Parêzer Ortaç: Lihevkirina civakî bi rakirina tecrîda li Îmraliyê pêkan e

  • rojane
  • 10:27 28 Mijdar 2024
  • |
img

MÊRDÎN - Parêzer Civan Ortaç diyar kir ku lihevkirin û aştiya civakî bi rakirina tecrîda li Îmraliyê pêkane. Ortaç, da zanîn ku 4 hezar kes li girtîgehan hene ku li benda “mafê hêviyê” ne. 

Tecrîda girankirî ya li ser Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan ê li Girtîgeha Tîpa F a Îmraliyê tê ragirtin didome. Abdullah Ocalan, piştî tecrîda girankirî ya 43 mehan di 23’yê cotmehê de bi biraziyê xwe parlamenter Omer Ocalan re hevdîtin kir. Di hevdîtinê de Abdullah Ocalan got; “Heke şert û merc çêbibin ez xwedî wê hêza teorîk û pratîkim ku pêvajoya şer û tundiyê derbasî zemîna hiqûqî û siyasî bikim.” Piştî vê peyamê, ji bo hevdîtina bi parêzer û malbatê re biryara qedexeyê hate dayin. 
 
Di demeke ku hêj peyama Abdullah Ocalan tê nîqaşkirin de Serokê Giştî yê MHP’ê Devlet Bahçelî qala “Mafê hêviyê” kir û ev mijar dîsa bû rojev. 
 
KONSEYA WEZÎRAN TIRKIYE HIŞYAR KIR
 
Dadgeha Mafên Mirovan a Ewropayê (DMME) di 18’ê adara 2014’an de ji bo cezayê muebbeta girankirî yê bêyî mafê berdana bişert ê Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan weke binpêkirina “Mafê hêviyê” yê Peymana Mafên Mirovan a Ewropayê (PMME) qebûl kir. DMME’yê ji Tirkiyeyê xwest ku di vê mijarê de sererastkirinan bike. Lê belê tevî 10 sal derbas bûne jî Tirkiyeyê tu gav neavêt. Komîteya Wezîran a Konseya Ewropayê ku ji şopandina biryarên DMME’yê berpirsyar e, di navbera 17-19’ê îlonê de civiya û ji Tirkiyeyê xwest ku tevdîrên pêwîst demek beriya demekî bigire û heke neke dê di civîna îlona 2025’an de biryara navberê were amadekirin. 
 
Endamê Komîsyona Mafên Mirovan a Baroya Mêrdînê Civan Ortaç têkildarî “Mafê hêviyê” axivî. 
 
MAFÊ HÊVIYÊ
 
Ortaç, da zanîn ku “Mafê hêviyê” cara ewil di sala 1977’an de bi îçtîhadên Dadgeha Destûra Bingehîn a Federe ya Almanyayê derketiye holê û wiha got: “Piştre jî Dadgeha Destûra Bingehîn a Federe ya Almanyayê di sala 1988’an de biryarek da. DMME vê biryarê ji sala 1998’an heta niha nîqaş dike. Lê belê biryara ewil di sala 2013’an de da. Bi biryara Winterê ya Ingilistanê ya di sala 2013’an re bingeha ‘mafê hêviyê’ hate avêtin. DMME dibêje ku divê cezayên muebbeta giran û muebbetê heta dawiya emrê mirov nebin. Heke cezayên hefsê heta mirinê bidomin, wê demê di çarçoveya Xala 3’yemîn a PMME’yê de binpêkirina qedexeya îşkence û muameleya xerab derdikeve holê.” 
 
4 HEZAR KES JI ‘MAFÊ HÊVIYÊ’ BÊPAR E
 
Bi domdarî Ortaç anî ziman ku di demên dawî de gelek welatan cezayê îdamê ji qanûnên xwe derxist û li şûna wê cezayên muebbetê û yê muebbeta girankirî xistine dewrê. Ortaç, got: “Lê li hinek welatan ev ceza heta mirinê didomin. DMME jî dibêje; demekî pir dirêj mayina kesekî ya di girtîgehê de an jî heta mirinê, li dijî rûmeta mirovan derbekî giran e û divê ev sepan bi dawî bibe. Têkildarî vê jî dixwaze welat sererastkirinan bikin.” 
 
