Parêzer Ortaç: Lihevkirina civakî bi rakirina tecrîda li Îmraliyê pêkan e

  • rojane
  • 10:27 28 Mijdar 2024
  • |
img

MÊRDÎN - Parêzer Civan Ortaç diyar kir ku lihevkirin û aştiya civakî bi rakirina tecrîda li Îmraliyê pêkane. Ortaç, da zanîn ku 4 hezar kes li girtîgehan hene ku li benda “mafê hêviyê” ne. 

Tecrîda girankirî ya li ser Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan ê li Girtîgeha Tîpa F a Îmraliyê tê ragirtin didome. Abdullah Ocalan, piştî tecrîda girankirî ya 43 mehan di 23’yê cotmehê de bi biraziyê xwe parlamenter Omer Ocalan re hevdîtin kir. Di hevdîtinê de Abdullah Ocalan got; “Heke şert û merc çêbibin ez xwedî wê hêza teorîk û pratîkim ku pêvajoya şer û tundiyê derbasî zemîna hiqûqî û siyasî bikim.” Piştî vê peyamê, ji bo hevdîtina bi parêzer û malbatê re biryara qedexeyê hate dayin. 
 
Di demeke ku hêj peyama Abdullah Ocalan tê nîqaşkirin de Serokê Giştî yê MHP’ê Devlet Bahçelî qala “Mafê hêviyê” kir û ev mijar dîsa bû rojev. 
 
KONSEYA WEZÎRAN TIRKIYE HIŞYAR KIR
 
Dadgeha Mafên Mirovan a Ewropayê (DMME) di 18’ê adara 2014’an de ji bo cezayê muebbeta girankirî yê bêyî mafê berdana bişert ê Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan weke binpêkirina “Mafê hêviyê” yê Peymana Mafên Mirovan a Ewropayê (PMME) qebûl kir. DMME’yê ji Tirkiyeyê xwest ku di vê mijarê de sererastkirinan bike. Lê belê tevî 10 sal derbas bûne jî Tirkiyeyê tu gav neavêt. Komîteya Wezîran a Konseya Ewropayê ku ji şopandina biryarên DMME’yê berpirsyar e, di navbera 17-19’ê îlonê de civiya û ji Tirkiyeyê xwest ku tevdîrên pêwîst demek beriya demekî bigire û heke neke dê di civîna îlona 2025’an de biryara navberê were amadekirin. 
 
Endamê Komîsyona Mafên Mirovan a Baroya Mêrdînê Civan Ortaç têkildarî “Mafê hêviyê” axivî. 
 
MAFÊ HÊVIYÊ
 
Ortaç, da zanîn ku “Mafê hêviyê” cara ewil di sala 1977’an de bi îçtîhadên Dadgeha Destûra Bingehîn a Federe ya Almanyayê derketiye holê û wiha got: “Piştre jî Dadgeha Destûra Bingehîn a Federe ya Almanyayê di sala 1988’an de biryarek da. DMME vê biryarê ji sala 1998’an heta niha nîqaş dike. Lê belê biryara ewil di sala 2013’an de da. Bi biryara Winterê ya Ingilistanê ya di sala 2013’an re bingeha ‘mafê hêviyê’ hate avêtin. DMME dibêje ku divê cezayên muebbeta giran û muebbetê heta dawiya emrê mirov nebin. Heke cezayên hefsê heta mirinê bidomin, wê demê di çarçoveya Xala 3’yemîn a PMME’yê de binpêkirina qedexeya îşkence û muameleya xerab derdikeve holê.” 
 
4 HEZAR KES JI ‘MAFÊ HÊVIYÊ’ BÊPAR E
 
Bi domdarî Ortaç anî ziman ku di demên dawî de gelek welatan cezayê îdamê ji qanûnên xwe derxist û li şûna wê cezayên muebbetê û yê muebbeta girankirî xistine dewrê. Ortaç, got: “Lê li hinek welatan ev ceza heta mirinê didomin. DMME jî dibêje; demekî pir dirêj mayina kesekî ya di girtîgehê de an jî heta mirinê, li dijî rûmeta mirovan derbekî giran e û divê ev sepan bi dawî bibe. Têkildarî vê jî dixwaze welat sererastkirinan bikin.” 
 
