ANKARA - Vergi Haftası’nda market alışverişi yapanlar, ne kadar vergi ödediklerini bilmiyor. Cebinden ne kadar çıktığını öğrenen yurttalar, yüksek vergilere tepki gösterdi.
Her yıl 25 Şubat-1 Mart arası Vergi Haftası olarak kutlanıyor. Bu hafta ülke genelinde kamu binalarında çeşitli kutlamalarla yapılırken, temel ihtiyaç olan birçok kaleme peş peşe yapılan zamlardan dolayı yurttaşlar açlık, yoksulluk, gelir dağılımı ve vergide adaletsizlikle haftayı karşılıyor. Uluslararası Vergi Adalet Ağı verilerine göre, Türkiye 133 ülken arasında 55’inci sırada yer alıyor. Dolaylı vergilerde Avrupa Birliği ortalaması yüzde 35,8 iken, Türkiye’de bu oran ise yüzde 70 seviyesinde.
Çankaya ilçesi Kızılay semtinde farklı marketlerde alışveriş yapan yurttaşlara, Vergi Haftası’nda ne kadar vergi verdiklerini sorduk. Yurttaşlardan çoğu alışveriş fişine bakmadan çöpe atarken, fişi alan yurttaşlar ise ne kadar vergi ödediğine daha önce hiç bakmamış.
BİR POŞETTE 9 TL VERGİ
Alışveriş yapanlardan Mustafa Boz’un 89 TL'lik alışverişinin 9 TL’si vergiden oluşuyor. Daha önce ne kadar vergi ödediğine bakmadığını söyleyen Boz, “Her şeyimiz vergi olmuş, bir poşette 9 TL vergi olmasına şaşırmıyorum artık. Alınan vergiler fazla ama bu ülkede fazla olduğunu dile getirmek bir şey ifade etmiyor. Bizim fikrimiz, düşüncemiz çok önemli değil” dedi.
MAAŞ ERİYOR
Ürünlerden ne kadar vergi alındığını bilmediğini dile getiren Hilal Ügeli, yaptığı 50 TL alışverişte 7,91 TL vergi ödediğini söyledi. Vergi Haftası kapsamında kamu binalarında kutlama yapılmasına tepki gösteren Ügeli, “Aslında bizden fazla vergi almayı kutluyorlar. Ben asgari ücret ile çalışan bir insanım, bizden daha düşük vergi alınması lazım. Bizim en temel geçim kaynağımız olan gıda ürünlerinde, çok yüksek vergiler alınıyor. Aldığımız maaş bu vergiler karşısında her gün eriyor, birikim yapamıyoruz” diye konuştu.
Aylık gıda giderleri için 250-300 TL ayırabildiğini belirten Ügeli, “Ne kadar vergi verdiğime bakmıyorum, aslında kimse bakmıyor. Daha ucuza almak için marketlerde kampanyaların olmasını bekliyoruz. Ucuz bulunca, buzdolabında bozulmayacak gıdaları biriktiriyoruz, vaktiyle çıkarıp tüketiyoruz. Vergiler yüksek, çaresi var ama düşürmek istemiyorlar” şeklinde konuştu.
‘SORGULAMIYORUZ’
Ayşe Paça’nın yaptığı 30 TL alışverişin 3,75 TL vergiye gidiyor. Yurttaşların verdiği vergilerin nerelere harcandığını sorgulamadığına söyleyen Paça, “Bir sürü vergi veriyoruz, her şey vergi ama kimse incelemiyor. Kimse ne kadar vergi verdiğini bilmiyor. Kıyafet, ayakkabı alıyoruz ancak bilinçli tüketici olmadığımız için ne kadarını vergi olarak veriyoruz, bu neye göre artıyor sorgulamıyoruz” ifadelerini kullandı.
8 TL VERGİ İLE 6 EKMEK ALINABİLİR
Yaptığı 110 TL alışverişten 8,20 TL vergi alınmasının normal olmadığını ifade eden Kazım Tekbaş, “Yurttaşın temel geçim kaynaklarında vergi oranının düşük olması gerekir. Alım gücü azaldı, artık bir poşete 8 TL den fazla vergi veriyoruz. 8 TL ile ben 6 tane ekmek alabilirdim, 6 ekmek uçtu gitti olay bu kadar basit” şeklinde konuştu.
FATURALAR ÇÖPE ATILIYOR
Daha önce ne kadar vergi verdiğine bakmayan Elya Serter da yaptığı 40 TL alışverişte 7,95 TL vergi ödediğini fark etti. Alışveriş fişlerine bakmadan çöpe attığını dile getiren Mehmet Aslı ise artan fiyatlardan şikayetçi. Aslı, “Bir poşete 42 TL verdim. Yüzde 18’i vergi alındığını biliyorum. Biz kelle paçayı bile bu kadar pahalıya alıyoruz ama Meclis’te her şey vekillere ucuz. Çok yüksek maaş alıyorlar ama bizden kat ve kat daha ucuza yiyorlar” diyerek tepkisini gösterdi.
VERGİ ALTINDA EZİLİYORLAR
Yaptığı 50 TL alışverişte 9 TL vergi veren Filiz Yılmaz, şunları söyledi: “Vergi haftasında kutlamalar yapıla dursun, biz vergilerin altında ezilmeye devam edelim. 50 TL alışveriş yapmışım bunun 9 TL’si vergi. Bu kadar vergi olamaz, bu artık vergi değil yük. Bazı ürünlerde az vergi alınıyor ama bazı ürünlerde de yarı yarıya vergi veriyoruz. Bu kadar yüksek meblağlarda vergi veriyoruz, buna karşı sesimizi de çıkaramıyoruz, itiraz edemiyoruz. Bir poşet 9 TL vergi, diyecek başka bir şey bulamıyorum.”
‘KARANLIK GÜNLER’
Aldığı çocuk maması ve fişini kameralara sallayan Bülent Kanat ise 69 TL alışverişte 5,18 TL vergi ödedi. Yaklaşık bir yıldır etkileri devam salgından kaynaklı ekonomik krizin derinleştiğine dikkati çeken Kanat, “Son dönemde içinde bulunduğumuz siyasi atmosferde o kadar çok dert var ki verdiğimiz verginin miktarına bakacak fırsatı bulamıyoruz. İnsanlar evlerine ekmek götüremiyor, istihdam durmuş, işsizlik hat safhada. Bu şartlarda birçok vergiden muaf olmamız gerekirken vergiler artırılıyor. Durum hiç iyi değil, simsiyah, karanlık günlerden geçiyoruz. Bir yıldır kepenkler kapalı.”
MA / Selman Güzelyüz - Emrullah Acar