Ortaç, bal kişand ser biryara Komîteya Wezîran a Konseya Ewropayê û wiha pê de çû: “DMME’yê di biryara xwe ya têkildarî Abdullah Ocalan de dibêje ku ‘têkildarî berdana bişert pêvajoyeke nirxandinê xuya nake’ lewma dibêje PMME hatiye binpêkirin. Komîteya Wezîran jî di civîna xwe de gotiye ku divê Tirkiye di vê mijarê de mekanîzmayê ava bike û biryara venihêrînê daye. Di vê mijarê de a rast ne tenê Abdullah Ocalan, 4 hezar kes di vê rewşê de ne. Komîteya Wezîran a KE’yê ji Tirkiyeyê pirsî ye ka çend kes di vê rewşê de ne û Tirkiyeyê jî weke bersiv gotiye kul nêzî 4 hezar kes ji ‘mafê hêviyê’ bêpar hatiye hiştin.” 
 
'PÊDIVÎ BI SERERASTKIRINEKE NÛ HEYE’
 
Ortaç, got ku divê “Mafê hêviyê” were cîbicîkirin û wiha axivî: “Rêya vê jî ew e ku sererastkirina di xala demkî ya 2’yemîn a di Qanûna Têkildarî Înfazkirina Tevdîrên Ceza û Ewlehiyê ya Hejmar 5275’ê de were rakirin. Her wiha pêdivî bi sererastkirineke nû heye. Mafê hêviyê ji ber sererastkirinên di Qanûna Hejmar 5275 û Qanûna Têkoşîna li Dijî Terorê ya Hejmar 3713’ê tên astengkirin. Divê ev sererastkirin bên rakirin, yên nû bên çêkirin û mekanîzmaya venihêrînê bê avakirin.” 
 
‘DIVÊ TECRÎDÊ BI DAWÎ BIKIN’
 
Ortaç, bi lêv kir ku tecrîd bi tena serê xwe binpêkirineke giran a mafên mirova ye û wiha bi dawî kir: “Piştî gotinên Devlet Bahçelî yên têkildarî tecrîdê, ji hêla civakî ve ji bo lihevkirin û aştiya civakî jixwe divê tecrîd bê rakirin. Li rexekî em qala rakirina tecrîdê dikin û li rexa din jî sepana qeyûm dijîn. Lewma, rakirina tecrîdê girêdayî biryara rêveberiyê ye. Ji ber ku biryareke darazê nîne. Heke rakirina tecrîdê û mafê hêviyê bi hev re çêbibin dikare encam bê girtin.” 
 
