha domand: "Di vê mijarê de divê siyasetek bê pêşxistin û bê pêkanîn. Ji bo têkoşîneke bi vî rengî divê niyetek cidî, helwesteke polîtîk hebe û proje bê afirandin. Divê sendîka, zanîngeh û rêxistinên girseyî yên demokratîk bi hev re di nava pergaleke xweser û demokratîk de tevbigerin. Pêşketina sîstematîk wê bi vî awayî pêş bikeve." 
 
MA / Ferdî Bayram

Sernavên din

10/10/2024
11:10 TUÎK: Hejmara ciwanên bêkar zêde bû
11:02 Li Wanê atolyeya hunerê hat lidarxistin
10:48 2 zarokên diçûn kursa Quranê sê roj in winda ne
10:46 Hevserokê DEM Partiyê yê Îdirê Mehmet Selçûk hate binçavkirin
10:37 Jin ji bo tevlibûna mitînga ‘azadiyê’ derî bi derî xebatan dimeşin
10:32 Ji DEM Partiyê berteka Îdirê: Hûn ê nikaribin çok bidin deynîn
10:12 Girtiya ku tê îdiakirin ‘întîhar’ kiriye du rojan kelemçekirî tedawî kirin e
10:12 DEM Partî: Di kesayeta kurdan de serweriya gel hate binpêkirin
10:05 Komkujiya Garê di sala 9’an de ye: Em ê ji bîr nekin, nedin jibîrkirin
09:48 Rêxistina navê wê tune ye weke hinceta biryara komkirina nîşan dan
09:36 Li Êlihê li dijî belavkarên Yenî Yaşamê û dikandaran 'gef û tacîz'
09:35 Sînemager Buyukbeşe: Em ê li dijî sansurê bimeşin
Produktorê Muzîkê Kesanbîlîcî: Tecrîd encax bi helwesteke wêrek dikare bê şikandin
09:19 Kanên madenan xêr û bêra Qilebanê tune dikin
09:02 Endamên Delegasyona Navneteweyî: Kurd ji ber nasnameya xwe di girtîgehan de ne
09:00 10’Ê COTMEHA 2024’AN
08:58 Dadgeha Bilind cezayê Mizrakli erê kir
08:52 Polîsan bi ser avahiya DEM Partiyê ya Îdirê de girtin
08:44 Biryara komîsyona zarokan di Rojnameya Fermî de hate weşandin
09/10/2024
23:08 Li Mêrdînê qetilkirina jinan hat protestokirin: Em ê dest ji jiyanê bernedin
19:51 'Em ê li dijî komployê li ber xwe bidin'
16:54 Li Rihayê bîranîna 10’ê Cotmehê: Em ê girêdayî bîranîna wan bin
16:34 DEM Partiyê xwest Meclis ‘tundiya li dijî jinê’ lêkolîn bike
16:16 Rêveberiya Xweser: Rizgarkirina herêmên dagirkirî armanca me ya sereke ye
15:50 Di çalakiyên komployê de ‘azadiya’ Abdullah Ocalan hat xwestin
15:46 ‘Em ê biisrar li dijî komkujiyên jinan dengê xwe bilind bikin’
15:32 Tecrûbeyên têkoşîna jinan hatin nîqaşkirin
15:19 Wezareta Parastinê pirsên der barê ‘mayinê’ de bêbersiv hişt
15:13 Hunermendên binçavkirî dê sibe sewqî edliyeyê bên kirin
15:12 Waliyê Wanê piştî 13 rojan ji bo Kabaîşê daxuyanî da
15:12 Hevşaredara Misircê Aktîn hate berdan
14:59 Li Hesekê û Qamişlo bi deh hezaran kes komployê protesto kirin
14:25 Di doza ji ber gotina Qirkirina Ermenan de biryara beraetê hate dayin
14:07 Li Lîseya Îmam Xatîbê tacîza zayendî li xwendekarekê hatiye kirin
12:54 Komplo li gelek bajaran hate protestokirin
12:54 Karkerê di teqîna kargehê de birîndar bûbû jiyana xwe ji dest da
12:53 Li Îzmîrê bi boyaxê êrişî sînagogan hat kirin
12:43 CHP çû serdana DEM Partiyê
12:36 DEM Partî: Rêya demokratîkbûnê rakirina tecrîdê ye
12:35 Malbat û peykersaz beşdarî merasîma vekirina bîrdariya Komkujiya Garê nebûn
12:26 Du jinên Rojhilatî çand û erdnîgariya xwe bi cîhanê didin nasîn
12:03 Kesên li Mêrdînê hatibûn binçavkirin hatin berdan
11:59 Li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê protestoyên komployê
11:43 Jinan ji rayedaran re got: Temaşe neke, neaxive, pêşiyê li tundiyê bigirin
11:18 Gel vexwendin Qada Stasyonê: Em ê li Amedê rêya çareseriyê pêşkeş bikin
11:16 Bayindir: Rojava mîna stêrkan dibiriqe, divê Rojhilata Navîn bibe Rojava
10:57 Li dijî texrîbata ekolojiyê ya li Giyadînê dê çalakî bên lidarxistin
10:56 Prz. Şahîn: Dive ji bo ‘mafê hêviyê’ saniyekê jî neyê sekinandin