Ortaç, bal kişand ser biryara Komîteya Wezîran a Konseya Ewropayê û wiha pê de çû: “DMME’yê di biryara xwe ya têkildarî Abdullah Ocalan de dibêje ku ‘têkildarî berdana bişert pêvajoyeke nirxandinê xuya nake’ lewma dibêje PMME hatiye binpêkirin. Komîteya Wezîran jî di civîna xwe de gotiye ku divê Tirkiye di vê mijarê de mekanîzmayê ava bike û biryara venihêrînê daye. Di vê mijarê de a rast ne tenê Abdullah Ocalan, 4 hezar kes di vê rewşê de ne. Komîteya Wezîran a KE’yê ji Tirkiyeyê pirsî ye ka çend kes di vê rewşê de ne û Tirkiyeyê jî weke bersiv gotiye kul nêzî 4 hezar kes ji ‘mafê hêviyê’ bêpar hatiye hiştin.” 
 
'PÊDIVÎ BI SERERASTKIRINEKE NÛ HEYE’
 
Ortaç, got ku divê “Mafê hêviyê” were cîbicîkirin û wiha axivî: “Rêya vê jî ew e ku sererastkirina di xala demkî ya 2’yemîn a di Qanûna Têkildarî Înfazkirina Tevdîrên Ceza û Ewlehiyê ya Hejmar 5275’ê de were rakirin. Her wiha pêdivî bi sererastkirineke nû heye. Mafê hêviyê ji ber sererastkirinên di Qanûna Hejmar 5275 û Qanûna Têkoşîna li Dijî Terorê ya Hejmar 3713’ê tên astengkirin. Divê ev sererastkirin bên rakirin, yên nû bên çêkirin û mekanîzmaya venihêrînê bê avakirin.” 
 
‘DIVÊ TECRÎDÊ BI DAWÎ BIKIN’
 
Ortaç, bi lêv kir ku tecrîd bi tena serê xwe binpêkirineke giran a mafên mirova ye û wiha bi dawî kir: “Piştî gotinên Devlet Bahçelî yên têkildarî tecrîdê, ji hêla civakî ve ji bo lihevkirin û aştiya civakî jixwe divê tecrîd bê rakirin. Li rexekî em qala rakirina tecrîdê dikin û li rexa din jî sepana qeyûm dijîn. Lewma, rakirina tecrîdê girêdayî biryara rêveberiyê ye. Ji ber ku biryareke darazê nîne. Heke rakirina tecrîdê û mafê hêviyê bi hev re çêbibin dikare encam bê girtin.” 
 