MA / Ahmet Kanbal
 

Sernavên din

23/12/2024
14:01 Êrişa li Bendava Tişrînê hate têkbirin
13:20 Rapora CHP’ê: Qeyûman bandor li 11 milyon û 202 hezar hilbijêran kirin
13:03 Doza rojnameya Ozgur Gundemê hate taloqkirin
12:57 Derheqê rojnameger Oznûr Deger de lêpirsîn hate destpêkirin
12:55 Seroka IFJ’ê: Tirkiye bi şêwazê mafyayê rojnamegeran hedef digire
11:14 Nivîskarê Fransî Franceschi: HTŞ ajandaya Erdogan bi cih tîne
10:27 ‘Berxwedana li Rojava ji bo pêşeroja Rojhilata Navîn pir girîng e’
10:10 Dayika Cîhan Bîlgîn: Pênûsa wê li erdê nehêlin
09:58 Bi 11 milyon û 246 hezar bêkaran ber bi sala 2025’an ve
09:56 'Ji bo polîtîkaya berfirehkirina Tirkiyeyê tu hincet nîne'
09:55 Makîneya Nazim dê tomarkirina heqîqetê bidomîne
09:01 Hevserokên DEM Partiyî: Divê Abdullah Ocalan were berdan
09:00 ROJEVA 23'YÊ KANÛNA 2024'AN
08:50 Rojnameya Xwebûnê bi manşeta “Pênûsa heqîqetê bûn” derket
07:10 DEM Partî DBP’ê bi Talabanî re hevdîtin kir
07:05 Di êrişa dewleta tirk de li Kobanê dayikek û zaroka wê hatin qetilkirin
07:00 Li Stenbolê 7 rojnameger û 2 siyasetmedar hatin girtin
22/12/2024
17:09 9 jê rojnameger 14 kes bi daxwaza girtinê sewqî edliyeyê hatin kirin
15:47 Li Reqayê 18 DAIŞ’î hatin girtin
15:41 Êrişên dewleta tirk û koma paramîlîter SMO’yê hatin protestokirin
15:16 Qetilkirina rojnamegeran hate protestokirin: Bûn dengê Rojava
15:15 DFG û MKG çûn serdana şîna rojnameger Nazim Daştan
15:05 DEM Partiyê bertek nîşanî lêpirsînan da
14:54 Rewşa girtiyê nexweş Arslan giran dibe: Li ber mirinê ye
14:46 Jinan şîna Cîhan Bîlgîn bi meşekê ziyaret kirin
14:15 Ji ber ‘Nazim Daştan û Cîhan Bîlgîn’ derheqê Baroya Stenbolê de lêpirsîn hat destpêkirin
14:04 Şîna rojnameger Nazim Daştan bi girseyî hat ziyarkirin
13:54 Rêxistinên rojnamegeran ên Başûr qetilkirina rojnamegeran şermezar kirin
13:41 Li Kongoyê keştî noqî avê bû: 38 kes mirin, 100 kes winda ne
11:51 Eniya Jinên Başûr ji bo Rojava bang kir
11:32 Helîkoptera ambulans li nexweşxaneyê xist û ket: 4 kes mirin
11:02 Halîde Turkoglû: Roj roja parastina şoreşa jinê ya Rojava ye
10:09 Dewleta tirk û komên paramîlîter gundên Kobanê topbaran kirin
10:06 Yek ji pêşengên şoreşa jinê: Evîn Goyî
09:52 Hejmara nû ya Kovara Jinê derket
09:51 Banga lêpirsînê: Mirina her rojnamegerekî/ê mirina rastiyê ye
09:24 Ji ber ‘Daştan û Bîlgîn’ derheqê T24 û Seyhan Avşarê de lêpirsîn hate destpêkirin
09:04 Sermayedaran xweza xwarin û xilas kirin
09:00 ROJEVA 22’YÊ KANÛNA 2024’AN
21/12/2024
16:49 Ji ser sînorê Qamişloyê bang kirin: Hûn nikarin Çapemeniya Azad bêdeng bikin
16:41 Hêrsa li dijî qetilkirina rojnamevanan: Em ê tim heqîqetê ragihînin
16:37 Ji Meclisa Jinên Sûriyeyê deklerasyoneke 13 xalî
16:32 Xwestin girtiyên bi nexweşîna Wernîcke Korsakoffê bên berdan
15:52 Xizmên windayan qetilkirina rojnamevanan şermezar kir
15:48 Ji bo Îsmaîl Bahçecî û rojnamevanên hatine qetilkirin doza edaletê kirin
15:42 Li sînor qetilkirina rojnamevanan hat protestokirin
14:39 HPG: PDK'ê kemîn danî pêşiya tîmek me
13:17 Li Girtîgeha Panosê îşkence li jinên girtî hat kirin
11:50 Ji bo cenazeyên rojnamevanan serlêdan
10:15 Rêxistinên çapemeniyê: Hedefgirtina rojnamevanan sûcê şer e