10:42 Unsal: Heke qala aştiyê bikin wê demê divê deriyên Îmraliyê bên vekirin
10:02 DBP’ê bi boneya komployê daxuyanî weşand: Xwedî li îradeya çareseriyê ya birêz Ocalan derbikevin
09:59 Hevşaredara Misircê hate binçavkirin
09:58 Ji sedan rezvanan tenê sê jê man
09:55 Ji Şandeya Aştiyê Padel: Ocalan ji bo pevçûnan çareyê dibîne
09:19 Êzidî li dijî peymana 9'ê Cotmehê têdikoşin: Tu hêz dê nekaribin vîna civaka êzidî bişikînin
09:19 Xerîb Hiso: Dagirkirina Serêkaniyê û Girê Spî berdewama komployê bû
09:07 Mehmet Ocalan: Derhiqûqtî bi erêkirina komplogeran didome
09:06 Ji bo girtiyê nexweş Gemîcîoglû serlêdana 'rawestandina înfazê'
09:05 Derhêner Kazim Oz: Sînemaya kurdî bi 'sansureke dersînor' re rû bi rû dimîne
09:01 Berdana Şitilay cara 4'an hat taloqkirin
09:00 ROJEVA 9’Ê COTMEHA 2024’AN
08/10/2024
21:30 'Ji Abdullah Ocalan re azadî' di rojevê de ye
21:25 ‘Yê ku aştiyek bi rumet bîne Ocalan e’
16:38 Li Amedê seferberiya 13’ê Cotmehê: Ji bo azadiyê em biherikin Qada Stasyonê
16:35 Rûniştina girtî ya Meclisê dest pê kir
16:23 4’emîn atolyeya ‘rojnamegeriya krîzê’ ya DFG’ê dest pê dike
16:00 AKP’ê û MHP’ê bi paş ve gav avêt: Ji bo cînayetên zarokan dê komîsyon bê avakirin
15:37 ÎHD’ê bang li NY’ê kir: Qirkirinê bidin sekinandin
15:10 Hestiyên di gorê de aydê Cem Garîpoglû ne
15:04 Li Edeneyê amadekariyên 13’ê cotmehê: Nifteya aştiyê li Îmraliyê ye
14:59 Zindana Amedê ya navenda îşkenceyê bû tê hilweşandin
14:57 Hatîmogûllari ji Bahçelî re got: Em ê gavên tên avêtin bişopînin
14:13 Bertek nîşanî toza ku ji kargeha kilsê belav dibe dan
13:55 Xwendekaran li Wanê komkujiyên jinan protesto kirin
13:54 Di doza Ozgur Gundemê de daxwaza ceza
13:10 Danişîna ewil a ‘Biaxive tu ji ku yî?’ hat lidarxistin
12:43 Besê Hozat bersiv da Bahçelî: Keremke Îmrali li wir e!
12:39 Hatîmogûllari: Em ji bo muzakere û guftûgoyê amade ne
11:16 Li Mêrdînê bi ser malan de girtin: Gelek kes hatin binçavkirin
10:53 Tundiya zilam: Lêdan, gef û êrişa zayendî
10:26 Ji AYM’ê biryara ‘binpêkirina mafê jiyanê’
10:12 Li Manîsayê winda bû, li Ûşakê cenazeyê wê hate dîtin
10:05 Erdogan got ‘armanc Tirkiye ye’: Meclis bi rojeva Îsraîlê dicive
09:51 Birayên ji hêla polîsan ve hatin derbkirin: Me tenê destûra lêgerînê xwest
09:46 Doza ku faîlê wê polîs e 8 sal in tê dirêjkirin
09:39 Ayhan ê bi Ocalan re rêwîtî kiribû: Ji bo mirovan bû hêvî
09:11 Girti Aslan: Girtiyên pîr û nexweş di hucreyên yek kesî de tên ragirtin
09:11 Konca: Abdullah Ocalan yekem rêber e ku banga şoreşa jinê kiriye
09:10 Rojnamevan Balekanî: Hilbijartina li Kurdistana Federe wê bandorê li tevahiya herêmê bike
09:08 Banga ji bo ‘Mitînga Azadiyê’: Divê jin di refên pêş de cih bigirin
09:06 Bavê Rojîn Kabaîş: Bila îdiaya wesayîta spî bê lêkolînkirin
09:04 Hevalê wî yê qawîşê mirina Kuday dît lê dozgeriyê nedît!
09:02 Li Şirnexê amadekariyên ‘Mitînga Azadiyê’: Gelê Botanê dê bi herike Amedê
09:00 ROJEVA 8'Ê COTMEHA 2024'AN
07/10/2024
20:17 Jin di têkoşînê de bi israr in: Em ji bo edalet û azadiyê li her derî ne
19:16 Hunermend Helîmê Omerî û Azad Bedran hatin binçavkirin
19:00 Banga ji bo Mîtînga azadiyê: Divê Amed ji bo aştiyê misyona xwe bilîze
18:41 11 roj in tu agahî ji Kabaîşê nayê girtin
15:39 Di çalakiya ‘Deng bide azadiyê de’ ji bo girtiyên nexweş bang
15:22 Komxebeta Tenduristiyê ya Girtîgehan: Girtiyên hatin berdan serpêhatiyên xwe vegotin
14:48 DFG’ê bang kir ku ‘Pêşî li qetilkirina rojnamevanan bê girtin’
14:26 Xwendekaran qetilkirina jinan protesto kirin