MA / Ahmet Kanbal
 

Sernavên din

11/01/2025
10:30 Ji bo protestokirina Komkujiya Parîsê bi hezaran kes bi rê ketin
10:14 Di 10 rojan de 147 kes hatine binçavkirin
09:51 Ji ber Şaredariya Akdenîzê bang kirin: Dest ji vê bêhiqûqîtiyê berdin
09:48 SYKP: Çi dikeve ser milê me em ê pêk bînin
09:33 Hevseroka Giştî ya KESK'ê Koçak: Divê her kes rola xwe bilîze
09:12 Hat îdiakirin ku jina bejna wê 1.76 metre xwe bi destê derî ve daliqandiye: Gumanbar çawîşê pispor e
09:04 Hîle û xurdeyên 'endamtiyê' yên Partiya Sedsala Nû derketin holê
09:01 Hevserokê Giştî yê DAD'ê Kete: Çareserî bi Abdullah Ocalan pêkan e
09:00 ROJEVA 11'Ê ÇILEYA 2025'AN
10/01/2025
19:06 Ji KCK'ê daxuyaniya 'pêvajoyê'
18:59 Ji bo Rojîn Kabaîşê meş
16:19 Temenê wî mezin kiribû ceza lê hatibû birîn: Piştî 30 salan hate berdan
16:09 Rapora girtîgehên Herêma Egeyê ya OHD’ê: Di 2024’an de binpêkirin zêde bûn
15:34 Li pêşiya Şaredariya Akdenîzê civîna meclisê hat lidarxistin
15:26 Bakirhan banga ‘hinek cidî bin ev rê ne tu rê ye’ li îktîdarê kir
15:13 Doza Hrant Dînk taloqî 7’ê Sibatê hate kirin
14:58 Gel ber bi Bendava Tişrînê ve diherike
14:32 Berxwedana li pêşiya şaredariya dorpêçkirî didome
13:53 Êrişên ser Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê didomin
13:39 Turkyilmaz: Heta Ocalan azad nebe pêvajo dest pê nake
13:16 14 rêxistinên pîşeyî yên rojnamegeran: Çapemenî azad e, nayê sansûrkirin
12:56 Saeta ziyaretên ji bo Demîrtaş û Yuksekdag diyar bûn
12:45 Bîranîna Komkujiya Garê: Dê têkoşîna edaletê bidome
12:36 Danişîna doza Dayikên Şemiyê hate taloqkrin
11:57 Rojnamegerên jin ên girtî sewqî Girtîgeha Marmarayê hatin kirin
11:50 Polîsan tundî li xebatkarê paqijiyê yê şaredariyê kirin
11:41 Di qezaya li Nisêbînê de 2 ciwanan jiyana xwe ji dest dan
11:34 Malbatan ji bo hevdîtina li Îmraliyê serlêdan kirin
11:29 Karayilan: Ma li ku hatiye dîtin ku bi şer û gefan aştî tê kirin?
10:59 Gel li pêşiya Şaredariya Akdenîzê kom dibe
10:10 Kurên Agaçhanli yê AKP’î ku gumanbarên cînayetê ne ev 4 meh in winda ne
09:43 Berdevkê KKP'ê: Ji bo pêvajoyê divê Abdullah Ocalan azad bibe
09:43 Hiqûqnas Kanar: Wekî Mandela divê ji bo Abdullah Ocalan jî şert û mercên wekhev bên pêkanîn
09:32 Gef li girtiyê nexweş hatin xwarin
09:22 DEM Partiyê bang li her kesî kir ku bên pêşiya Şaredariya Akdenîzê
09:12 DEM Partî: Îktîdar dev ji pratîkên xwe yên darbekar bernade
09:01 PSAKD: Elewî rastî qirkirineke 'taybet' tên
09:00 Bertek nîşanî nevekirina tunelên li ser rêya Colemêrgê dan
09:00 ROJEVA 10’Ê ÇILEYA 2025’AN
08:44 Fransayê ji bo HSD’ê got: Em di ferqa deynê xwe yê ji bo şervanên azadiyê de ne
08:42 Li Hatayê erdhej çêbû
07:52 Hevşaredarên DEM Partiyî hatin binçavkirin, şaredarî di dorpêçê de ye
09/01/2025
16:59 Jinên hatin qetilkirin hatin bibîranîn: Têkoşîna azadiyê li her derê ye
16:57 Rozerîn Çukur a li Sûrê hatibû qetilkirin hat bibîranîn
16:38 Rojnameger Selamet Turan ji girtîgehê derket
16:23 Cenazeyên rojnamegeran dê li Rojava bên definkirin
16:09 Leyla Şaylemez hat bibîranîn: Em ê dev ji paradîgmaya azadîxwaziya jinê bernedin
16:06 Şande li Silopiyayê meşiya: Dê kamerayên wan li erdê nemînin
