Urfa'nın merkez Karaköprü ilçesi Esemkulu mahallesinde erken Roma dönemine ait olduğu düşünülen üzüm işlikleri, yerleşim mağaraları, kaya mezarlarından oluşan geniş bir tarih havzası adım adım yok oluyor. Kent merkezine 20 kilometre mesafedeki Esmekulu Mahallesi’nden başlayıp, Antep yolundaki Organize Sanayi Bölgesi sınırına dayanan geniş havzadaki tarihi yapılar, yağmur ve definecilerin çabaları ile gün yüzüne çıkarken, söz konusu yapılan doğa ve tarih kurumlarının ilgisini çekmiyor.

 

BİR TARİH YİTİP GİDİYOR

 

Yapıların tarihlerine dair fotoğrafları inceleyen sanat tarihçileri ve arkeologlar, Milattan Önce Roma dönemine işaret ediyor. Mahalle sakinlerinin şarap fabrikası, eski yerleşim alanı, mezar dedikleri yapılar, son yıllarda definecilerin kazı alanına dönüşmüş. Yapılar hakkında araştırma yaptığını belirten mahalleli Enver Çoban, 30 kilometrelik havzada 2 yer altı ve üstü yerleşim alanı bulunduğunu, işliklerin üzüm suyunu çıkarmada kullanıldığını, bu sebeple şarap fabrikası diye adlandırıldığını, aynı işliklerde zeytinin de basılarak yağının elde edildiğini, fıstık kavlatma işleminde kullanıldığını söyledi.

 

Havzada 300'e yakın Roma dönemine ait kaya mezarı bulunduğunu ifade eden Çoban, mahallenin höyüğünün çok daha eski olduğunu ve 7 bin 500 yıllık bir geçmişe sahip olduğunu ileri sürdü. 

 

DEVLETİN BİLGİSİ YOK

 

İşlikleri, yerleşim merkezi, kaya mezarları ile görüntülediğimiz tarih havzasına dair yapılan araştırmada ise, mahallede soykırım öncesi Ermenilerin yaşadığı biliniyor. Onun haricinde mahalleliler tarafından Xarabe, Saqultan, Şikeftên Barutçiyan, Kevrî Sînik, Çiyayê Qeşmer, Duzê Golê, Millikan, Kuştiyan ve daha birçok isimle adlandırılan bölgedeki, yapılar tarih ve doğa kurumlarının bilgisi dışında. 

 

Böyle olunca da definecilerin uğrak yeri olan bölge, yapılan kazılar ile adım adım yok olmaya yüz tutmuş.