Dengelerin hızla değiştiği, bölge ve küresel güçlerinin karşı karşıya geldiği ve ikinci bir “Suriye senaryosu” olarak nitelendirilen Libya’da yaşanan gelişmeleri gazeteci Mustafa Kemal Erdemol değerlendirdi. 

 

Libya’nın Suriye’deki gibi bir vekalet savaşına dönüştüğünü ifade eden Erdemol, aradaki farkın burada 2 farklı hükümetin olması olduğunu söyledi. Erdemol, “Bunlardan ilki Fayize El Sarrac başkanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH), diğeri Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu (LUO) hükümeti. Türkiye UMH hükümetini destekliyor. Rusya ise Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu hükümetini destekliyor” dedi.

 

‘İKİ HÜKÜMET DE YASAL’

 

Her iki hükümetin de yasal olduğunu ifade eden Erdemol, sadece UMH hükümetinin onayı olmadığı için Temsilciler Konseyi’nin yasal olarak kabul edilmediğini söyledi. Erdemol, “Diyelim ki ABD’nin Temsilciler Meclisini, Türkiye’nin UMH’yi desteklemesi bu güçleri karşı karşıya getirir ama ikisinden birinin yasal iş yapmadığı anlamına gelmiyor. İkisi de yasal iş yapıyor. Burası özellikle Türkiye’nin dış politikada oynadığı alanlardan biri haline geldi. Peki kimle oynuyor? Rusya ile oynuyor. Türkiye, Suriye’de Rusya ile anlaşıyor bu her konuda anlaştığı şeklinde yanlış bir algı var. Fakat Rusya ile Türkiye, Suriye dışında bütün çatışma noktalarında karşı karşıya” diye konuştu.  

 

HAFTER GÜÇLÜ BİR FİGÜR

 

Türkiye’deki “Hafter bitti, destek yok” gibi açıklamaları hatırlatan Erdemol, aksine Hafter’in Libya’da hala çok güçlü bir figür olduğunu dile getirdi. ABD’nin Hafter’den hala umudunu kesmediğini dile getiren Erdemol, “Rusya ilk zamanlardaki gibi olmasa bile desteğini sürdürüyor. En açık desteği de Putin veriyor. Yani Türkiye Doğu Akdeniz’de kimlerle karşı karşıya ise Libya’da da onlarla karşı karşıya. Böyle bir durum var ortada” ifadelerini kullandı. 

 

RUSYA’NIN ELÇİLİK AÇMA KARARI 

 

Rusya’nın Libya Büyükelçiliği'ni yeniden açma kararını hatırlatan Erdemol, “Ama herkes Rusya Büyükelçiliği ‘Bingazi’de mi yoksa Trablus’ta mı olacak?’ diye düşünüyordu. Rusya çok akıllıca bir politika yürüttü ve iki yerde de açmıyor. Büyükelçiliği atıyor ama elçiliğin Tunus’ta faaliyet göstermesini öngörüyor. Dolayısıyla her iki tarafı da hoş tutan, tepkileri azaltan bir tutum almış oldu. Burada Türkiye’nin durumu bir hayli zorlaşıyor. Yani diplomasi nasıl yapılır görüyoruz” dedi. 

 

NEDEN GÖVDE GÖSTERİSİ YAPIYOR?

 

Rusya’nın tekrardan büyükelçilik açma kararından sonra Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın Libya’ya gittiğini hatırlatan Erdemol, “Rusya orada ne Türkiye ne de diğerlerinin karşıtı bir adım atıyor. Böyle anlaşılmasın diye de elçiliğini Tunus’ta açıyor. Hangi hükümetle çalışacağını söylemiyor. Madem böylemesine diplomatik bir adım atıyor ve Türkiye’nin hassasiyetlerini göz önüne alıyor. Türkiye neden hemen gövde gösterisine gidiyor?” diye sordu. 

 

‘TÜRKİYE’NİN HER MESELESİ BEKA’

 

Türkiye’nin Libya’da birlikte hareket ettiği paramiliter güçlerin olduğunu hatırlatan Erdemol, bu güçlerin her an yer değiştirebileceğini söyledi. 

 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da Katar’a gidişinin tesadüf olmadığının altını çizen Erdemol, "Erdoğan sadece para almaya gitmedi. Türkiye'nin, Libya’daki her meseleyi bir beka sorunu haline getiriyor. Orası diplomatik anlamda bir vuruşma alanı haline gelmiş durumda. Türkiye ve Rusya arasındaki bütün çelişkileri Libya’da çok somut bir şekilde görebiliyoruz. Ama yine dengeyi koruyan Rusya’dır. Bir adım atıyor ama risk olarak gördüğü kişileri Türkiye başta olmak üzere ürkütmeden yapıyor” diye konuştu. 

 

TÜRKİYE-FRANSA GERİLİMİ

 

Fransa ve Türkiye arasında yaşanan gerilime de değinen Erdemol, bu gerilimin sadece Libya’da yaşanmadığını belirtti. Aynı gerilimin Suriye’de de yaşandığına dikkat çeken Erdemol, şöyle devam etti: “Fransa, Libya’da Akdeniz’in efendisi gibi davranıyor. Libya üzerinde tarihsel olarak hakları olduğunu iddia eden bir ülke. Benzer bir hakkı da Türkiye ‘eski bir vilayetimiz’ diyerek görüyor. Yani tarihin kendilerine verdiği haktan yola çıkarak orayı bir paylaşım alanına dönüştürmüş durumdalar. İki ülke de Libya konusunda yanlış taraftalar. İkisi de Libya halkının isteklerini göz önünde bulundurmadan hareket ediyorlar. Fransa eski emparyal gücünün havasını Libya’da yeniden atmak istiyor. Sadece nostaljik bir istek değil. Doğalgaz geçişlerine hakim olmak ve kendi denetimini sağlamak istiyor. Dolayısıyla sadece Türkiye ile değil yarın Rusya ile de kapışabilir. İki ülke arasında da çok ciddi sorunlar çıkabilir. Orada herkesle kapışacak iki ülke var. Birincisi Türkiye ikincisi Fransa. İki ülke de düşmanlar yaratıyorlar kendilerine.” 

 

'LİBYA HERKESİN İŞTAHINI KABARTIYOR'

 

Libya’da, Türkiye’nin karşısında çok geniş bir bloğun olduğunu dile getiren Erdemol, “Türkiye bu karşıtlığı ne kadar sürdürecek?” diye sordu. Burada bir uzlaşma ve anlaşmanın mutlaka olacağını dile getiren Erdemol, “Çünkü karşı karşıya olduğu güçlerden NATO ülkesi olan ülkeler de var. Dolayısıyla bu karşıtlığı ve bu politikayı uzun süre sürdürülmesinin pek imkanı yok. Libya herkesin iştahını kabartan bir ülke. Amiyane tabirle o pastayı Türkiye’ye tek başına yedirmezler. Bunun aşılması lazım” ifadesinde bulundu.  

 

MA / Ferhat Çelik