15:19 Îrmez li Meclisê bertek nîşanî astengkirina MA, JINNEWS û Yenî Yaşamê da
15:02 Fîdan Dogan li ser gora xwe hat bibîranîn
14:16 Sakîne Cansiz li ser gora xwe hat bibîranîn
14:13 DEM Partiyê têkildarî Abdullah Ocalan daxuyanî da: Bila her kes cidî nêz tevbigere
13:51 Ji bo rojnameger Selamet Turan biryara ceza û tehliyeyê
13:45 Ji bo rojnameger Topaloglû biryara tehliyeyê hate dayin
13:35 Jinên hatin qetilkirin li Nisêbînê tên bîranîn
13:13 Navên kesên di êrişa SÎHA’yan de hatin qetilkirin diyar bûn
13:09 Di doza Nezîr Tekçî de dê sibe biryar bê dayin
13:02 Buroya Hiqûqê ya Asrinê têkildarî Abdullah Ocalan daxuyanî da
12:15 Li Colemêrgê gelek kes hatin binçavkirin
12:11 11 sal berê li ser sînorê Kobanê bû, îro jî li ser sînorê Qamişloyê ye
11:41 Sakîne Cansiz li Dêrsimê hat bibîranîn: Em ê têkoşîna wê bidomînin
11:16 Parêzerên Abdullah Ocalan ji bo hevdîtinê serlêdan kirin
11:13 Malbata girtiyê hatiye derbkirin serlêdana sûc kir
11:03 Nisêbîn talan kirin, dadgehê jî talanker parast
10:16 Dîlan Andok: Sarayê xeta berxwedanê ya jinên Kurd afirand
09:42 Tûnç Soyer: Temînata aştiyê demokrasî ye
09:25 Şenoglû: Ger aştî bê civakîkirin wê şer nemîne
09:24 'Ji bo muzakereyeke rast divê em zorê bidin qada navneteweyî'
09:01 Jin: Em ê tim pirsa 'Çi bû ji Rojînê?' bikin
09:01 'Pêkanîna jiyana demokratîk erka me hemûyan e'
09:00 ROJEVA 9’Ê ÇILEYA 2025’AN
08:45 Şandeya dixwest cenazeyan wergire ji deriyê sînor vegeriya
08/01/2025
16:20 Dewleta tirk bi SÎHA’yan êrişî gelê diçû Bendava Tişrînê kir
15:44 Li ser sînorê Qamişloyê bang kirin: Cenazeyên rojnamegeran teslîm bikin
15:18 HSD’ê ji ber bombebarankirina Bendava Tişrînê hişyarî da
15:02 Dozgerî ji bo rojnamegeran ‘kontrola edlî’ xwest
14:54 Ji bo danişîna doza rojnameger Topaloglû bang
14:53 Ji bo cenazeyên rojnamegeran bang li rêxistinên hiqûqê hate kirin
14:41 Nexweşê penceşêrê Hadî Elçîçek cara duyemîn hate girtin
14:10 Li gelek bajaran çalakiyên nobetê tên destpêkirin
14:04 Metîn Goktepe li ser gora xwe hat bibîranîn
13:49 Gel ber bi Bendava Tişrînê ve diçe
13:12 Jinên li Parîs û Silopiyayê hatin qetilkirin hatin bibîranîn
13:06 Dewleta tirk li Kobanê wesayîtek kir hedef
13:05 Astengkirina şandeya dixwaze biçe cenazeyan wergire didome
12:47 Girtî ji ber zexta lêgerîna tazî neçûn hevdîtinê
12:44 Li Sîncanê girtiyên jin xistine qawîşên bi ritûbet
12:10 Stran û klîba ji bo Sakîne Cansizê hate weşandin
12:08 Rojnamegerên binçavkirî sewqî edliyeyê hatin kirin
11:59 ‘Astengkirina anîna cenazeyan zilm e’
11:58 DEM Partî: Cînayeta Goktepe ne cînayeta ewil ne jî ya dawî bû
11:28 Aslan ê 94 salî her roj ji Kerboranê tê ser sînor û tev li berxwedanê dibe
11:04 Bendava Tişrînê tê bombebarankirin
10:58 Bi hezaran kes ber bi Bendava Tişrînê ve diçin
10:54 Tehliyeya Erden ê 30 sal in girtî ye ji bo 6 mehan hate taloqkirin
10:50 Li gorî Abdullah Ocalan rol û girîngiya Meclisê
09:58 Midûrê emniyetê ji şandeyê re got: Em li benda agahiya Enqereyê ne
09:57 Piştî benzînê îcar jî li motorînê zem hate kirin
09:56 Li ser sînor lêpirsîna înfazê: Serpelê gule reşandî piştre îstirhet kiriye!
09:31 ‘Sakîne Cansiz yek ji jinên herî bibandor bû'