Çözüm sürecinin bitişi, savaşın başlangıcı olan 24 Temmuz’un üzerinden 5 yıl geçti. Öcalan’ın “AKP otoriterleşmek isterse kendini bitirir, faşizmi dayatırsa savaş başlar" uyarıları dinlenmedi. Öztürk Türkdoğan ve Ertuğrul Kürkçü’ye göre, çözümün yolu tecridin kaldırılmasından geçiyor.
Kürtlerin tarihsel hafızayla ortaya koydukları "Demokratik Türkiye" seçeneğinin bugün de temelleri Lozan’da atılan uluslararası korsanlık hukukunun hedefi olduğunu söyleyen Öcalan’ın avukatı Cengiz Çiçek, müvekkilinin “Ne inkâr ne isyan, çözüm demokratik cumhuriyet” diyerek çözümde ısrar ettiğini vurguladı.
Lozan Antlaşması’nı 20’nci yüzyılın en trajik olaylarından biri olarak tarif eden Abdullah Öcalan, "Lozan'la Musul-Kerkük petrolleri değil, aynı zamanda Kürtler kaybedilmiştir, Kürt-Türk tarihsel kardeşliği kaybedilmiştir" tespitinde bulundu.
Kürtler ile Türklerin “et ve tırnak” olduğu söylemleriyle 97 yıl önce kabul edilen Lozan Antlaşması, farklılıkları yok sayan tekçi ulus-devlet anlayışıyla yeni kurulan Cumhuriyeti'n kurucu kodlarından biri haline dönüştü. Bu tarihsel kırılma ile girilen devlet ve demokrasi krizi, ağırlaşarak bugünlere geldi.
OHAL mağduru muhafazakar kesimde sosyolojik değişim yaşandığını söyleyen HDP'li Ömer Faruk Gergerlioğlu, "Kendisini ülkücü, milliyetçi, maneviyatçı, muhafazakar, dindar tanımlayan insanların, sol-sosyalist camiaları ve Kürtleri çok daha iyi anlamaya çalıştığını görüyorum” dedi.
Birçok sorunun cevapsız kaldığı askeri kalkışmanın ardından “en fazla 1 buçuk ay” denilerek ilan edilen OHAL, 2 yıl sürdü ve ülke geleceğini derinden etkiledi. CHP’li Özgür Özel, OHAL sonrası “hesap vermeyi tercih etmeyen, denetlenemeyen keyfi ve otokratik bir yönetime” geçildi derken, DBP Genel Başkanı Saliha Aydeniz ise, OHAL’in valiler eliyle halen sürdürüldüğünü belirtti.
Üzerinden 4 yıl geçen 15 Temmuz darbe girişimine dair birçok soru hala cevapsız. Darbe Girişimi Araştırma Komisyonu'nun CHP'li üyesi Sezgin Tanrıkulu, asıl sorumluların ortaya çıkarılmasına AKP’nin engel olduğunu söylerken, Prof. Dr. Cem Kaptanoğlu'na göre, darbe girişiminin ardından toplumda yaratılan "rıza gösterme hali" artık etkisini yitiriyor.
Kongrelerine yönelik baskıların AKP’nin izlediği "Çöktürme Planı"nın bir parçası olduğunu ifade eden DTK Eşbaşkanı Berdan Öztürk, “DTK ne bir tabeladan ne de bir binadan ibarettir” diyerek, bu yönelimin özünde Türkiye halklarının geleceğine saldırı olduğunu vurguladı.
İktidarın DTK'yi hedef almasının Kürtlerin yeni pozisyonuyla alakalı olduğunu belirten Kongre'nin ilk eşbaşkanı Yüksel Genç, DTK'nin mühürlenmesine dair "Kürt sorununun çözümüne vurulmuş bir mühürdür" dedi.
Kürt sorununun çözümü için 2007'de yola çıkan DTK, çatısı altında topladığı 800 STÖ'yle birçok kongre, konferans ve çalıştaya imza attı. Tüm çalışmaları aleni yürüten, Meclis'e davet edilen ve İmralı Heyeti'ne üye veren DTK'nin kapısına, siyasi atmosfer değişince mühür vuruldu.
Ekonomik krizde çıkış olarak başvurulan borçlanma taşınamaz boyuta ulaştı. Bireysel kredi, hane halkı borcu, KOBİ’ler dahil özel ve kamu borçlarının gittikçe yükselmesi, kısa ve orta vadede iflaslara kapı aralarken, yoksulluk ve eşitsizliği derinleştirecek.
Suriye ve Libya iç savaşında taraf olan Türkiye, NATO ve ABD’ye karşı kullandığı Rusya partnerinden olmaya ramak kaldı. İdlib’de NATO desteği alan Türkiye ile çatışma noktasına gelen Rusya, Libya’da da Türkiye’nin gönderdiği gruplarla savaşıyor.
7 Haziran 2015 Türkiye’nin var olan ikili siyasetinin dışında üçüncü bir gücün ortaya çıktığının ispatıydı. Bu durumun devletin ayarlarını bozduğu için “darbe” yönteminin devreye konulduğunu ifade eden Ertuğrul Kürkçü, artık güçlü halk desteğiyle karşı duruşa işaret etti.
Meclis’te yaşananlar, kaçınılmaz şekilde akıllara 2 Mart 1994 ve 4 Kasım 2016 tarihlerini getirdi. İki dönem de barış ve demokrasiye karşı geliştirilen “siyasi darbe” olarak tanımlandı. AKP MYK toplantısının ertesi gününde, Türkiye siyasi tarihine bir kara sayfa daha eklendi: 4 Haziran 2020.
Zînî Wertê alanına konuşlandırılan pêşmergelerin sayısı azaltılsa da tamamen çekilmedi. YNK'nin güçlerin çekilmesi yönünde aldığı kararın ise KDP tarafından kabul edilmediği öğrenildi.