09:19 Malpera înternetê ya Yenî Yaşamê hat astengkirin
09:15 Navenda Şerê Cîhanê ya 3’emîn: Rojhilata Navîn
09:13 Ji Kongreya DYA'yê amadekariya sepandina mueyîdeyan li ser Tirkiyeyê
09:03 Tirkiyeyê di 5 salan de 13 rojnamevan qetil kirin
09:00 ROJEVA 21'Ê KANÛNA 2024'AN
20/12/2024
21:49 Ber bi sînorê Kobanê ve veguhastina tanqan
21:25 Kesên li Wanê hatin binçavkirin hatin berdan
20:07 IFJ: Bila berpirsên êrişa li dijî rojnamevanan hesab bidin
16:34 Şêx Murşîd El-Xeznewî: Divê Kurd bi yekdeng biçin Şamê
15:37 Doza ji ber protestokirina çekên kîmyewî hatibû vekirin hat taloqkirin
15:13 Israra Nazim a ji bo heqîqetê
15:10 PEN Internationalê bertek nîşanî qetilkirina rojnamegeran da
14:44 Polîsan erişî daxuyaniya li Wanê kirin: 10 jê rojnameger herî kêm 39 kes hatin binçavkirin
14:30 Nobeta ser sînor di roja 8’an de ye: Statûya Rojava nas bikin
14:18 Li ser sînorê Qamişloyê çalakiya nobetê: Çapemenî rûmeta me ye
13:53 CFWIJ: Hedefgirtina rojnamegeran sûcê şer e
13:43 DEM Partî: Em qetilkirina rojnamegeran lanet dikin
13:39 Malbata Abdullah Ocalan ji bo hevdîtinê serlêdan kir
13:38 Bakirhan: Li Rojava bi SÎHA’yan hûn nikarin meseleyê çareser bikin
13:06 Qetilkirina rojnamegeran hate protestokirin: Em ê pênûsa wan li erdê nehêlin
12:56 Banga îstîfayê li hevşaredara hatibû îxrackirin, kirin
12:41 Bertek nîşanî qetilkirina rojnamegeran dan: Kes nikare pênûsa heqîqetê bêdeng bike
11:56 Li Qamişloyê bang kirin: Dê têkoşîna Nazim û Cîhanê li erdê nemîne
11:45 Parlamenterên Swîsreyî ji bo Rojava bang kirin: Bikevin nava tevgerê
11:39 Êrişên ser Çapemeniya Azad di rojeva Meclisê de ne: Dê heqîqet bêdeng nebe
11:13 ‘Dê nekarin rastiyan bêdeng bikin’
11:08 Meşvanên ‘Çareserî û Azadiyê’ bang li Meclisê kirin: Berpirsyartiyê li xwe bigirin
11:05 Di kadraja Daştan de her tim têkoşîna gel hebû
10:08 DFG'ê qetilkirina rojnamegeran şermezar kir
09:59 Cîhan Bîlgîn ‘pêvajoyên dîrokî’ kişand û nivîsand
09:20 AYM'ê biryar da ku mafê darizandina adilane ya Bozan Karayilan hatiye binpêkirin
09:20 Li Botanê piştî 8 salan yekem şanoya Kurdî
09:05 2024: Di Şerê Cîhanê yê Sêyemîn de qonaxeke nû dest pê kir
09:03 Îdiaya li midûriyeta polîsan îşkence: Midûr derb kir, amîr tomar kir
09:02 Li Dêrsimê xetereya mayinan
09:00 ROJEVA 20'Ê KANÛNA 2024'AN
08:40 Rojnameger Nazim Daştan û Cîhan Bîlgîn hatin qetilkirin
19/12/2024
22:09 Piştgiriya ji bo daxwaza 'Bagawazên Aştiyê' didome
22:04 QSD: Operasyona paqijkirinê ya li Meidanê bi dawî bû
21:55 Hunermend li sînorê Qaişloyê daxuyanî dan: Em ê li hemberî êrişan rabin
20:02 Tirkiyeyê gundê Kobanê bombebaran kir
16:35 'Kurdên niha û sedsal berê ne wekî hev in'
16:16 Salvegera Komkujiya 19’ê Kanûnê: Tecrîd giran bû, binpêkirin zêde bûn
16:04 Tehliyeya Taşli ku 30 sal in girtî ye ji bo salekê hate taloqkirin
15:47 HSD’ê ji bo Kobanê bang kir
15:27 Ji Îzmîrê piştgiriya ji bo banga çareseriyê ya rewşenbîran
15:07 Parêzeran ji bo hevdîtina li Îmraliyê serlêdan kirin
15:07 Dayika Taybet Înan hat bibîranîn: Dê kujer hesabê bidin
14:50 'Bi tunehesibandina Kurdan re hûn ê aştiya navxweyî çawa pêk bînin?’
14:11 DEM Partiyê girtiyên hatibûn qetilkirin bi bîr anî